Onkruid vraagt zich af waar het mis is gegaan bij het landsbestuur. Ik neem ProRail als voorbeeld met een reeks YouTube-videos als ondersteuning. Hoef je niet allemaal aan te klikken, het is visualisatie van de tekst. ProRail is net als Rijkswaterstaat: meer een aanbestedingsbureau dan beschikken over eigen mensen, eigen kennis, eigen bouwers. Alles wordt extern ingekocht (met 21% BTW nog fors duurder dan zelf doen).
ProRail's mantra: veiligheid voor alles.
1 Overwegen.
Praktijk: In deze
video tussen Ede en Driebergen komt iemand met een noodgang aangereden om pas op het laatste moment te stoppen voor de overweg. Het is de dagelijkse dosis hoge bloeddruk en adrenaline voor machinisten, de reden waarom deze beroepsgroep een vrij hoge uitstroom heeft richting arbeidsongeschiktheid of een ander beroep.
Politiek: Tweede Kamer heeft ooit een motie aangenomen, dat alle overwegen moeten verdwijnen. Dat is voor ProRail de reden om niet te investeren in de techniek van een veilige overweg, maar vooral in beton (viaduct of tunnel). Het is ook de reden, waarom je steeds vaker meer kilometers maakt, omdat je moet omrijden om aan de andere kant van een spoorlijn te komen.
Kan het beter? Natuurlijk. We gaan naar
Zweden, waar de overwegen lichtjaren beter beveiligd zijn. Er staat een laag sein voor de machinist en als alle drie de lampen geel branden, dan is de overweg dicht voor auto's. Branden die lampen niet, dan kan de machinist nog op tijd stoppen zonder een ongeluk mee te maken. Door naar de overweg zelf: De slagbomen sluiten de hele weg af en als toegift staan er portalen links en rechts, zodat te hoge voertuigen het portaal kapot rijden in plaats van de bovenleiding (15 kilovolt) raken. Dit is maximale veiligheid.
Vervelend detail in Nederland: met het geld om 1 overweg door een viaduct te vervangen, kun je minstens 5, eerder 20 overwegen veel beter beveiligen. Dan komen we eindelijk af van die vervelende meldingen over aangereden koeien en toeristen, halen meer machinisten hun pensioen (om maar te zwijgen over de hulpverleners die een suïcide moeten opruimen).
'Veiligheid voor alles' is vooral een marketingterm.
2 Werkzaamheden.
ProRail is naar binnen gericht en houdt geen rekening met de maatschappelijke kosten of economische schade, wanneer bij werkzaamheden geen treinen mogen rijden en er te weinig of geen bussen worden ingezet.
Buiten Nederland wordt ook veilig gewerkt. Voorbeeld uit
Ljublana, Slovenië, waar het spoor wordt vernieuwd, terwijl de treinen blijven rijden. Wel met lage snelheid, op het hele stuk 50 en waar echt gewerkt wordt, 10 kilometer per uur. Zo blijven alle spoorbouwvakkers in leven. Het kan
robuuster (ook zo'n modewoord in het ProRailjargon). In het
Zwarte Woud, Duitsland staat een behoorlijk hekwerk als afscheiding tussen de werkzaamheden en het overgebleven spoor. Door dat hekwerk mogen de treinen wat harder rijden, hier 60.
In Nederland is het niet altijd nodig om het hele spoor plat te leggen. Bij
Wirdum is er meer ruimte. Maar zelfs op zulke plekken wordt alles stilgelegd om twee schroefjes aan te draaien.
'Veiligheid voor alles' is een excuus geworden om vooral niet na te denken over hoe je het werk organiseert.
1/2