[ archief ] De droom van een eigen huis... voorlopig doorgeprikt?

[hänschen klein]

Is de droom van een eigen (starters-)woning inmiddels vervlogen?

Er zijn 75.000 woningen per jaar nodig ... ieder jaar opnieuw.
Persbericht: Nederland heeft 75.000 nieuwe woningen per jaar nodig.

Mijn idee/tip:

In ieder geval loopt de traditionele huizenmarkt in Nederland momenteel vast, er werd/wordt te weinig gebouwd, duizenden bouwvakkers ontbreken en er is te weinig bouwrijpe bouwgrond (uitgezonderd het grote en diverse aanbod in Almere). Het wordt om meerdere redenen dus onbetaalbaar. De innovatieve ideeën van de oprukkende prefab-bouwers kunnen hier mogelijk verlichting in brengen en de gestegen prijzen van de conventioneel aangeboden en te dure bouwondernermers + projectontwikkelaars eventueel weer laten zakken.

Een voorbeeld en de voordelen van een in het atelier gebouwde modulaire bungalow naar het bedoelde préfab-principe: https://www.skilpod.com/proces/

1 - er wordt flexibel in modules gebouwd en later kan aangebouwd of afgebouwd worden
2 - vast-goed verandert in mobiel-goed, indien gewenst, kan het huis verplaatst worden
3 - de lichtbouw-methodiek geeft de mogelijkheid om ook drijvend op het water te bouwen
4 - tot op nul-energieverbruik en geheel zelfverzorgend
5 - de lokale bouwtijd op een voorbereid fundament (of kelder) is slechts enkele dagen
6 - een financiering wordt, doordat de bouwtijden veel korter zijn, ook ànders ingepland
7 - de houten, geïsoleerde scandinavische modellen, zijn uiterst onderhoudsvriendelijk
8 - individuele/eigen ontwerpen/aanpassingen zijn voor de meestal geen enkel probleem
9 - de bouw is onafhankelijk van de weersomstandigheden en daardoor direct droog

Wie zijn er dan zo slim en vaak zelfs bèter dan de conventionele bouwondernemers?
In Cobouw geeft Mac Dordeman op 27 augustus 2018 enkele producenten aan:

Skilpod (filmpje), Nordic Houses die met Live Free samenwerken, Plekvoor, Hodes, Nezzt, Jan Snel, Finch, Heijmans (One), Think Wonen, Barli en Cubicco.

Zoek eens op een zoekmachine. Naakte links mogen helaas hier niet geplaatst worden.

NB. Suc6 ermee en misschien kan ik helpen bij het zoeken? (Nee, ik verkoop direct en indirect niets en krijg ook nergens provisie).

[hänschen klein]

Interessant onderwerp. Wat begon als pleidooi voor prefab, is nu verbreed naar de woning(bouw)markt.

GertCapri merkt terecht op, dat smaak en sentiment ook meetellen. Dit is echt een heel belangrijk punt. Bouwwereld is conservatief.

Piet987654's suggestie om permanente bewoning van vakantiehuizen toe te staan zal in zijn benadering weinig opleveren. De gemiddelde eigenaar van een tweede huis heeft al een eerste huis en beide zijn gekocht. Het idee is wel goed, omdat huizen op vakantieparken gemiddeld wat kleiner zijn en daardoor goedkoper gekocht kunnen of tegen een 'normale' prijs permanent verhuurd kunnen worden. (Het programma De Monitor van kro-ncrv heeft hier een paar afleveringen aan gewijd. Misschien komen er nog meer.)

Kweenie heeft een andere goede opmerking: de overspannen verwachtingen van de kopers. Dat is echt een gevolg van alle woonbladen, -sites, -programma's met teveel aandacht voor de schamele huisvesting van de nieuwe rijken onder ons.

Dan mijn vijf centen. We hebben al een paar huizen; de bouwbladen komen hier ook binnen plus de nieuwbouw op een paar voormalig bedrijfsterreinen in de buurt. Momenteel is alles mogelijk. Alle varianten, die hiervoor zijn genoemd, staan hier. En de grote winnaars in het spel om het geld van de bewoners zijn de hypotheekverstrekkers, de gemeente (goede winst op de grond) en de aannemers met een brutowinstmarge van meer dan 60% op de huizen. Vaak genoeg is het meer dan 80%.

- Prefab. Is vooral een verkoopmethode. De bouw gaat niet wezenlijk sneller dan via de traditionele methoden, omdat de fundering en afwerking veel tijd vraagt. Bovendien werkt de bouw al met veel, heel veel prefab-onderdelen in nieuwbouw.

- Traditioneel. Er wordt geprobeerd efficiënter en goedkoper te bouwen. Gevolg: huizen zonder verticale bewapening en dat moet je niet willen. Een kleine aardbeving levert al een grote kostenpost op, maar net zo schadelijk zijn wisselende grondwaterstanden en/of veel zwaar verkeer in de buurt. Constructie is hier niet op berekend, ondanks dat al die huizen voldoen aan het bouwbesluit.

- Bouwkavels zullen een probleem blijven. Sommige gemeenten halen alles uit de kast om speculatie met bouwgrond tegen te gaan; de beste oplossing is toch de uitgifte van kavels aan particulieren en/of woningbouwcorporaties. Maar helemaal voorkomen dat er stromannen worden ingezet voor dat ene, unieke plekje kan een gemeente ook niet.

- Gestapelde bouw is wel een oplossing. En dan vooral de bedrijventerreinen. Natuurlijk wordt een bedrijfspand duurder als er nog een verdieping bovenop zou komen. Probleem: bij sommige bedrijven mag er niemand in de directe omgeving wonen wegens overlast of grote risico's voor de omgeving. Daarom waar het wel kan met goede appartementen en anders met een ander bedrijf op de verdieping erboven. De kantoorpanden zijn al genoemd en die appartementen worden duur, Huurprijs per m2 boven de 10 euro per maand, minstens omdat of de verbouwing erg duur wordt (gedateerd pand) of de eigenaar, meestal een vastgoedfonds, eerst moet worden uitgekocht.

- Starters zullen het nog veel moeilijker krijgen. Er zijn de afgelopen jaren iets te veel maatregelen genomen, waardoor je nu wel vanaf je geboorte flink moet sparen om schuldenvrij te trouwen en zelf een gezin te beginnen in een eigen huis. De beste papieren hebben momenteel de MBO'ers met twee rechterhanden - redelijk jong aan het werk, vrijwel geen studieschuld en dan lukt het wel om ergens een niet al te groot huis te vinden om te kopen. Wie eerst studeert, heeft de kleinste kans op betaalbare huisvesting; dat wordt of lang thuis wonen en/of flinke afstanden in het woon-werk-verkeer accepteren.

- In Nederland missen we de baksteen in de maag, zoals in Vlaanderen. Als je weinig geld hebt, zijn er wel degelijk mogelijkheden om een huis naar je eigen wensen te vinden. Het vraagt een licht autistische opstelling, je moet je immuun tonen voor alle mooie verkooppraatjes en strak aan je eigen ideeën vasthouden, zodat een architect / aannemer / handwerker alleen doet wat jij wilt en niet zoals hij denkt, dat jij het wilt. Dan ben je zo een halve ton goedkoper uit.

[Erthanax]

Prefab-woningen kunnen inderdaad snel gebouwd worden, maar waarvoor is dat een oplossing? Want, helaas,

(...) er is te weinig bouwrijpe bouwgrond (uitgezonderd het grote en diverse aanbod in Almere).

Zonder kavel ook geen prefab-huis.

[NeoDutchio]

Prefab klinkt leuk, maar ook daarvoor zijn handjes nodig. Daarbij zullen de huizen van het type 12 in het dozijn worden en de vraag is maar of dat courant is.
Er is al een bouwer die in 1 dag een huis kan neerzetten. Lekker goedkoop. Echter doet de gemeente weer moeilijk, want er moet een diversiteit aan bewoners komen. Gedeeltelijk moet sociale huur worden en gedeeltelijk vrije verkoop. Resultaat was dat niemand die huizen kocht.

[kweenie]

Er zullen nog steeds mensen nodig zijn om die bouwwerken te bouwen. Of het nou op de bouwplaats of in de fabriek wordt gebouwd. Dat maakt dus weinig uit.

Overigens worden de meeste hedendaagse bouwprojecten al grotendeels prefab gebouwd. De meeste tijd gaat dan ook niet zitten in het opbouwen van de woning. Het kost juist een hoop tijd voordat beginnen kan worden en voordat de funderingen en aansluitingen nutsbedrijven etc. gereed zijn. Daarna schieten de huizen ineens de lucht in en vervolgens is er weer een tijd voor het afwerken.

En ook in de meer conventionele bouw, in plaats van deze houten modules, worden er al min of meer complete woningen af fabriek geleverd. Kijk bijvoorbeeld maar eens naar Morgen wonen. Dat zijn iets traditionelere woningen die ook in no-time geplaatst worden.

Maar waar het meeste tijd in gaat zitten is niet zozeer het bouwen. Dat zit heb in de voorbereiding. Vergunningen, bedenken wat je wil, ontwerpen, zorgen dat er voldoende woningen bij voorbaat al verkocht zijn, opties en aanpassingen door de kopers uitkiezen etc.

[Lady1234]

Waarom zijn die modules tot op nul-energieverbruik en zelfverzorgend?

Plekjes grond om die dingen te plaatsen zijn ook zeldzaam en in ieder geval duur.

Ligplaatsen op het water zijn nog zeldzamer dan lapjes grond.

[hänschen klein]

Prefab klinkt leuk, maar ook daarvoor zijn handjes nodig. Daarbij zullen de huizen van het type 12 in het dozijn worden en de vraag is maar of dat courant is.
Er is al een bouwer die in 1 dag een huis kan neerzetten. Lekker goedkoop. Echter doet de gemeente weer moeilijk, want er moet een diversiteit aan bewoners komen. Gedeeltelijk moet sociale huur worden en gedeeltelijk vrije verkoop. Resultaat was dat niemand die huizen kocht.

Prefab (en dat is het juist innovatieve aan de nieuwe positie) worden momenteel naar ontwerp van de koper geproduceerd, waarbij de manier van isolering en verwarming via advies centraal staat. Traditionele bouwondernemers berekenen nog steeds eerder toeslagen.

In Nederland worden binnenkort op Texel de eerste scandinavische woningen geplaatst. Ook is er al een verkooppunt in Nederland.
Belgische prefab-producenten zijn óók actief op de nederlandse markt.

Alles een kwestie van offerte aanvragen (liefst met eigen voorstellingen zoals een schets-ontwerp. Kant-en-klaar is hier niet bedoelt en grondstukken? De Gemeente benaderen ... ook dáár moet je zèlf actief worden en vragen naar nieuwe kavels en/of slooppanden.

[hänschen klein]

Waarom zijn die modules tot op nul-energieverbruik en zelfverzorgend?

Plekjes grond om die dingen te plaatsen zijn ook zeldzaam en in ieder geval duur.

Ligplaatsen op het water zijn nog zeldzamer dan lapjes grond.

Er zijn Gemeentes die drie jaar geleden al hebben aangekondigd hier iets aan te gaan doen ... èn er zijn speciale makelaars voor ligplaatsen.
Verder kunnen de ligrechten worden overgenomen en een oude woonark gesloopt of doorverkocht worden.

Een beetje eigen-initiatief is zèker een vereiste ... maar iedere uitgeschakelde tussenpersoon maakt de prijs uiteindelijk kleiner/lager

TIP: De volgende vakantie combineren met een bezoek aan de showroom van een prefab-bedrijf in scandinavië ...

[wilhelmima1]

Dit land is al volgebouwd, dus waarom nog meer vrij liggend terrein gebruiken. Ga liever iets doen met bestaande leegstand.

[Lady1234]

Er zijn in Nederland al genoeg asnbieders van prefab huizen, dus daarvoor hoeven we niet naar Belgie, Scandinavië. Er zijn hele catalogi van die woningen. Ook kan je hier elk chalet laten bouwen in de vorm en met het materiaal wat je wilt, die je zo op een plekje neer kunt laten zetten.

Daar is niet nieuws of innovatiefs aan.

Wat het probleem is, is plek. Het hele land volbouwen schiet niet op. En in de steden een krot opkopen, af laten breken en daar een prefab huis neer laten zetten door een starter, is natuurlijk helemaal onzin. Ten eerste moet zo’n huis in een straat aan heel veel voorwaarden voldoen, en ten tweede kost dat goud. En dat hebben starters meestal niet.

Maar inderdaad zoals Wilhelmina schrijft, verbouw van bestaande gebouwen, vooral kantoorpanden, naar kleine flats, is veel nuttiger.

[renewouters]

Dit land is al volgebouwd, dus waarom nog meer vrij liggend terrein gebruiken. Ga liever iets doen met bestaande leegstand.

Dat wordt ook veel geprobeerd, maar dat loopt vaak heel traag vanwege allerlei regelgeving (waar we in Nederland zo van houden). In veel gevallen moeten bestemmingsplannen worden gewijzigd en dat kan heel tijdrovend zijn door alle inspraakmogelijkheden. Misschien is het een optie dat bijvoorbeeld voor de komende 2 jaar inspraak tot een minimum wordt beperkt waardoor gemeentes snel bestemmingsplannen kunnen wijzigen zodat leegstaande kantoorgebouwen kunnen worden verbouwd.

[Lady1234]

Ligrechten, als die al ergens te vinden zijn, zijn schreeuwend duur. En dan nog het feit dat de enige geldgever voor waterwoningen ook stopt met hypotheken voor waterwoningen. Dus al helemaal niet geschikt voor starters.

[ZeerPrivé]

Dit land is al volgebouwd, dus waarom nog meer vrij liggend terrein gebruiken. Ga liever iets doen met bestaande leegstand.

Dat zijn ze ook al jaren druk mee bezig. Ik ken diverse bedrijventerreinen waar leegstaande gebouwen al omgebouwd zijn tot appartementen. Ook in winkelcentra gebeurt dit.

[Fiesiekus]

Dat zit heb in de voorbereiding. Vergunningen, bedenken wat je wil, ontwerpen, zorgen dat er voldoende woningen bij voorbaat al verkocht zijn, opties en aanpassingen door de kopers uitkiezen etc.

Dat. Wat te denken van gemeenteraden (die elke 4 jaar van samenstelling wisselen), wijzigen van bestemmingsplannen, procederen door omwonenden tegen de plannen. Ik ken in mijn gemeente een prachtige lap bollengrond waar in de jaren '90 al ontwikkelaars percelen opkochten, zonder dat de gemeente er toezeggingen over deed. In 2001 verscheen er binnen 3 maanden een AZC voor een periode van 5 jaar, AZC verdween in 2003 met de daling van de asielstroom en ligt sindsdien braak.

Al ruim 20 jaar……..

[GertCapri]

Zelf ben ik werkzaam in de bouw en herken het probleem. Mensen zijn schaars, ook voor het neerzetten van huizen die dusdanig prefab zijn dat ze in een paar dagen geplaatst kunnen worden. Men vergeet wel vaak dat de smaak van mensen van invloed is. Nederland is overwegend een baksteen en dakpannen land, je krijgt mensen niet 1 2 3 aan een houten gevel of iets dergelijks. Vooral in de projectontwikkeling zie je dat de huizen met een traditionele baksteen architectuur enorm goed verkopen, zolang daar de winst te behalen is zal dat voor de verkoop nog gebouwd gaan worden.

Bij woningbouwverenigingen zie je eigenlijk wel hetzelfde, vaak moeten nieuwe woningen in de bestaande bouw passen en komt het neer op baksteen en dakpannen. Er ligt dus ook een nobele taak bij gemeentes en woningbouwverenigingen om te accepteren dat woningen ook qua uiterlijk anders moeten.

Het vraagstuk is mijns inziens dan ook breder dan alleen maar het gebrek aan aanbieders, smaak en sentiment telt terdege mee.

[NeoDutchio]

Prefab (en dat is het juist innovatieve aan de nieuwe positie) worden momenteel naar ontwerp van de koper geproduceerd, waarbij de manier van isolering en verwarming via advies centraal staat. Traditionele bouwondernemers berekenen nog steeds eerder toeslagen.

Heeft u enig idee wat prefab maatwerk kost? Dit is voor starters niet eens te betalen, hooguit voor doorstromers.
Wat er nu prefab aankomt zijn de vloeren. Echter zit hier een enorme levertijd op. Ook daken komen prefab binnen. Ook hier, bij de grote jongens, een wachttijd van 40 weken. Voor beide onderdelen is de prijs afhankelijk van de maat, dus nog wel betaalbaar. Maar om volledig prefab te gaan werken is een ander verhaal.

[BreejKC]

Dat de huizenmarkt compleet vast zal lopen en niemand meer kans maakt op een starterswoning vind ik te negatief gedacht. De huizenmarkt is een typische markt van ups en downs.

Het is nog niet zo lang geleden die crisis, waarbij koophuizen nauwelijks nog verkocht werden en, uiteraard, de verkoopprijzen daarvan navenant zakten. Een ideale periode was dat voor starters die, met een beetje geluk en goede wil, redelijk goedkoop een huis konden kopen. Vervolgens ging de crisis voorbij, de economie trok weer aan en de verkoop van huizen kwam weer op gang. Daarmee druk ik me nog licht uit. Een inhaalslag na de crisis en een ware run op de koopwoningen vond plaats. Die hausse is/was zo groot dat koopwoningen op sommige plaatsen niet meer aan te dragen waren. uiteraard vlogen in die hausse hier en daar de prijzen ook de pan uit. Inderdaad was/is het voor starters tijdens deze hausse zo goed als onmogelijk nog een koophuis te kopen.

Maar ik voorspel u. Aan deze gekte op de woningmarkt komt vroeg of laat ook een einde. De verkoopaantalen en daarmee de huizenprijzen zullen zich op niet al te lange termijn weer normaliseren. Jammer voor diegenen die nu weer, tijdens die gekte, veel te veel voor hun koophuis hebben betaald. Maar goed voor andere groepen die iets geduldiger waren/zijn. Ook starters die wat langer tijd krijgen meer eigen geld bij elkaar te sparen zullen daardoor ook grotere kans maken weer een huis te kunnen kopen.

[Erthanax]

Prefab of traditioneel, er moet toch eerst een bouwkavel zijn. Dat is het eerste probleem, al helemaal voor een starter. Tel daarbij het gebrek aan mankracht, langdurige (maar zorgvuldige procedures), en de overspannen woningmarkt, dan is het duidelijk dat een bouwpakket geen oplossing biedt.

We weten nu wat het resultaat is van het overlaten aan de markt. Een oplossing moet komen van o.a. ministers en wethouders die zich inzetten voor wat zo mooi "volkshuisvesting" heet. En van grote, institutionele beleggers, die soms complete woonwijken bouwden voor de "middenhuur".

[kweenie]

Prefab (en dat is het juist innovatieve aan de nieuwe positie) worden momenteel naar ontwerp van de koper geproduceerd, waarbij de manier van isolering en verwarming via advies centraal staat. Traditionele bouwondernemers berekenen nog steeds eerder toeslagen.

Dat dit voor jou nieuw is betekent nog niet dat het ook nieuw en innovatief is. Er wordt aan decennia zo gewerkt. Waarbij in de regel wel geldt: betaalbare woningen gaan uit van een basis waaraan je dingen kunt aanpassen, terwijl meer vrije, eigen ontwerpen vanaf scratch toch een hoop meer geld kosten en in een ander prijssegment liggen. Al wordt dat verschil wel kelner.

Overigens zitten de kosten vaak niet eens zozeer in de muren, vloeren en het plafond. Dat kun je vrij goedkoop krijgen, wat meteen ook de valkuil is voor sommige mensen en bij sommige huizenverkopers. Maar dan heb je nog funderingen, sanitair, keuken, verwarming, leidingwerk, afwerking en al dat soort zaken nodig en dan gaat de teller pas flink lopen.

[Ivo.w]

Het probleem in Nederland is niet de bouw. De schaarste aan bouwgrond is het eerste probleem. Die schaarste is in Nederland al vele decennia een grote rem op de bouwproductie, zeker in de randstad. En dat zorgt voor forse grondprijzen. 750 euro per m2 is niets bijzonders. Voor mijn bescheiden kaveltje van 160m2 komt dat al op een grondprijs van 120.000 euro. Wil je daar nog een huisje op bouwen, dan mogen bij een startersbudget van 2 ton de totale bouwkosten inclusief leges, nutsvoorzieningen, keuken en badkamer niet meer dan 80.000 euro zijn. Daarvoor kun je geen heel huis bouwen wat voldoet aan het bouwbesluit. Zelfs niet met goedkope bouwmethodes.
Die schaarste is op te heffen, maar dan krijg je invulling van het landschap zoals in Vlaanderen waarbij er een zéér groot beslag gedaan wordt op het landschap ten behoeve van woningbouw. Willen we dat echt?

Het tweede grote probleem is de doorlooptijd van bouwprojecten. Als een gemeente al een nieuwe wijk wil toestaan, duurt het vele jaren aan wijzigingen voor bestemmingsplannen, opstellen van gebiedsvisies, verkoop van gronden etc. Voordat de eerste schop de grond in gaat ben je al snel 10-15 jaar verder. En in grote delen van Nederland zit er nog veel tijd tussen die eerste schop in de grond en de eerste steen die gelegd kan worden voor een woning. Voor het bouwrijp maken van grond in de randstad is de nodige grondverbetering nodig.

Precies vanwege de traagheid in het proces voorafgaande aan de daadwerkelijke bouw, werd de bouwsector pas 4-5 jaar na het ontstaan van de crisis op de woningmarkt echt getroffen en zaten de projectontwikkelaars met woningen die ze aan de straatstenen niet kwijt konden. Nu sinds ca 2015 de markt weer aantrekt, heeft de bouwproductie met een zelfde vertraging te maken. Vanaf 2020 zal de bouwproductie wel weer aardig op peil zijn.

Een probleem voor starters is wel dat het bouwen van kleinere 3- en 4-kamerwoningen (ca 70 tot 90 m2) nooit heel favoriet is geweest bij projectontwikkelaars. Ze bouwen liever luxe appartementen voor ouderen of ruime woningen voor doorstromers, omdat daar veel meer marge te behalen valt.

[hänschen klein]

Bedankt voor jullie reacties,
waaruit, door voortschrijdend inzicht, duidelijk wordt, dat voor starters het zoeken van een kavel/aanlegplaats een hogere prioriteit heeft boven het vinden van een geschikte (prefab-)woning. Speculanten, insiders en ontwikkelaars maken dit echter moeilijk.

Tussenpersoon
Ik zal mijn topic daarom inhoudelijk enigszins aanpassen en de (kavel-)zoektocht met tips als eerste aanspreken. Hierbij is mijn aanbeveling om vooral niet te veel tijd te steken in het zèlf zoeken, maar meteen gebruik te gaan maken van tussenpersonen die al kennis van regionale ontwikkelingen hebben alvórens er een exposé of advertentie ontworpen wordt. Het is daarbij de bedoeling om al vóór de publicatie tot een aankoop te kunnen komen door een zoekopdracht.
Ikzelf heb op deze manier eerst een wenslijstje opgesteld en contact gezocht met de on-conventioneelste makelaar in de betreffende regio. We hebben sàmen kavels en bestaande huizen bekeken tot de makelaar duidelijk werd waar de wensen en grenzen voor mij lagen. Géén van de van buiten bezichtigde huizen stond op dat moment echter te koop en tòch woon ik nu in één van de huizen. Het is het geheim van de creatieve makelaar hoe hij/zij dit doet.
Vertrouw op het vakmanschap van uw tussenpersoon, maak duidelijke afspraken en probeer vooral niet te beknibbelen aan zijn/haar bemiddelingsprijzen, want er zijn meer kapers op de kust.

We hebben ook naar geschikte bouwkavels gezocht (o.a. slooppanden) en daarvan tevens een lijstje gemaakt, dat ik met toestemming, als een zoekopdracht bij een jonge architect gedeponeerd had. Hieraan waren verder géén kosten verbonden. Geschikte kavels lagen echter allemaal te ver buiten mijn zoekgebied. Kavels te kust en te keur (>60) kunt u momenteel vinden in Almere via een extra ingerichte kavelsite Kavelkaart | Meer weten | Ik bouw mijn huis in Almere
Kavelkaart | Meer weten | Ik bouw mijn huis in Almere

Gemeente
Via uw Gemeente naar een kavel zoeken is natuurlijk óók een optie, maar ... dat eindigt mogelijk in een uitloting of een veel te dure villa-kavel. Mijn Gemeente zoekt momenteel naar een kavelkoop-collectief, die sàmen een groter grondstuk willen gaan bebouwen. Het kàn een optie zijn om een te grote kavel met iemand/anderen te gaan delen.

Transformatie-objecten
in stilgelegde bedrijfspanden was ook een voorstel (of in kerken en scholen), worden door insiders veelal kritisch van commentaar voorzien, zijn de isolatiemaatregelen vaak onder de norm en is het het energieverbruik daardoor later erg hoog! Oppassen dus en om garanties vragen. Vrij nieuw is het binnenstedelijke optoppen op een al bestaand gebouw.

Zelf bouwmateriaal inkopen
is niet ieders ding, maar de opkomende outlets, verkooppunten van circulair bouwmateriaal en materiaal dat is overgebleven bij grote projecten (incl. sanitair) kàn een optie zijn.

Tiny-huis
Gezien de slechte voorspellingen qua prijs en beschikbare kavels is het een optie voor starters om via tiny-houses in te stappen en successieve tot een èchte woning te komen door via verkoop en aankoop telkens over te stappen. Info over tiny-huizen zie links onderaan.
_________________________________________________________________________________________________________________________________________

Rest mij nog m.b.t. de prijzen van prefab-huizen websites te bestuderen. Tussen een bungalow en een tiny-huisje zijn alle prijskleuren v.a. € 90.000 tot € 500.000 aanwezig. Maak daarbij gebruik van de modulaire opbouw en begin zonder extra kinderkamer,garage of tweede badkamer en bouw de zolder met een kant-en-klaar-dak incl. isolatie en zonnepanelen pas later op het platte dak om de allereerste unit betaalbaar te houden.

Ik heb tenslotte nog voor meer informatie de volgende zoekopdrachten gepost:
- goedkope prefab huizen
- modulair bouwen
- Tiny House Nederland Forum
- Wat kost grond voor een tiny house en hoe kom je eraan? - 18 ideeën - hennietibben.nl

NB. De hyperlinks werken niet (meer), dus zèlf even een zoekmachine met aangegeven titels gebruiken.