Om scheefwonen tegen te gaan mogen van demissionair minister Spies niet alleen de huren, boven op de inflatie, bij inkomens van 34,000 tot 43,000 euro met 1% omhoog maar wil ze nog een extra verhoging van 5% voor inkomens vanaf 43,000 euro.Een jongen wordt op straat in elkaar geslagen door drie mannen. Ze slaan hem in het gezicht, schoppen hem in het kruis, en blijven hem in de ribben en tegen het hoofd schoppen, en zijn hoofd tegen de stenen bonken wanneer hij bewusteloos is. Twee politieagenten kijken rustig toe. Een omstander vraagt: 'Waarom doet u niets?' Een politieman antwoordt: 'De onzichtbare hand van de markt zal het oplossen. Wij hebben slechts aan hen medegedeeld dat ze een strafbaar delict plegen. De omstanders zullen vanzelf wel gaan protesteren en deze drie onverlaten dwingen op te houden. Pas dan mogen we ze arresteren.' De agenten maken proces-verbaal op en keren rustig terug naar het bureau.
Op zich niet onzinnig, en het idee is tweeledig:
1. Zittende huurders die veel verdienen merken dat ze voor dezelfde maandlasten groter kunnen wonen of kopen en zullen niet meer in sociale woningen blijven zitten. Daardoor wordt bijven zitten onaantrekkelijk en wordt de doorstroming bevorderd.
2. Als deze huurders toch blijven zitten betalen ze meer en daardoor renderen huurwoningen beter. Dat maakt het aantrekkelijker om in nieuwbouw te investeren.
Deze toch wel typisch liberale redenering, alleen maar gericht op de aanname dat alle prijzen altijd maar moeten stijgen, gaat erg makkelijk voorbij aan een aantal punten.
Ten eerste kunnen veel scheefwoners niet doorstromen omdat ze geen hypotheek kunnen krijgen, zeker niet met de huidige trend om geen permanente arbeidscontracten meer aan te bieden. Spies zegt dat dat aan de hypotheekverstrekkers ligt, maar dat ze niets wil garanderen en ze wil niemand ergens toe dwingen. Typisch liberaal, de 'heilige markt' lost het wel op en de overheid neemt zijn verantwoordelijkheid niet.
Deze huurders blijven dus in de huurwoningen. De huur stijgt met 5% per jaar en zoals Spies terecht zegt, dat kunnen deze mensen makkelijk betalen. Ik ben tot mijn schaamte ook scheefwoner geweest en had best het dubbele kunnen en willen betalen voor waar ik zat. En zoals Spies zegt, dan renderen de huisjes en gaat er weer geinvesteerd worden.
Maar nu komt de crux. De woningen komen om te beginnen de eerstkomende jaren niet meer vrij voor de lagere inkomens, want de mensen blijven zitten waar ze zitten en hebben nog steeds geen alternatief. Sterker nog, met het stijgen van de huren worden de lagere inkomens nog meer uit de markt gedrukt. Vroeger kregen ze de woning niet omdat er geen plaats meer was, en straks niet omdat ze ook nog eens niet genoeg verdienen.
Bovendien geldt dit voor iedere verhuurder, die zelfs desgewenst dit kan controleren via de Belastingdienst (hetgeen m.i. een perverse schending van de privacy en het begin van een hellend vlak is). Zij zullen dan ook de inkomenseisen boven de 43,000 euro of tenminste boven de 34,000 euro trekken, want dan mogen ze 1% of 5% extra verhogen. Een extra factor die de lagere inkomens uit de markt drukt.
Resultaat is dus slechts een huurstijging, en tegen de tijd dat er bijgebouwd is zijn we tien jaar verder. Bovendien vraag ik me af voor wie dan bijgebouwd wordt. Nog meer woningen voor de middeninkomens, want dat rendeert zo lekker? Dan zijn de lagere inkomens weer of nog steeds de gebeten hond. Want voor hen wordt niets bijgebouwd omdat het onvoldoende rendeert.
Met een inkomen beneden de 43,000 euro zit iemand die al een huurwoning heeft redelijk goed, maar wordt verhuizen onmogelijk. Starters en switchers zullen geen woonruimte meer kunnen vinden, want alles is of bezet of verbonden aan een inkomenseis van 43,000 euro. Dan moeten starters op de arbeidsmarkt weer bij hun ouders wonen of op en neer pendelen naar hun werk.
Spies legt de verantwoordelijkheid bij private partijen neer. Toch zal de overheid hier ook verantwoordelijkheid moeten nemen. We hebben immers een overheid om waar nodig met de knuppel in de hand de markt te corrigeren wanneer die niet functioneert zoals wij willen.
Er zal -NU!- moeten worden bijgebouwd of er moeten maatregelen komen om te voorkomen dat lagere inkomens de dupe worden van politieke stemmingmakerij van een demissionair over haar graf regerende minister.
en dat is vooral niet meer bouwen hoor.