--------------------------------------------------------------------------------
Een van de adviseurs van Dxia die de contracten Geen Huurkoop achtte
http://www.professorvanmourik.nl/column_020604.htm
vraag het de professor en je raakt zeker spoorloos
Prof. mr. M.J.A. van Mourik
Toestemming echtgenoot
In deze rubriek heb ik al vaker aan de orde gesteld dat een huwelijk meer betekenis heeft dan een simpel boterbriefje. Vandaag besteed ik in dat verband enige aandacht aan de zorg die de wetgever aan de dag legt voor de bescherming van de ene echtgenoot tegen bepaalde handelingen van de andere. Wie gehuwd is, mag op allerlei terreinen niet onbeperkt zijn gang gaan. De wetgever verlangt ook in vermogensrechtelijk opzicht dat rekening wordt gehouden met de belangen van de ander. Bij ongehuwd samenlevenden ligt dat principieel anders. Daar heerst veel vrijheid, en hopelijk ook veel blijheid.
Stel dat de heer des huizes de echtelijke woning wil verkopen. Er worden nu nog hoge prijzen betaald en dat zou wel eens kunnen veranderen, denkt hij. Op een goede of kwade dag voegt hij de daad bij het woord en sluit een koopovereenkomst met een goede bekende. Nog dezelfde avond meldt hij onder het avondeten transactie aan zijn vrouw, complimenteert zichzelf met de mooie prijs en verzoekt zijn vrouw er rekening mee te houden dat de eigendomsoverdracht over drie maanden zal plaatsvinden. In de tussentijd wordt omgezien naar nieuwe behuizing. In plaats van vreugde ontmoet de man boosheid en ongeloof. De vrouw wenst met de kinderen in het gezellige huis te blijven wonen en heeft geen enkele belangstelling voor een hoge opbrengst. Levensgeluk vindt zij belangrijker dan geld. Moet de vrouw zich neerleggen bij de verkoop? Moet schadevergoeding worden betaald als de koop alsnog wordt ontbonden?
Een gehuwd persoon die de echtelijke woning wenst te verkopen, een kamer in het huis wenst te verhuren of het huis met hypotheek wenst te bezwaren, heeft daarvoor de toestemming nodig van zijn of haar echtgenoot. Het is niet van belang of het huis aan een van beiden of aan beide echtgenoten toebehoort. Het maakt ook niks uit of er al dan niet huwelijkse voorwaarden zijn aangegaan. De wet beschermt de ene echtgenoot tegen dit soort handelingen van de andere echtgenoot. Deze bedreigen het gezin. En die bescherming moeten we ruim opvatten. Niet alleen het verhuren van een kamer aan een student behoeft toestemming, ook het in gebruik geven van de garage aan de carnavalsvereniging en het verkopen van een strookje grond aan de gemeente voor de aanleg van een fietspad. En wat voor het huis geldt, is ook van toepassing op het weekendhuis en de stacaravan waarin met om de twee weken een weekend vertoeft. Ook handelingen ten aanzien van de inboedel vallen onder de toestemmingsregel.
De vraag kan worden gesteld of ook nog van echtelijke woning kan worden gesproken als een van beiden de woning heeft verlaten in het kader van een echtscheidingsprocedure of omdat men het even niet meer zag zitten Het antwoord luidt bevestigend. Slechts als men de woning de rug heeft toegekeerd met de bedoeling er niet meer terug te keren, is de toestemming niet meer nodig. Maar niet altijd is duidelijk of het vertrek als definitief is bedoeld. Niet zelden komt een boos vertrokken persoon na verloop van enige tijd met hangende pootjes terug.
Als het huis is verkocht zonder de vereiste toestemming, kan degene die werd genegeerd de koop vernietigen. Een aangetekend briefje gericht tot de koper, is daarvoor voldoende. Maar in een koopovereenkomst staat meestal een boeteclausule voor het geval de verkoper niet meewerkt aan de eigendomsoverdracht bij de notaris. Tien procent van de koopprijs bijvoorbeeld en dat kan veel geld zijn.
Voor goed begrip wijs ik er thans op dat iedereen alles mag verkopen. Zo verhindert het recht mij niet het huis van de buurvrouw of het Provinciehuis te verkopen.. Juridisch is daar niks mis mee! Het komt er wel op aan dat ik op het overeengekomen tijdstip bevoegd bent de eigendom over te dragen. Maar dat kan ik alleen als ik beschikkingsbevoegd bent en dat daarvoor moet ik eigenaar zijn. Kortom, ik moet als de wiedeweerga het huis van uw buurvrouw of het Provinciehuis in eigendom zien te verkrijgen. Alleen dan kan ik tijdig voldoen aan de verplichting tot eigendomsoverdracht. Maar ik adviseer niet het risico te lopen dat u er niet in slaagt de eigendom van het verkochte te verwerven.
Als in ons geval de echtgenote van de man de koop van de woning vernietigt, is sprake van een ‘normale’ wanprestatie. En zoals meestal wordt daardoor een boete verbeurd en zal eventueel ook nog schadevergoeding aan de orde komen. De man moet een en ander betalen. Maar als hij in gemeenschap van goederen gehuwd is, draait dus impliciet ook de vrouw op voor de strop. Het feit dat de vrouw bij een eventuele echtscheiding alsnog een verrekening van de betaalde de boete en de schade kan verlangen is een schrale troost.
Tenslotte is het in dit verband nog van belang te weten dat toestemming van de andere echtgenoot ook nodig is voor het doen van bovenmatige giften , voor het zich borg stellen en soortgelijke handelingen., alsmede voor koop op afbetaling. Ook dit soort handelingen houdt risico’s in waartegen de andere echtgenoot, in het belang van het gezin, moet worden beschermd.
