Radar

AMSTERDAM - Staatssecretaris Frank Heemskerk (Economische Zaken) gaat de Nederlandse kartelwaakhond NMa vragen een onderzoek te doen naar de 'koppelverkoop' van computers en software. Aanleiding is een open brief van de Consumentenbond en internetvereniging ISOC.

Staatssecretaris Frank Heemskerk (Economische Zaken) gaat de Nederlandse kartelwaakhond NMa vragen een onderzoek te doen naar de 'koppelverkoop' van computers en software.

Geplaatst op 15 Dec 2007 14:38 door BBCS

Want als de fabrikanten dergelijke prijzen niet geven, kan ik als winkelier niet aangeven naar de klant toe wat nu de werkelijke prijzen zijn van de software.

Factsheet koppelverkoop PC en software

PC's bestaan uit hardware en software. De hardware vormt een noodzakelijk onderdeel van het functioneren van het systeem, en de componenten zijn inwisselbaar maar noodzakelijk: haal een onderdeel als een processor, batterij of moederbord weg en het systeem wordt volledig onbruikbaar.

Met de bijgeleverde software (en de diensten zoals updates achter die software) is de situatie anders: meegeleverde software is optioneel en kan eenvoudig en zonder problemen vervangen worden door wat anders. De software wordt zelf ook weer ingekocht door PC-leveranciers bij andere bedrijven, en zij moeten daarvoor in klinkende munt betalen. Een uitzondering vormen open source-besturingssystemen, waarover geen kosten verschuldigd zijn. Software heeft een heel ander economisch model dan hardware: gebruikers kunnen desnoods zelf software schrijven of installeren om bepaalde functionaliteit mogelijk te maken, waarmee aan een belangrijke randvoorwaarde voor innovatie is voldaan.

In de afgelopen decennia op het gebied van software door bijzondere omstandigheden een probleemsituatie ontstaan: een enkele grote leverancier heeft dusdanige ongebalan­ceerde marktmacht gekregen, dat ze onder eigen naam van die leverancier en onder diens dominante condities meegeleverd wordt op vrijwel alle systemen van alle leveranciers. Daarmee is het voor nieuwe aanbieders in de markt lastig om toe te treden - gebrekkige service en security, hoge kosten, stagnerende innovatie en gevraagde privacy-offers van de huidige aanbiedingen ten spijt treedt door het netwerk-effect van gesloten bestandsformaten een wurgend effect voor innovatieve kleine spelers op. Het is daarbij ten enen male onduidelijk en oncontroleerbaar of er sprake is van (illegale) verticale prijsbinding, omdat de prijzen niet expliciet gemaakt worden.

Voor een consument is het in ieder geval vrijwel onmogelijk om in een winkel een PC zonder Microsoft-software te kopen; alleen in het built-to-order-traject van een aantal leveranciers kun je het weglaten. De constatering dat het de keuzevrijheid van de leverancier is wel of niet Windows mee te leveren, en dat de markt dit oplost, wordt gelogenstraft in de praktijk. Daarbij valt op dat er met andere besturingssystemen een of meerdere ordegroottes prijsverschil is: zo vraagt HP voor installeren van een ondersteunde commerciële versie van Suse Linux 8 euro, en wordt het snel groeiende Ubuntu Linux op verzoek zelfs gratis thuisgestuurd. Daarbij gaat men uit van een economisch model waarin een open ecosysteem drijft op kennis, en niet gehinderd wordt door gebrek aan keuzevrijheid in ondersteuning. Wat voor Windows nu feitelijk betaald wordt, is bij de aankoop onduidelijk.
Benadeling van onder meer blinden
De huidige marktpraktijk is intransparant en klantonvriendelijk: als iemand een meegeleverd softwareproduct niet kan of wil gebruiken (bijvoorbeeld een blinde die vanwege zijn handicap een meegeleverde game niet kan consumeren of die niet met een bepaald pakket kan werken omdat het geen accessibility-software ondersteunt) moet hij het toch voor de volle 100% betalen. Dat is sociaal gezien onrechtvaardig. Toch is duidelijk dat er zeer wel keuzevrijheid zou kunnen zijn.

Zelfs als klanten bij aankoop denken een bepaald meegeleverd product te willen hebben, moet men eerst via de zg. End User Licence Agreement zich op de hoogte stellen of men akkoord gaat met de gestelde voorwaarden. Dat zijn lange en behoorlijk complexe juridische documenten. Wanneer men thuis bij het lezen van de kleine lettertjes van de licentie besluit om een deel van de software c.q. alle software niet te activeren – bijvoorbeeld wanneer met bezwaren heeft tegen bepaalde eigendomsaspecten van de software of niet akkoord is met het doorgeven van zoekgedrag of het bekijken van media aan leveranciers - begint een problematisch traject. De complexiteit is niet technisch: het installeren van een nieuw, los besturingssysteem zoals Debian, OpenSuse, Redhat, ReactOS of Syllable kost voor iemand met enige technische aanleg minder tijd dan het activeren van bijvoorbeeld Microsoft Windows na de aankoop, en is zeker op een nieuw systeem snel en eenvoudig te doen. Maar het is een stuk moeilijker om je teveel betaalde geld terug te krijgen, omdat de partij die de software heeft gemaakt en de ondersteuning levert1 formeel niet degene is met wie je een directe relatie hebt.
Klant moet per geval onderhandelen over zijn recht
De feitelijke prijs die er betaald wordt (inclusief kick-back fee aan de leverancier) wordt absoluut niet inzichtelijk of transparant voor de klant gemaakt. Er is sprake van 'inertia selling': veel klanten nemen aan dat ze de software er gratis bij krijgen, of dat die noodzakelijk is voor het goede functioneren van het product. In feite is er een ingebed product gekocht voor een onbekende prijs, waarmee de klant apart akkoord moet gaan met behoorlijk ingrijpende randvoorwaarden van leverancier B terwijl leverancier A degene is met wie hij economisch verkeer heeft gehad. Iedere klant moet iedere keer weer onderhandelen omdat het aan feitelijke informatie ontbreekt. De pakketsoftware die bijgeleverd wordt, is los verkrijgbaar op zowel consumentenniveau als in de groothandel. In een recente Franse rechtzaak kreeg een gebruiker van leverancier Acer 315 euro terug op de aanschafprijs van een laptop van 599 euro – meer de helft.2 We hebben het dus over veel geld. Dat het tot een rechtszaak moest komen voor de klant zijn recht kreeg, is indicatief voor het probleem. Bij het aangaan van de koop weet een persoon in de huidige marktsituatie namelijk helemaal niet wat zijn rechten zijn. Die situatie moet gerepareerd worden, en dat is gelukkig eenvoudig mogelijk.
Wat is de ideale situatie die wij voor ons zien?
De gewenste ingreep is minimaal invasief voor zowel leveranciers als retailers, maar zal in de praktijk erg effectief zijn om de klant te mobiliseren en marktwerking plaats te laten vinden:

Betere informatie voor de klant door in de winkel gescheiden de prijs aan te geven van meegeleverde software die ook los verkocht wordt. De klant weet dan precies wat hij koopt voor welke prijs, en kan beter aanbiedingen vergelijken. De klant hoeft niet te onderhandelen over de hoogte van het bedrag dat hij terugkrijgt als hij besluit software niet te gebruiken. Deze informatieplicht is zowel redelijk (de software wordt kant en klaar ingekocht, de leverancier levert geen inspanning en gekoppelde verkoop ligt dus niet voor de hand) als praktisch eenvoudig uitvoerbaar.
Directe terugbetaling in de winkel van niet-gewenste software binnen acht dagen. De ongeopende meegeleverde CD-tjes, DVD's, boekjes en andere informatiedragers die erbij horen worden ingenomen en opnieuw gebruikt. De activatiecodes van softwareproducten worden ingenomen. In de winkel hoeft verder niets te gebeuren: het product is zonder activatie niet meer bruikbaar en het is wederrechtelijk om de software dan nog te gebruiken.

De klant verdient de eerlijke vrije keuze te geven tussen door de leverancier ingekochte software of eigengekozen oplossingen – al dan niet commercieel. Er is een duidelijk incentive voor de retailer om (onder meer open source) alternatieven serieus te nemen; immers, daarvan is de inkoopprijs en dus ook de retailprijs nul euro. De extra waarde die zij daarmee bieden aan de gebruiker door kennis en service te leveren, is hun concurrentievoordeel. Dat die formule kansrijk is, is te zien aan de opkomst in het buitenland van bedrijven als Everex die complete PC's met een eigen variant van Linux (inclusief diverse open source Office-pakketten, muzieksoftware, complete CAD-omgevingen, tekensofware, boekhoudpakketten ed. ) in de schappen van 's werelds grootste winkelketen Walmart hebben liggen voor 130 euro (199 dollar) – een prijs die een fractie bedraagt van een officiële Microsoft Vista-licentie, waar dan nog een hele PC omheen gebouwd moet worden.

Zolang meegeleverde producten (bijvoorbeeld van Microsoft) een duidelijke toegevoegde waarde hebben bovenop wat alternatieven bieden, zullen consumenten die producten zeker blijven kopen. De leverancier krijgt de keuze om software aan de klant voor te leggen, en het gemakkelijk te maken om die te kopen en gebruiken – en de consument krijgt de keuze om daar zelf een selectie in aan te brengen. Een dergelijk beleid geeft een stevige impuls aan het ecosysteem van onafhankelijke software- en supportleveranciers die los van hardware hun diensten aanbieden. En daar heeft de Nederlandse consument, maar ook het bedrijfsleven en de overheid, veel mee te winnen.

Veel mensen schrikken zich een hoedje als ze achteraf (dus na een tijdje) office willen hebben.

Ze mogen dan alleen gebruik maken van de retail licentie van Microsoft, en dat kan echt in de papieren lopen.

In zo'n geval adviseer ik vaak open office.

Natuurlijk weet jij de prijzen van de software. Het gaat tenslotte alleen maar over software die jij zelf inkoopt om op je systemen mee te leveren. Bijvoorbeeld Windows Vista.

Complete onzin, office is ook in oem licentie los te koop

Geplaatst op 15 Dec 2007 16:17 door BBCS

Alleen als ik een laptop bestel met Vista, weet ik daar de prijs niet van, omdat het een compleet pakket is.

En als de fabrikant niet die prijs geeft, kan ik het ook niet aan de klant doorgeven.

Directe terugbetaling in de winkel van niet-gewenste software binnen acht dagen. De ongeopende meegeleverde CD-tjes, DVD's, boekjes en andere informatiedragers die erbij horen worden ingenomen en opnieuw gebruikt. De activatiecodes van softwareproducten worden ingenomen. In de winkel hoeft verder niets te gebeuren: het product is zonder activatie niet meer bruikbaar en het is wederrechtelijk om de software dan nog te gebruiken.

Ok, duidelijk. Dus zelfs de detaillisten weten vaak niet eens de prijs van de geïnstalleerde software. Zo zie je maar weer hoe verziekt deze markt eigenlijk is. Goed dat er eindelijk wat aan gedaan wordt.

Als er wetgeving komt voor het apart prijzen van de meegeleverde software, zal deze wetgeving natuurlijk ook gelden voor de fabrikanten.

Zo zie je maar weer hoe verziekt deze markt eigenlijk is. Goed dat er eindelijk wat aan gedaan wordt.

Geplaatst op 15 Dec 2007 16:31 door BBCS

Dus het is dus niet zo dat ik als winkelier zijnde die software terug kan nemen en aan een andere klant kan doorverkopen.
Bij veel merken ontbreekt namelijk ook de installatie medium, deze is op een partitie op de harde schijf gezet.

Ik weet van die prijzen van de software net zoveel als jullie als consumenten. Niks dus.

Alleen hopen dat de consumentenbond nu geen mikpaal gaat uitzoeken en zich eens een keer gaat gedragen.

Echter kan dit niet bij alle software.
Bij verschillende hardwareonderdelen zitten extra programma's.
Denk daarbij aan de branders, daar zit standaard vaak al brandprogramma's.

Quote:
Echter kan dit niet bij alle software.
Bij verschillende hardwareonderdelen zitten extra programma's.
Denk daarbij aan de branders, daar zit standaard vaak al brandprogramma's.

Regel dan dat het wel kan. Spreek je bond er op aan!

Geplaatst op 15 Dec 2007 19:09 door BBCS

Dus de programma's die bij de hardware zit, krijg je er gratis bij.

Dus als de regels zo worden dat je die programma's ook moet kunnen weigeren, tja dan wordt het zo rompslomp qua administratie.

Het Globalisation Insitute geeft trouwens wel aan dat dit voor de ‘normale' computermarkt geldt. De Mac van Apple is volgens het instituut een niche product; het wordt vergeleken met een televisie van Bang en Olufsen. "We denken daarom dat Apple, ondanks het feit dat het naar eigen zeggen supieur zegt te zijn, geen grote concurrent is voor Microsoft", schrijft het rapport.
http://www.computable.nl/nieuws.jsp?id= ... .mc_id=rss

Een denktank van de commissie heeft daarom bedacht dat het beter is als besturingssystemen niet meer geleverd worden bij pc's. Maar dat de consument zelf het besturingssysteem moet aanschaffen.

Besturingssystemen moeten los bij een pc geleverd worden. Dit zorgt voor eerlijkere competitie.

Geplaatst op 15 Dec 2007 21:31 door BBCS

Het Globalisation Insitute geeft trouwens wel aan dat dit voor de ‘normale' computermarkt geldt. De Mac van Apple is volgens het instituut een niche product; het wordt vergeleken met een televisie van Bang en Olufsen. "We denken daarom dat Apple, ondanks het feit dat het naar eigen zeggen supieur zegt te zijn, geen grote concurrent is voor Microsoft", schrijft het rapport.
http://www.computable.nl/nieuws.jsp?id= ... .mc_id=rss

En tuurlijk gaat dat ook voor de Mac gelden.
Over koppelverkoop gesproken.

Apple is zelf de producent van de software op de door hen zelf geproduceerde hardware.