Normen volgens Zalm
Ik ben nu de autobiografie "De romantische boekhouder" van Zalm aan het lezen. Zal daar later nog een keer op terug komen, maar eerst wil ik graag als niet econoom een aantal wezenlijke dingen van de toendertijdse woekerpolis offertes snappen. Dus als iemand er verstand van heeft, lees even mee en geef alsjeblieft een reactie.
Zoals ik elders op dit forum gesteld heb was het belachelijk om de geschiedenis van de afgelopen 20 jaar van een beleggingsfonds te nemen als voorspelling voor de volgende 20 jaar. Zalm heeft dit goedgeheten, na vragen in de kamer, met als argument dat de "kwaliteit" van het betreffende fonds zo aan de klant inzichtelijk kon worden gemaakt. Maar op een paar na zijn al deze fondsen bijna precies hetzelfde, dus dat was een onzin-argument. Een voorspelling op grond van de verwachte economische ontwikkelingen was veel zinvoller geweest.
Even kijken hoe Zalm dat zelf deed, Zalm die als directeur van de CBS verantwoordelijk was voor de invoering van lange-termijn analyses. Let wel, analyses, waarbij "op de gok" een aantal parameters werden aangenomen en op grond daarvan de rest werd berekend. Als minister kiest hij in de late jaren 90 bij het opzetten van begrotingen voor de toekomst voor "behoedzaam ramen". Hij stelt, waarschijnlijk terecht, dat als je behoedzaam raamt meevallers veel makkelijker te verwerken zijn dan andersom. Behoedzaam ramen kwam volgens Zalm eind jaren negentig neer op het aannemen van een economiche groei van 2.5% per jaar. Zalm stelt 4% als een bijzonder hoge groei. Zalm had waarschijnlijk gelijk, want als je naar de groei van het Nederlandse (reele) BBP kijkt zie je
http://nl.wikipedia.org/wiki/Economie_van_Nederland:
1996, 3,4%; 1997, 4,3%; 1998 3,9%; 1999, 4,7%; 2000, 3,9%; 2001, 1,9%; 2002, 0,1%; 2003, 0,3%; 2004, 2,2%; 2005, 2,0%; 2006, 3,4%; 2007, 3,9%; 2008, 1,8%; 2009 -3,5%; 2010, 1,7%; 2011, 1,2%
OK, terug naar de beleggingsverzekeringen (woekerpolissen).
Deze ontlenen hun waarde meestal aan een combinatie van obligaties, aandelen en vastgoed. De waarde daarvan ontwikkelt zich min of meer via:
1) De reele economische waarde. De obligaties betalen een percentage uit, en de aandelen+vastgoed vertegenwoordigen een reeel deel van de economie.
2) De inflatie. De aandelen en vastgoed delen zouden theoretisch met de inflatie mee moeten lopen.
3) Vraag en aanbod. Hoe graag willen mensen de betreffende obligaties/aandelen/vastgoed hebben.
Over (1) en (2). Als we stellen dat de economie elk jaar 2.5% groeit en de inflatie elk jaar 3% (kleine overschatting waarschijnlijk), dan krijg je per jaar 1.025 x 1.03 = 1.056, dus 5.6% rente als je je geld goed met de economie mee laat groeien. Dit was dus al het model eind jaren 90!! Zalm stelt 4% groei als min of meer maximaal voor de "goede jaren", en bij alleen goede jaren zou je komen op 1.04 x 1.03 = 1.071, dus 7.1% rente per jaar.
De 5.6% zit erg dicht bij wat tegenwoordig gebruikt wordt bij banken en verzekeraars voor lange termijn voorspellingen van mix-fondsen.
Dus hoe kwamen onze offertes/polissen voor obligaties/aandelen/vastgoed aan voorbeelden van >10%, en voor het aandelendeel zelfs >15%?
Als dit "historisch gemiddeld rendement" niet gedekt werd door de reele economie kon dit alleen maar verklaard worden door een grotere vraag (bovenstaand punt 3). Inderdaad willen aan het eind van de vorige eeuw veel meer mensen, waaronder dus wijzelf, aandelen kopen, hetgeen de prijs opdrijft zonder dat er een grotere reele waarde tegenoverstaat. Er wordt dan ook gesproken van een "aandelenhausse". Dus die >15% heeft voornamelijk te maken met het berekenen over een 20-jarige periode waarin tijdens het begin aandelen niet zo populair waren en aan het eind juist wel.
Maar zo'n groei in interesse kan toch nooit 30 jaar in dezelfde grootte verder gaan!!!!!
Mijn vraag aan de economen hier. Als de >15% voorspellingen op jaarbasis over een 30 jarige periode voornamelijk gebaseerd waren op een theoretisch onmogelijke continuerende groei van de aandelenhausse (niet eens het gelijk blijven van de hoge interesse), was dat dan niet bedrog?
(en dan laat ik even in het midden dat wij Gerrit hadden, de man van het "behoedzaam ramen", die het geaccepteerd en daarmee waarschijnlijk gelegaliseerd heeft)
Zalm, soms "behoedzaam ramend", soms "krankzinnig positief".
Meerheuvel
