[ archief ] Boete voor gebruik foto van ANP, terwijl zij ook foto's van mijn werk gebruiken

[0mieke]

Beste Forum leden.
Kan iemand mij helpen met juridische vragen over auteursrecht? Mij overkwam de laatste maand iets heel vreemds. ANP, ons eigen Nederlandse persbureau, heeft mij beboet omdat ik een fotootje (piepklein) op mijn website had staan die volgens hun van het ANP was. De foto heb ik gebruikt in een lezing over kunstenaars en ik heb daarvoor toestemming gevraagd aan de betreffende kunstenaar. Een Amerikaan. Hij heeft mij toestemming gegeven tot gebruik van de foto's van zijn project, maar heeft er niet bij verteld dat de betreffende foto gedownload was. Dat mag blijkbaar in Amerika met de fair-use wet. Hij heeft mij de foto's per email toegestuurd. Flauw van het ANP om mij daar dan voor te beboeten. Heeft iemand anders daar ervaring mee?

Ironisch genoeg heeft dat zelfde ANP verschillende foto's van mijn beeldhouwwerken op zijn website staan en is die voor veel geld aan het verkopen. Zij hebben nooit toestemming aan mij gevraagd en ik krijg ook helemaal geen cent betaald van ze. Maar dat mag volgens de auteurswet. Dat vond ik tot voor de boete die ze mij gaven niet zo erg, sterker nog ik wist niet eens dat zij foto's aan het verkopen waren van mijn werk. Maar hier houd ik wel een heel wrang gevoel van over. Zij mogen ongelimiteerd gebruiken en verdienen aan mijn werk en ik krijg een boete voor een piepklein fotootje dat ik niet eens commercieel als onderdeel van een lezing op mijn website heb geplaatst.

Is er iemand die weet wanneer de auteurswet is veranderd in ongelimiteerde verkoop van afbeeldingen zonder toestemming van de kunstenaar? En weet iemand hoe die wet daarvoor was?
Er staat nl. al sinds 2002 een foto op de ANP website. Hoe was de wet toen?
Ik zou het ANP graag voor die ene foto ook aan mij een vergoeding willen laten betalen, dat zou tenminste eerlijk zijn, maar ik ben niet op de hoogte van de wetten die in 2002 golden.
Ik hoop dat iemand mij hierover wat informatie zou willen verstrekken.

[Jefdus]

De auteursrechten zijn niet gebaseerd op wie of wat op de foto staat, maar op wie de foto gemaakt is. Als (iemand in opdracht van) het ANP een foto van een kunstenaar heeft gemaakt, dan heeft het ANP het auteursrecht op de foto en niet de kunstenaar.

Bij een kunstwerk als een beeldhouwwerk is dit wat anders. De rechthebbende van het kunstwerk moet dan toestemming geven om een foto van het werk te maken. Maar als die toestemming er is en er wordt voldaan aan de voorwaarden die horen bij de toestemming, dan ligt het auteursrecht van de foto weer bij degene die de foto heeft gemaakt, dus in dit geval blijkbaar het ANP.

[berndv]

ANP, ons eigen Nederlandse persbureau, heeft mij beboet omdat ik een fotootje (piepklein) op mijn website had staan die volgens hun van het ANP was. De foto heb ik gebruikt in een lezing over kunstenaars en ik heb daarvoor toestemming gevraagd aan de betreffende kunstenaar. Een Amerikaan. Hij heeft mij toestemming gegeven tot gebruik van de foto's van zijn project

Ging het hier om foto's van de kunstenaar, oftewel, foto's die gemaakt zijn door de kunstenaar? Of hebben we het hier over foto's die gemaakt zijn van de kunstenaar en/of diens projecten? Dat maakt namelijk voor het auteursrecht wel veel verschil.

Ironisch genoeg heeft dat zelfde ANP verschillende foto's van mijn beeldhouwwerken op zijn website staan en is die voor veel geld aan het verkopen. Zij hebben nooit toestemming aan mij gevraagd en ik krijg ook helemaal geen cent betaald van ze.

Ook hier eigenlijk weer dezelfde vraag. Zijn foto's die door u gemaakt zijn? Of zijn het foto's die van u gemaakt zijn?

Pas als bovenstaande beantwoord kan worden, kan pas verder gekeken worden naar auteursrecht. Want het auteursrecht ligt in eerste plaats bij de fotograaf, niet bij degene op de foto, dat zou onder portretrecht kunnen vallen, maar dat is weer een andere discussie.

[0mieke]

Beste Jefdus,
Hartelijk dank voor je reactie. De auteurswet is op een bepaald moment (in denk 2004) veranderd van afdracht voor publicatie van foto's van publieke kunstwerken naar vrij om foto's van publieke kunstwerken te publiceren en daar het eigendom van te hebben. De foto van mijn kunstwerk staat al sinds 2002 op de ANP website. Ik ben op zoek naar de inhoud van de wet voordat hij veranderd werd. En wanneer die wet precies veranderd is.

[Moneyman]

Ik ben op zoek naar de inhoud van de wet voordat hij veranderd werd. En wanneer die wet precies veranderd is.

Kijk eens hier, daar staat alles wat je nodig hebt. Je kunt terug tot 1912, dat moet genoeg zijn
https://wetten.overheid.nl/BWBR0001886/ ... noverzicht

[berndv]

Lastige materie, en ik denk dat u zich het beste kunt wenden tot een advocaat die gespecialiseerd is in auteursrecht. Want het kan zeer veel kanten op gaan. Voor zover ik kan zien is de huidige auteurswet uit 1912.

Wat betreft een foto van een kunstwerk geldt dat er natuurlijk ook auteursrecht rust op een kunstwerk. Maar hier zijn ook weer verschillende voorwaarden. Als deze kunstwerken zich bijvoorbeeld bevinden aan de openbare weg, dan gelden hier weer uitzonderingen voor en mag er gefotografeerd worden, mits aan de voorwaarden die in de wet staan wordt voldaan. Als aan die voorwaarden is voldaan, dan geldt dat er natuurlijk nog wel auteursrecht geldt voor de foto, en dat auteursrecht ligt in basis bij de fotograaf.

Misschien heeft u hier iets aan: https://www.auteursrecht.nl/Ik-ben-make ... kunstenaar

[0mieke]

Beste Berndv,
De foto die ik gebruikt heb voor mijn lezing en die op mijn website stond is een foto die door een Amerikaanse fotograaf gemaakt is. Deze foto is door de ook Amerikaanse kunstenaar die ik besprak in mijn lezing (een andere dan de fotograaf) gebruikt in zijn project. Dat mag in Amerika vanwege fair-use. Het is een foto van een douane controle waar het project van de kunstenaar over ging.
De foto's die ANP op zijn website heeft staan zijn gemaakt door een fotograaf die ik niet ken en waaraan ik nooit toestemming gegeven heb. Na (ik denk) 2004 hoeft er ook geen toestemming meer gevraagd te worden voor het maken en publiceren van publieke beeldhouwwerken. Ook niet voor commerciële doeleinden. Op de foto staat een beeldhouwwerk dat ik gemaakt heb.
Ik ben op zoek naar de inhoud van de wet van voor 2004 omdat er één foto al voor 2004 op de ANP website stond.
Het gaat in beiden gevallen niet over portretrecht, tenzij de douane beambten bewaar hebben gemaakt aan de fotograaf. Maar daar is mij niets van bekend.

[berndv]

De foto's die ANP op zijn website heeft staan zijn gemaakt door een fotograaf die ik niet ken en waaraan ik nooit toestemming gegeven heb. Na (ik denk) 2004 hoeft er ook geen toestemming meer gevraagd te worden voor het maken en publiceren van publieke beeldhouwwerken. Ook niet voor commerciële doeleinden. Op de foto staat een beeldhouwwerk dat ik gemaakt heb.

Ok, het is dus een publiek werk. De link die moneyman hierboven gaf is prima uit te halen wat de wetgeving was in welk jaartal u maar wilt. Het artikel waar in staat wat u zoekt, is artikel 18. Het huidige artikel 18 is per 1 september 2004 gewijzigt. De tekst zoals het toen was, is als volgt:

Als inbreuk op het auteursrecht op een werk als bedoeld in artikel 10, eerste lid, onder 6°, of op een werk, betrekkelijk tot de bouwkunde als bedoeld in artikel 10, eerste lid, onder 8°, dat is gemaakt om permanent in openbare plaatsen te worden geplaatst, wordt niet beschouwd de verveelvoudiging of openbaarmaking van afbeeldingen van het werk zoals het zich aldaar bevindt. Waar het betreft het overnemen in een compilatiewerk, mag van dezelfde maker niet meer worden overgenomen dan enkele van zijn werken.

Oftewel, ik lees hier niet dat het voor 2004 verplicht was om toestemming te vragen aan de kunstenaar om een publiek werk te fotograferen zoals het kunstwerk in de openbare ruimte geplaatst is.

Dus als ik het zo lees, en het kunstwerk staat in de openbare ruimte, mag het ANP hier een foto van maken, zonder u daarvoor om toestemming te vragen en zonder u daar een vergoeding voor te betalen.

Dan rest alleen nog de kwestie met de foto waar het mee begonnen is, namelijk de foto die u onrechtmatig gebruikt (heeft). Kennelijk liggen de rechten van die foto bij het ANP, dat zal het ANP wel moeten aantonen, maar als zij dat kunnen aantonen, dan vrees ik dat er voor u weinig anders is dan u er bij neerleggen.

[0mieke]

Beste Berndv,
Het is een goede optie om naar een advocaat te gaan gespecialiseerd in auteursrecht. Het eerste gesprek kost mij € 250,- Daarom wilde ik graag eerst de vraag aan een forum stellen om wat suggesties te oogsten. Mochten meerdere reacties suggereren dat ik weinig kans maak dan is het weggegooid geld. Gratis introductie gesprekken met advocaten heb ik ook bekeken, maar geen van die advocaten kantoren zijn gespecialiseerd in auteursrecht, jammer.

[0mieke]

De foto's die ANP op zijn website heeft staan zijn gemaakt door een fotograaf die ik niet ken en waaraan ik nooit toestemming gegeven heb. Na (ik denk) 2004 hoeft er ook geen toestemming meer gevraagd te worden voor het maken en publiceren van publieke beeldhouwwerken. Ook niet voor commerciële doeleinden. Op de foto staat een beeldhouwwerk dat ik gemaakt heb.

Ok, het is dus een publiek werk. De link die moneyman hierboven gaf is prima uit te halen wat de wetgeving was in welk jaartal u maar wilt. Het artikel waar in staat wat u zoekt, is artikel 18. Het huidige artikel 18 is per 1 september 2004 gewijzigt. De tekst zoals het toen was, is als volgt:

Als inbreuk op het auteursrecht op een werk als bedoeld in artikel 10, eerste lid, onder 6°, of op een werk, betrekkelijk tot de bouwkunde als bedoeld in artikel 10, eerste lid, onder 8°, dat is gemaakt om permanent in openbare plaatsen te worden geplaatst, wordt niet beschouwd de verveelvoudiging of openbaarmaking van afbeeldingen van het werk zoals het zich aldaar bevindt. Waar het betreft het overnemen in een compilatiewerk, mag van dezelfde maker niet meer worden overgenomen dan enkele van zijn werken.

Oftewel, ik lees hier niet dat het voor 2004 verplicht was om toestemming te vragen aan de kunstenaar om een publiek werk te fotograferen zoals het kunstwerk in de openbare ruimte geplaatst is.

Dus als ik het zo lees, en het kunstwerk staat in de openbare ruimte, mag het ANP hier een foto van maken, zonder u daarvoor om toestemming te vragen en zonder u daar een vergoeding voor te betalen.

Dan rest alleen nog de kwestie met de foto waar het mee begonnen is, namelijk de foto die u onrechtmatig gebruikt (heeft). Kennelijk liggen de rechten van die foto bij het ANP, dat zal het ANP wel moeten aantonen, maar als zij dat kunnen aantonen, dan vrees ik dat er voor u weinig anders is dan u er bij neerleggen.

Beste Berndv,
Hartelijk dank voor de reactie. (Ik heb ondertussen ook de quote knop gevonden) Ik ga het artikel nog even doorlezen.
Ik twijfel niet aan uw conclusie van de wetgeving, toch kreeg ik voor 2004 regelmatig geld op mijn rekening van gepubliceerde foto's van mijn publieke beelden. Zeker gold dat voor televisie beelden van mijn publieke beeldhouwwerken, ook wanneer ze op de achtergrond in beeld kwamen.

[0mieke]

Ik ben op zoek naar de inhoud van de wet voordat hij veranderd werd. En wanneer die wet precies veranderd is.

Kijk eens hier, daar staat alles wat je nodig hebt. Je kunt terug tot 1912, dat moet genoeg zijn
https://wetten.overheid.nl/BWBR0001886/ ... noverzicht

Beste Moneyman,
Hartelijk dank voor de verwijzing naar de veranderingen in de auteurswetgeving. Het zijn lappen tekst, maar ik hoop dat ik daar misschien iets tegen kan komen wat mij kan helpen.

[Erthanax]

Op deze pagina op auteursrecht.nl staat nog wat informatie specifiek voor beeldend kunstenaars.

Ik meen me te herinneren dat o.a. het weekblad Intermediair ooit gedoe heeft gehad met een foto van een debat in de Tweede Kamer, waarop op de achtergrond het bekende wandkunstwerk zichtbaar was. ("Wilt u even betalen voor deze openbaarmaking?") Ik weet niet meer hoe dat is afgelopen.

[Moneyman]

Ik weet niet meer hoe dat is afgelopen.

Ik vermoed dat dit niet-openbare artikel daar wel antwoord op kan geven
https://www.nrc.nl/nieuws/1997/07/16/au ... 21-a386753

[Erthanax]

Niet echt, geloof ik. De schrijver (de kunstenaar zelf) vindt de boete overdreven maar het doel van Stichting Beeldrecht legitiem, lees ik. Maar of die boete heeft stand gehouden staat er niet bij. (Het is al weer 23 jaar geleden, dat is ook schrikken )

[16again]

Ik weet niet meer hoe dat is afgelopen.

Ik vermoed dat dit niet-openbare artikel daar wel antwoord op kan geven
https://www.nrc.nl/nieuws/1997/07/16/au ... 21-a386753

Dat artikel maakt de afloop niet duidelijk. Althans, niet bij mij

[Moneyman]

Dan is mijn vermoeden blijkbaar onjuist.

[Erthanax]

*verslikt zich*

[MirjamLCV]

Ik denk dat je op deze site veel nuttige informatie kunt vinden:
https://www.charlotteslaw.nl/

[0mieke]

Beste Erthanax en Moneyman,

Hartelijk dank voor de verwijzing en het artikel. Het is inderdaad waar dat hier niet vermeld wordt hoe de zaak is afgelopen. Toch is het een mooi artikel. Het laat zien hoe onuitvoerbaar de wetten zijn met betrekking tot waarvoor ze ogenschijnlijk gemaakt zijn. Het lijkt wel alsof hier alleen advocaten beter van kunnen worden.
In het artikel wordt wel prachtig weergegeven hoe kunst telkens weer een spiegel van de wereld is. Of dat nu realistische landschapsschilderijen zijn of realistische zeefdrukken van blikjes tomatenpuree. Daar zijn bijna geen wetten voor te maken. Kunst is en blijft een ongrijpbaar fenomeen.
Toch is het in geval van fotografie frappant dat één druk op de knop betekent dat wat er voor de lens staat eigendom van de fotograaf wordt. Dat hij volgens de auteurswet (in de meeste gevallen) ongelimiteerd mag reproduceren en overal (internet) mag publiceren. Maar wanneer anderen de foto gebruiken om iets te benadrukken (dat kan een fietsclubje zijn die een leuk landschap op de achtergrond van de website nodig heeft) daarvoor, rechtmatig, heel veel geld voor kan vragen. (€ 360,- ex. Btw per jaar) De fotografie lijkt de auteurswet wel heel goed te kunnen hanteren. Hoe kan dat? Bovendien vraag ik me tegelijkertijd wel af; is er dan ook controle op de creativiteit en de kwaliteit van de foto? Is de foto dat geld wel waard?

[0mieke]

Ik denk dat je op deze site veel nuttige informatie kunt vinden:
https://www.charlotteslaw.nl/

Beste MirjamLCV,
Hartelijk dank voor je link. Ik heb een paar dagen geleden een email aan Charlotte gestuurd. Zij heeft mij op de koffie uitgenodigd om over de kwestie te praten. De kosten van de koffie zijn € 250,-. Ik denk dat ik nog even wacht totdat ik zeker ben of ik voldoende kans heb op auteursrechten van het ANP.