[ archief ] uitspraak Den Haag 90% Dexia en 10 % lessee

[willy59]

LJN: AS4474, Rechtbank 's-Gravenhage, 381533 / 03-21928

Datum uitspraak: 28-12-2004
Datum publicatie: 03-02-2005
Rechtsgebied: Handelszaak
Soort procedure: Eerste aanleg - enkelvoudig
Inhoudsindicatie: Aandelenlease. Capital Effect Maandbetaling. Schending zorgplicht door verkoop van dit product aan een 21 jarige alleenstaande bijstandmoeder. 90% van het risico is voor Dexia, 10% voor gedaagde .





Uitspraak

RECHTBANK 'S-GRAVENHAGE
Sector kanton - locatie 's-Gravenhage

hw
rolnr. 381533 / 03-21928
28 december 2004

Vonnis in de zaak van:

de naamloze vennootschap Dexia Bank Nederland NV,
gevestigd te Amsterdam,
eiseres,
gemachtigde: GGN Incasso BV,
rolgemachtigde: dw E. van Mastrigt,

tegen

[gedaagde],
wonende te 's-Gravenhage,
gedaagde,
schriftelijk procederend in persoon.

Procedure

1. De kantonrechter heeft kennisgenomen van alle gedingstukken met producties in het griffiedossier. Hij zal de partijen hierna aanduiden als "Dexia" en "[gedaagde]". Het vonnis is geruime tijd aangehouden in afwachting van te ontwikkelen landelijke of plaatselijke rechtseenheid - voor zover althans mogelijk - in de grote hoeveelheid Dexia-zaken, die ook deze rechtbank heeft overspoeld. Vonnis is uiteindelijk bepaald op heden.

Vaststaande feiten

2. Na daartoe benaderd te zijn door een tussenpersoon heeft [gedaagde] uiteindelijk door ondertekening begin november 2002 met Dexia onder contractnummer 20600678 een overeenkomst van aandelenlease gesloten met de productnaam "Capital Effect Maandbetaling 20 jaar". Deze overeenkomst heeft een looptijd van 240 maanden waarbij [gedaagde] van Dexia een door Dexia te kopen pakket aandelen of effecten least voor een leasesom van in totaal € 12.163,20, bestaande uit het aankoopbedrag van € 4.752,32 en € 7.410,88 aan rente. Volgens de overeenkomst moest [gedaagde] voormelde leasesom voldoen in 240 maandelijkse termijnen van elk € 50,68.

3. [gedaagde] heeft ondanks herhaalde sommaties van begin af aan (november 2002) de maandtermijnen niet betaald. Uiteindelijk heeft Dexia op die grond de overeenkomst voortijdig beëindigd door tussentijdse verkoop van de aandelen. Dexia is voordien niet ingegaan op de herhaalde verzoeken van [gedaagde] om de overeenkomst (kosteloos) te mogen opzeggen of te ontbinden, omdat zij door de tussenpersoon zou zijn misleid en werkelijk dacht dat het om een attractieve spaarrekening ging.

4. Bij brief van 21 augustus 2003 heeft Dexia aan [gedaagde] de eindafrekening gepresenteerd en haar gesommeerd de restschuld wegens voortijdige beëindiging van het contract binnen 14 dagen te voldoen. Deze restschuld van [gedaagde] komt volgens Dexia na verrekening van dividend uiteindelijk neer op € 2.458,28 in hoofdsom. Ondanks herhaalde sommaties heeft [gedaagde] deze restschuld onbetaald gelaten.

Geschillen

5. Bij inleidende dagvaarding van 4 december 2003 heeft Dexia betaling gevorderd door [gedaagde] van voormelde restschuld van € 2.458,28, vermeerderd met € 9,93 aan verstreken vertragingsrente en € 483,14 inclusief BTW aan incassokosten, in totaal derhalve € 2.951,35 met verdere wettelijke rente en proceskosten.

6. [gedaagde] heeft gemotiveerd verweer gevoerd, dat hierna voor zover nodig bij de beoordeling aan de orde komt.

7. Voor de onderbouwing van de vorderingen en de nadere standpunten van partijen verwijst de kantonrechter kortheidshalve naar de wederzijdse gedingstukken met producties.

Beoordeling

8. [gedaagde] heeft (in haar eigen, niet juridisch geschoolde taalgebruik) kennelijk mede bedoeld aan te voeren dat Dexia haar zorgplicht heeft geschonden, waardoor zij zich voelt "misleid". De kantonrechter stelt voorop dat volgens vaste jurisprudentie van de Hoge Raad (NJ 1998 nrs. 192 en 660, NJ 1999 nr. 285) banken zoals Dexia gelet op hun maatschappelijke functie een bijzondere zorgplicht hebben jegens ondermeer hun (potentiële) cliënten zoals [gedaagde]. Weliswaar zagen deze arresten niet op constructies van aandelenlease, maar gelet op de aan de onderhavige overeenkomst verbonden grote risico's - naar de kern genomen gaat het om beleggen met geleend geld -bestaat er geen aanleiding in dit soort gevallen anders te oordelen. Overeenkomstig de gepubliceerde uitspraken van de rechtbank Amsterdam en de klachtencommissie DSI (NJF 2004, nrs. 410 en 446), is de kantonrechter van oordeel dat Dexia bij het aanbieden van de onderhavige overeenkomst van aandelenlease met name gehouden was aan art. 28 van de toepasselijke versie van de Nadere Regeling Toezicht Effectenverkeer (NR) waarin voormelde bijzondere zorgplicht van banken nader is gecodificeerd.

9. De kantonrechter is van oordeel dat Dexia zich op de voet van art. 28 NR 2002 tenminste rekenschap had behoren te geven van de vraag of haar potentiële wederpartij naar redelijke verwachting over voldoende bestedingsruimte zou beschikken om aan alle uit de overeenkomst van aandelenlease voortvloeiende verplichtingen te voldoen. Dexia had erop bedacht dienen te zijn dat tot haar wederpartijen veelal personen zouden behoren die niet over voldoende inzicht in en/of ervaring met beleggen beschikken om zich zelfstandig in effectentransacties te begeven. Gelet op die omstandigheid mocht van een deskundige als Dexia worden verwacht dat de potentiële afnemers van dit aangeboden product indringend werden gewezen op de daaraan verbonden grote risico's. Naar het oordeel van de kantonrechter heeft Dexia in ieder geval ten aanzien van het onderzoek naar de bij haar wederpartij te verwachten bestedingsruimte onvoldoende zorg betracht.

10. Gesteld noch gebleken is dat Dexia zich in dit geval in enig opzicht van haar hiervoor bedoelde bijzondere zorgplicht heeft gekweten, en daarom slaagt het verweer in zoverre. Over de eigen financiële omstandigheden en beleggingservaring stelt [gedaagde] immers onweersproken dat zij een alleenstaande bijstandsmoeder is met twee kinderen, terwijl uit haar geboortedatum volgt dat zij ten tijde van het sluiten van de overeenkomst 21 jaar was. Ook is onweersproken dat [gedaagde] wegens haar vele schulden inmiddels schuldhulpverlening heeft gezocht bij de GKB en/of de stichting Schuldenvrij Leven. Zij stelt voorts onweersproken dat zij eerst op een braderie en vervolgens thuis voor dit contract is benaderd door de tussenpersoon [tussenpersoon] van (kennelijk) Fideel Financiële Diensten Groep BV te Naaldwijk (hierna te noemen "Fideel BV"), die [gedaagde] steeds weer zou hebben verzekerd dat het om een prachtig spaarplan ging en er bij haar op aandrong tijdig te tekenen. Het contract en de bijzondere voorwaarden met begeleidende brief van Dexia had [gedaagde] voordien via Fideel BV wel ontvangen, maar een brochure of folder van Dexia met voor haar begrijpelijke uitleg niet.

11. Uit niets blijkt dat Dexia zelf zich in deze benarde financiële omstandigheden, het evidente gebrek aan beleggingservaring en de al dan niet passendheid bij de eventuele beleggingsdoelstellingen van [gedaagde] heeft verdiept toen Dexia de overeenkomst van aandelenlease met [gedaagde] afsloot, alsmede hoe [gedaagde] de maandtermijnen van in totaal € 12.163,20 met het risico van koersverlies realiter zou kunnen betalen. Voorts moet gelet op het voorgaande geoordeeld worden dat Dexia in dit geval ook haar specifieke informatieplicht ex art. 33 NR 2002 jegens [gedaagde] onvoldoende is nagekomen. Door deze nalatigheden is Dexia tekortgeschoten in haar bovenbedoelde bijzondere zorgplichten die zij jegens consument [gedaagde] in acht heeft te nemen. Uit dien hoofde is Dexia aansprakelijk voor het als gevolg daarvan door [gedaagde] ondervonden nadeel.

12. Opmerking verdient dat Dexia zich, anders dan zij lijkt te willen betogen, ten deze rechtens niet kan verschuilen achter voormelde tussenpersoon Fideel BV, daargelaten voor wie deze tussenpersoon nu precies is opgetreden. Het naleven van voormelde bijzondere zorgplichten als bank is Dexia's eigen maatschappelijke verantwoordelijkheid. Dexia moet zelf toezien op een tijdige adequate specifieke voorlichting aan en specifieke informatie over haar potentiële afnemers, ook al brengt zij het effectenlease-product via tussenpersonen op de markt (vgl. de klachtencommissie DSI, NJF 2004 nr. 446).

13. Bij dit alles moet echter wel mede in aanmerking worden genomen dat ook [gedaagde] een eigen verantwoordelijkheid draagt voor de gevolgen van haar onbezonnen keuze tot deelname aan deze voor haar riskante overeenkomst van aandelenlease. Kennelijk uit winstbejag of naïviteit heeft zij zich immers als volwassene laten overhalen om haar handtekening te zetten onder dit contract, hoewel zij de aard en de risico's van de daarmee aangegane verplichtingen klaarblijkelijk in het geheel niet besefte. Ook zag zij hierin blijkbaar geen aanleiding eerst nadere inlichtingen in te winnen bij Dexia. Deze omstandigheden moeten voor [gedaagde]s eigen risico en rekening blijven. Beide partijen hebben aldus bijgedragen aan het ontstaan van het nadeel. De verantwoordelijkheid van Dexia als professionele partij en als bank, belast met bovenbedoelde bijzondere maatschappelijke zorgplicht, weegt naar het oordeel van de kantonrechter in beginsel evenwel aanmerkelijk zwaarder dan die van [gedaagde] als onervaren en niet draagkrachtig consument.

14. Daarom verdeelt de kantonrechter gelet op alle omstandigheden van het geval en naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid het totale nadeel aldus, dat 90 % ervan voor risico en rekening komt van Dexia en 10 % voor risico en rekening van [gedaagde]. Het in aanmerking te nemen totale nadeel bestaat in dit geval uit de eindafrekening van in hoofdsom € 2.458,28, waarvan 10 % voor rekening komt van [gedaagde]. Toewijsbaar is dus slechts € 245,83, vermeerderd met de wettelijke rente daarover vanaf de datum van verzuim, dat is 5 september 2003 gelet op rov. 4. Niet is betwist en genoegzaam is voorts gebleken dat Dexia relevante buitengerechtelijke kosten heeft gemaakt, die gelet op het staffeltarief kantonrechters en op de uiteindelijke hoofdsom slechts toewijsbaar zijn tot een bedrag van € 80,92 inclusief BTW, waarmee het totaal komt op € 326,75.

15. Indien en voorzover [gedaagde] met haar stellingen nog beoogt te komen tot in feite algehele ontbinding van de overeenkomst van aandelenlease, wordt dit verweer of deze tegenvordering bij gebrek aan belang afgewezen. Immers ook indien de schending van de bijzondere zorgplichten door Dexia in de precontractuele fase al als wanprestatie kan worden gekwalificeerd, zouden ook de gevolgen van een dergelijke ontbinding naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid dienen te worden bepaald en zou de beslissing op dat punt niet tot een voor [gedaagde] gunstiger resultaat leiden dan hiervoor reeds via de schending van de zorgplichten is bereikt.

16. De overige stellingen en weren van partijen kunnen na het voorgaande onbesproken blijven. In deze procedure staat niet ter beoordeling van de kantonrechter, of en in hoeverre Dexia en/of [gedaagde] eventueel nog regres hebben op de tussenpersoon Fideel BV. De gestelde betalingsonmacht bevrijdt [gedaagde] niet van haar financiële verplichtingen, al zal Dexia vermoedelijk de nodige problemen hebben om dit vonnis daadwerkelijk jegens [gedaagde] als nu 24-jarige bijstandsmoeder met schulden ten uitvoer te leggen. Nu beide partijen over en weer op punten van niet ondergeschikte betekenis in het ongelijk zijn gesteld, zal de kantonrechter de proceskosten compenseren.


Beslissingen

De kantonrechter:

- veroordeelt [gedaagde] aan Dexia tegen behoorlijke kwijting te betalen een bedrag van € 326,75, vermeerderd met de wettelijke rente over € 245,83 vanaf 5 september 2003 tot de dag der algehele voldoening;

- verklaart dit vonnis tot zover uitvoerbaar bij voorraad;

- compenseert de proceskosten aldus dat iedere partij de eigen proceskosten draagt;

- wijst het door Dexia meer of anders gevorderde af.

Dit vonnis is gewezen door de kantonrechter mr H. Wien en uitgesproken ter openbare terechtzitting van 28 december 2004 in het bijzijn van de griffier.

[willy59]

Het is toch absoluut een wanprestatie van Dexia door te verkopen aan een 21 jarige bijstandsmoeder.
Dan is er toch absoluut niet voldaan aan zorgplicht.
Het kontrakt zou eigenlijk nietig moeten zijn

willy.

[trudy]

Met een goede advocaat met toevoeging was deze gedupeerde er beter uitgesprongen. Zonder advocaat procederen blijft een heikele zaak. Maar misschien dacht deze gedupeerde "van een kale kip kan je niet plukken". Zelfs het bedrag waarvoor ze veroordeeld is kan ze niet betalen, gezien haar lopende schulden.

Ik vind het vonnis desondanks niet sociaal van deze rechter.

Een bijstandsmoeder tegen een bank die de boel beduveld heeft !