Anti Stresscursus voor slachtoffers
Geplaatst: 18 okt 2005 15:38
Anti Stresscursus voor slachtoffers (en iedereen die hem gebruiken wil)
Slachtoffers hebben na een ongeval veel te verwerken. Misschien, dat ik daarvoor nog specifiek een cursus afgestemd op dat probleem ga schrijven, die ook specifiek de trucjes van het verzekeringswezen aan de orde brengt en oplossingen aandraagt, maar met onderstaande cursus kunnen slachtoffers ook al vast de baas blijven en worden over hun eigen situatie en rechten.
A. Een gezonde kijk op feiten wordt als uitdaging ervaren.
B. De foute kijk, interpretatie en reactie roepen gevoelens van twijfel en angst op.
Die twijfel en angst worden vaak als dreiging en bedreiging ervaren.
Dat laatste is de hoofdoorzaak van (over)spanning / stress.
Voorwoord
Wie zijn talenten gebruikt om te presteren vindt dat leuk. En wie onvrede ervaart, zal van nature geneigd zijn die als uitdagingen te zien en om te zetten in positieve oplossingen. Wie werkt en presteert staat onder spanning en op zo’n moment van concentratie willen wij onze gevoelens nogal eens wegcijferen en uitschakelen, omdat die ons dan niet goed uitkomen. Dat levert bouwt spanning op. Een teveel aan opgebouwde spanning werkt echter contraproductief en kan leiden tot disfunctioneren in je werk, prestatie en privéleven.
Door je hier van ten eerste bewust te worden en ten tweede te oefenen, kun je dat voorkomen.
Het bewust worden omvat het opsporen van de oorzaken en het oefenen omvat methodes, werkwijzen en achtergrondinformatie.
A. We beginnen met de stresscirkel / stresscyclus, dat / die het verloop van de gezonde spanningsopbouw naar prestatie en ontspanning weergeeft.
B. beschrijving van het belang van verbale en non verbale communicatie bij het omgaan met spanningssituaties.
C. Methoden: Haptonomie = De leer van het h)erkennen van gevoelens
D. Rationeel emotieve oefening
(Emotief = de gemoedsbeweging opwekkend of betreffend)
Stress is de optelsom van de invloeden van buitenaf en het (foute) product van het (foute) eigen denken.
E. Beknopte beschrijving van de Hersenwerking.
Hoe wordt en blijf je de baas over het omzetten van bewuste stress in juiste daden in plaats van foute daden.
F. Zo kweek je juist spanning en destructie.
G. Tot slot: een literatuurlijst.
Paul van Aarle
inleiding
Bij werken worden wij afgerekend op de geleverde prestatie, die aan de verwachtingen van kwaliteit en kwantiteit moeten voldoen.
Omdat wij onze gevoelens nogal eens uit willen schakelen daar die ons dan slecht uitkomen levert dat spanning op.
Normale spanning is gezond en richt onze energie (=aandacht en concentratie) op de taak en het voltooien van de opdracht.
Een teveel en foutieve opgebouwde spanning is ongezond en werkt juist contraproductief.
Te veel stress op het werk ( bijvoorbeeld door personeelsgebrek) en niet weten hoe je hier mee om moet gaan leveren ook privé problemen / stress op.
Om de oorzaken te kunnen begrijpen een op te kunnen sporen moeten zij ons zelf steeds vijf vragen blijven stellen:
1. Wat is gezonde stress en wat ongezonde?
2. Welke situaties veroorzaken ongezonde stress?
3. welke persoonsgebonden stressfactoren veroorzaken dat?
4. hoe kan ik die ongezonde stress herkennen en voorkomen
5. Welke relatie is er tussen die ongezonde stress en lichamelijke klachten?
A. stresscirkel / stresscyclus
STRESS: = De spanning zit tussen de draaglast en de draagkracht
Zolang de draaglast binnen de draagkracht = belastbaarheid van een mens valt, spreekt men van gezonde stress. De balans slaat naar de goede kant uit en er zijn reserves.
STRESS
Balans tussen draagkracht en draaglast
draagkracht.
Zelfwaardering,
Assertief gedrag,
Om kunnen gaan met kritiek en conflicten
Gezonde leefgewoontes
Tijdbeheersing
Sociale steun
Ontspanning
Draaglast
dagelijkse tegenvallers
belastende werkomstandigheden,
tijdsdruk
belastende privéomstandigheden
In situaties die als uitdagend en bedreigend worden ervaren reageren onze hersenen door als eerste met de adrenalinekick.
De hersenen zetten tot toename aan van de hormoonproductie / adrenaline (= hormoon uit de bijnieren). Zie zetten vervolgend direct de hartfunctie op actie: versnelling van de hartslag, verhoging van de bloeddruk en zuurstof in onze hersenen, die daarmee sneller, helderder en alerter reageren op de situatie. Ons lichaam en geest zijn gemobiliseerd in alarmtoestand.
Wij kunnen dan scherper en sneller waarnemen spieren bewegen, ruiken voelen proeven denken. Ook is er sprake van uitdagende gevoelens: opgelucht, blij, optimistisch, positief.
of juist, (be)dreigende gevoelens:, teleurgesteld, bedroefd boos, bang / angst, of zelfs gevoelens van agressie. We zitten in een aanpassingssituatie die om een aanpassingsreactie vraagt en alles heeft ten doel het evenwicht te herstellen.
Gewone gezonde stress is een natuurlijk mechanisme om ons te kunnen aan passen of verweren in uitdagende of bedreigende situaties. Wat doe je als een roofdier je aanvalt? De stressreactie zet je aan tot vechten of vluchten. Dus dat is gezond, alleen beginnen de problemen pas als je voortdurend in die stresssituatie zit.
Gezonde stress is onze belangenbehartiger:
Signaal: We nemen een signaal waar:
Voelen: We voelen een uitdaging of bedreiging
Denken: Die moeten wij inschatten en interpreteren
Voelen; spanning verhogen of verkleinen
Handelen; vecht, vlucht of blijf / ( sta aan de grond genageld).
Vermoeidheid
Ontspanning / Uitgerust = Balans evenwicht = Klaar voor het volgende stress signaal.
Dit kun je in een cirkeltje zetten en dan spreken wij van een stresscirkel.
Stress is daarom zowel je belangenbehartiger als je vijand.
Ongezonde stress is onze vijand:
Ongezonde stress ten gevolge van een foutieve inschatting:
Bijvoorbeeld 1
Hierdoor voel je je ongemakkelijk en verdrietig, maak je geen contact met je collega’s en gaat stilletjes / onopvallend maar aan het werk met een slecht gevoel. Je gedachten hierover komen niet tot rust over dat idee dat je er niet meer bij hoort en voelt je alleen en het kost veel negatieve energie. De dag is geen uitdaging, maar wordt een bedreiging.
Voorbeeld 2: Als je op je werk komt en niemand je opmerkt, niemand je aankijkt. Jouw inschatting is dan: ”Zie je wel, niemand ziet mij staan. Ik hoor er niet bij. Ze hebben waarschijnlijk al over mij gepraat en oordeel daarover geveld.”
Je groet echter je collega’s met een opgewekt en enthousiast “Goede morgen.” Ze groeten terug en maakt contact. Hierdoor voel je je prettig, opgewekt en op je gemak.
Dat is de functie van het begroeten: er stroomt positieve energie van de mensen naar jou en omgekeerd. Je voelt je ontspannen en de dag is een uitdaging.
Bovenstaande voorbeelden laten zien hoe de werking van de stresscirkel is: het denk en gevoelsproces, dat leidt tot ongezonde stress in voorbeeld 1. En in voorbeeld 2 tot gezonde stress. Als zoiets één enkel keertje voorkomt is het nog niet zo erg, maar als dit voortdurend gebeurt, dan kan dat tot chronische stress leiden. Het wordt een vast patroon van negatieve energie en je verkeerde inschattingen ontmoedigen en bedreigen je in je functioneren en relaties. Je bent dan ook geneigd er verkeerd op te gaan reageren en verkeerd naar te gaan handelen. Je gaat dan “vluchten” als “vechten” beter zou zijn en omgekeerd. Je relatie en functioneren worden een te grote en zware last. Je kunt je voorstellen, dat dit tot oververmoeidheid, lichamelijke en geestelijke klachten leidt en zelfs tot een burn out kan leiden.
Het is dus zaak negatieve gevoelens direct te herkennen en erkennen en die te om te buigen / te vervangen door een positieve aanpak.
Soms zijn die gevoelens moeilijker te herkennen, maar je moet proberen beperkende denkpatronen / gedachten zo te veranderen, dat daaraan geen aandacht meer wordt besteed en je leven wordt heel anders. Je wordt optimistischer, vrolijker, creatiever en vooral ontspannen en je kunt dan van je leven, werk, collega’s en omgeving genieten.
Mensen die het altijd druk hebben en geen tijd zorgen niet goed voor zichzelf.
Als er iets mis is met hun huis of auto, dan wordt dat gelijk herkend en verholpen, maar als er met hun zelf iets mis is wordt dat vaak genegeerd en uitgesteld.
Je moet ook zorgen voor een goede positieve relatie van je lichaam en geest.
Dat kun je bereiken door bewuster met het volgende om te gaan:
Het voelen: herkennen van stresssymptomen zowel emotioneel als lichamelijk
Het denken: juiste beaking, inschatting en interpretatie van de situatie.
Het handelen: vechten, blijven of vluchten.
Als we weten, waar het knelpunt zit, dan weten we ook wat de oorzaak is van de ongezonde stress.
Als de draaglast de belastbaarheid heeft overtroefd, en de op zichzelf gezonde aanpassingsreactie van geest en lichaam terecht komt in een situatie “dat je niet meer tot rust kunt komen,” blijft de spierspanning bestaan en “zijn je gedachten als in een niet meer stoppen tredmolen” (piekeren en malen) terechtgekomen.
“Je computer is op tilt geslagen en in een eindeloze lus terechtgekomen.”
Ontspanning is niet meer mogelijk van je lichaam en geest en worden chronisch vermoeid. Dat leidt uiteindelijk tot uitputting met klachten symptomen die we stresssignalen noemen op drie verschillende niveaus:
Stress definitie. lett. De toestand welke ontstaat als de aanpassingsmogelijkheden van het individu in een bepaalde (belaste) levenssituatie worden overschreden.
Dat voorkom je door tijdig je bewust te worden van die stresssignalen. Herken en vooral erken die stresssignalen tijdig, op het moment als je merkt dat je vermoeidheid toeneemt, je teleurgestelde gevoelens krijgt, want dat zijn de voorlopers van vermoeidheid en depressieve klachten.
Dan moet je eens goed gaan onderzoeken welke gezonde en welke ongezonde stressgevoelens zijn als je je werk-, en privé-omstandigheden onder de loep neemt.
Neem de signalen van je collega’s en partner en gezinsleden vooral serieus.
Dan kun je je situatie zelf nog met hen oplossen.
Zij zien het meestal eerder dan jij zelf. Als je eenmaal overspannen bent, ben je meestal niet meer zelf in staat dit op te lossen zonder hulp.
Daarvoor moet het gevoel van eigenwaarde, het stellen van realistische doelen en het aanleren van vaardigheden centraal staan en als je dat zelf niet (meer) kunt, dan is professionele hulp nodig.
B. Verbale en non-verbale communicatie.
Mensen communiceren als ze bij elkaar komen. Er zijn zenders en ontvangers van boodschappen.
De uitgezonden boodschap bevat het verbale en non verbale aspect:
Verbaal: Wat wordt er gezegd?
Non-verbaal: Hoe wordt het gezegd?
Ook door niets te zeggen of je terug te trekken zend je een boodschap uit. Uit onderzoeken blijkt, dat 60 tot 80 % van de communicatie tussen personen via non-verbale uitingen verloopt.
Woorden zijn dus eigenlijk minder belangrijk dan we denken.
We gebruiken de woorden vooral voor het overbrengen van bewuste boodschappen en non-verbale voor onbewuste boodschappen.
In de opvoeding leren wij wat we wel en niet mogen zeggen. Ouders en kinderen schamen zich vaak als hun kind dingen zegt, die niet passen, niet mogen. We leren zo op onze woorden te passen en mogen onze gevoelens vaak niet blootgeven en moeten ze maar verhullen. Dat heeft tot gevolg, dat datgene wat we zeggen niet altijd klopt met hetgeen we denken, voelen en wat ons lichaam aan taal boodschap uitzendt / overbrengt.
Communicatie op inhouds- en opvattingsniveau
We stellen vast, dat mensen niet één maar meerdere boodschappen tegelijk uitzenden.
Een bewust op inhoudsniveau en een of meerdere op opvattingniveau’s.
Met het opvattingniveau geven we aan hoe de inhoud zou moeten worden opgevat en hoe en waar het betrekking op heeft en in relatie tot die ander zien En niet te vergeten, wat ze van die ander willen. Dus met één zin worden tegelijkertijd meerdere boodschappen uitgezonden.
Het opvattingniveau bestaat uit de situatie, het gedrag, mimiek, stemklank en gebaar.
Vooral kinderen tonen dat met wat wij dan vaak “hun spontaniteit” noemen.
Het bekendste voorbeeld is wel dat van een kind dat jarig is, en dat gelooft in één klap een stuk ouder en groter geworden te zijn.
Als het dan ‘s morgens van de trap af komt, blijft het op de trap staan en steekt de handen omhoog naar haar ouders en zegt dan met een ironische uitdrukking op haar gezicht: “Nou ben ik groot hè?”
Dat zinnetje samen met de situatie, haar stemklank en gebaar, maar ook met haar gedrag, en mimiek bevat dus een serie boodschappen:
Ik ben jarig, dus ik ben nu een stuk groter (inhoud)
Ik ben jarig , dus ik ben een stuk ouder geworden (inhoud)
Het zinnetje betekent ook: nu hoor ik toch bij de groten / ouderen? (opvatting)
Ik weet eigenlijk wel, dat dit waarschijnlijk niet allemaal waar is, dus kijk ik maar een beetje grappig, (opvatting) maar ik wil toch wel graag een bevestiging van jullie. (inhoud)
Ik doe maar alsof ik nu net zo groot ben als jullie door hoger op die traptrede te blijven staan en met mijn handen naar jullie hoogte te reiken. Dan lijk ik net zo groot, maar weet, dat ik nog wel een stuk moet groeien. Dat is toch een leuk spelletje? (Opvatting)
Speel dat spelletje nou met mij mee (opvatting) het zou trouwens wel leuk zijn als je het dan met mij eens bent, want dan hoor ik er bij.(opvatting)
Datgene wat je zegt hoort natuurlijk in overeenstemming te zijn met je lichaamstaal. Er ontstaan problemen als dat niet zo is. En de lichaamstaal niet bij de verbale communicatie past. Er worden dan tegengestelde boodschappen uitgezonden. Als iemand zelfverzekerd praat en een angstige of nerveuze lichaamhouding heeft, dan klopt er iets niet, maar als ze wel met elkaar overeenkomen versterkt dat juist de boodschap. Als ze elkaar tegenspreken zal het non-verbale overheersen. Zo zie je maar weer hoe belangrijk dat non-verbale is in onze communicatie.
Taal en metataal
Metataal = De taal over of boven de taal (vergelijk objecttaal)
Metataal is de vorm van communicatie waarin de woorden een andere betekenis hebben / krijgen dan in de normale letterlijke spreektaal.
Metataal is dus een vorm van de letterlijke betekenis veranderen / verdraaien:
Terugkoppeling:
Dat betreft de reflecterende reactie: terugkoppeling is het proces waarin men informatie krijgt over de effecten van het eigen gedrag op andere mensen.
Op twee manieren:
1. Zelfinschatting van welke effecten jouw gedrag op een ander heeft.
2. Doordat die ander die effecten benoemt en aan jou vertelt, of dat hij uit zichzelf die effecten die je op hem hebt benoemt.
Feedback kunnen bevestigingen, compliment, kritiek of schouderklopjes zijn.
Uiteraard zijn de complimenten het meest welkom, als ze oprecht zijn. Geef ook zelf nooit complimenten die je niet meent.
Hoe je de terugkoppeling geeft:
Het gaat er vooral om hoe je het zegt en wat je zegt is voor de terugkoppeling minder belangrijk.
De gevoelens zijn dus belangrijker dan de nuchtere accurate boodschap.
Vertel zonder oordelen wat je aan feiten waarneemt. Laat de ander daarop reageren zonder eigen conclusies te trekken. Richt je terugkoppeling op gedrag of prestaties, maar niet op de persoon. En zeker niet op zijn lichaam, uiterlijk of afkomst.
Zorg voor goede timing en beperk je tot het heden. Gedane zaken nemen geen keer.
Doseer je terugkoppeling, want met overvoeren help je de ander niet. Dus niet alles tegelijk, maar stukje voor stukje.
Als de ander uit jouw waarneming de juiste conclusies trekt, zijn verdere stappen niet nodig.
Als de ander zich openstelt voor toelichting of opheldering, dan kun je je oordeel geven,
Maar als hij zegt, dat hij het altijd al zo doet en gedaan heeft, dan staat hij daar niet voor open.
C. Haptonomie, tussen voelen en denken
Haptonomie is de wetenschap van de tast / het voelen. Dat kan door aanraking, maar ook door waarneming van de omgeving, de sfeer, de spanning van jezelf en de omgeving.
Je leert met de wetenschap der haptonomie jezelf herkennen en stil te staan bij die gevoelens. Die gevoelens kennen 3 niveau’s
Naar binnen voelen; ik voel mijn adem stokken, een knoop in mijn buik, spanning in mijn hoofd. Ik voel mij blij, bang of geírriteerd.
Naar buiten voelen; hoe of wat voel ik van mijn omgeving, de sfeer,? Wat ervaar ik aan de ander? Hoe er vaar ik de directe aanraking / intimiteit van die ander? Wordt ik daar blij of verdrietig van? Toept het spanning op?
Naar binnen en buiten voelen tegelijk; terwijl ik contract heb met de wereld om mij heen ervaar ik ook wat er mij beweegt.
Denken en voelen (intuïtie):
In tegenstelling tot dat bij kinderen speelt het denken vaak een veel grotere rol dan ons gevoel. Ze zijn beiden een essentieel onderdeel van ons.
Kleine kinderen handelen nog bijna volledig vanuit hun gevoel. Als ze honger of pijn hebben gaan ze huilen, als ze bang zijn kruipen ze weg of bij mama, als e oe of boos zijn, dan gaan ze met hun speelgoed gooien. Ze reageren direct vanuit hun gevoel, kroppen niets op. Ze zijn ongeremd.
De opvoeding leert ons anders te gedragen, omdat we niet alleen met onszelf, maar ook met onze omgeving en anderen rekening moeten houden. Er zijn sociale normen en waarden, waar we deel van uit moeten gaan maken. Je leert wat hoort en niet hoort.
Je leert hoe je moet doen “om erbij te horen.”
Socialiseren noemen we dat.
Je leert ook dat je de omgeving en groep nodig hebt in je verdere leven.
Jongens leren al snel, dat grote jongens niet horen te huilen en leren dat te vermijden.
Leer stoer en flink te zijn en “grotere jongens” leren zelfs trucjes als alcohol of sigaretten te gebruiken om stoer over te komen. Dan worden ze extra gewaardeerd in hun aanpassing aan de groep en horen ze er bij.
Dat leert allemaal, om jezelf, je eigen gevoelens deels uit te schakelen ten gunste van de groep. Je moet je nuttig en dienstbaar gaan maken voor je omgeving / de samenleving.
Het referentiekader
Als je je gevoelens echter te veel onderdrukt, of zelfs niet meer opmerkt, omdat je die hebt uitgeschakeld, dan klopt je referentiekader niet meer. Je gevoelens gaan naar verkeerde oorzaken, reacties en handelingen verwijzen en er bouwt zich ten onrechte een enorme spanning op. Je reageert helemaal verkeert op je omgeving en opdrachten.
Bijvoorbeeld:
Op je werk krijg je van je meerdere een uitbrander. Je voelt dat als zeer onrechtvaardig en dat maakt je verdrietig en boos tegelijk. Hij zal wel met het verkeerde been uit bed gestapt zijn, of problemen thuis hebben, denk je dan. Door dit excuus te bedenken voor je meerdere, hoef je geen aandacht meer aan dit probleem te schenken en los je het niet bij de kern op.
Het blijft voortleven en er vinden nog meer van dit soort gevallen plaats, die niet opgelost worden. Ze stapelen zich op en er bouwt zich een steeds grotere spanning op.
Een kleinigheidje dat de druppel is die de emmer doet overlopen kan er de reden van zijn, dat deze zich dan ineens “explosief” openbaren in een uitval, want het lukt niet meer om ze binnen te houden.
Die onderdrukte genegeerde gevoelens kunnen zich ook nestelen in de zwakke plekken in je lichaam: last van maag, schouders, nek en ernstige vermoeidheid. (Zie overzicht hoofdstuk 1)
Balans in denken en voelen.
De haptonomie helpt ons het voelen denken en handelen met elkaar in evenwicht te brengen en te houden.
Voorbeeld: ik vind alles leuk, maar hierdoor krijg ik het veel te druk. Mar ik vind het fijn dat ik nodig ben en sta altijd vooraan als ze iemand nodig hebben. Ik heb het nu veel te druk en de anderen doen veel te weinig. Ik raak geïrriteerd, omdat “die anderen te weinig hun handen uit hun mouwen steken en mij alles laten doen.” Dat geeft een onrechtvaardig onaangenaam gevoel en maakt mij verdrietig.
Hierdoor blijkt, dat ik mijn eigen grenzen overschrijd.
Door daar bij stil te staan en dat te erkennen kun je bewuster gaan kiezen en invloed op je zelf krijgen. Je ziet de volgende keuzemogelijkheden:
Probleem:
Het is immers niet verstandig om zo door te gaan
Het is ook niet verstandig om er mee te stoppen
Je moet kijken hoe het anders kan
Oplossing:
Als je naar je kwaliteiten kijkt, dan zou je er misschien wel goed aan doen, om die werkzaamheden te delegeren en er wel verantwoordelijkheid in de vorm van toezicht en controle op te houden. Je buigt dan je teveel aan werkzaamheden om in leidinggevende kwaliteiten.
1. bekijk en onderzoek hierbij ook andere rollen waar je kwaliteiten beter tot hun recht komen: probleemanalist, (problemen analyseren, goed beschrijven en verwoorden en oplossingen bedenken) ideeën aandrager, presentator van ideeën, uitvoerder, toezichthouder aangever, leider, techneut, veiligheidsbewaker, sfeermaker(enthousiastmerend / motiverend), oppositie voeren, relativeerder, denker, enz.
“Nee heb je, ja kun je krijgen” en “Niet geschoten is altijd mis.”
2. Kijk naar je positie in de groep: midden in de groep, boven in de groep, aan de zijlijn, afwisselend het een dan ander.
3. Hoe is je betrokkenheid bij de groep en opdrachten het werk?
4. hoe is je gevoel, je beleving hierbij?
Heb je al die kwaliteiten of rollen niet, dan kun je altijd nog als “volger” gewoon een deel van je werk waar je je laagste kwaliteiten in hebt aan anderen overdragen in goed overleg en datgene zelf blijven doen, waar jezelf de beste kwaliteiten voor hebt. Dan ben je er toch relatief beter op geworden.
Het antwoord zoeken in kijken hoe het anders kan verbetert je leven. Ieder signaal van onvrede of onaangenaam gevoel kan je leven verbetering opleveren. Dat signaal moet je herkennen en erkennen, Als je het knelpunt / de oorzaak zoekt en gevonden hebt, is het
Meestal niet zo moeilijk meer om een betere oplossing te bedenken.
Als je met beter oplossingen komt, dan zal ieder normaal mens je helpen die in te voeren en door te voeren en wordt de teamgeest en de organisatie versterkt.
(Probeer dat knelpunt, die oorzaak goed te definiëren en te beschrijven, dat helpt bij de probleemoplossing).
Zet smoesjes en uitvluchten waar je jezelf mee voor de gek houd om verbeteringen oplossingen te bedenken en door te voeren aan de kant zoals; ik heb het altijd al zo gedaan, of vroeger was alles beter. Haal ook geen oude koeien uit de sloot. Het gaat om het heden en het verleden kun je niet veranderen en levert niets op. Sluit dat verleden af. En kijk naar een betere toekomst, waar je wat aan hebt.
Geef antwoord op je vragen; Waarom ben ik bang? Waarom ben ik geremd? Zo krijg je zonder enig zelfverwijt greep op je leven en wordt je de baas over je eigen leven.
D. Rationeel emotieve oefening
(Emotief = de gemoedsbeweging opwekkend of betreffend)
Stress is de optelsom van de invloeden van buitenaf en het (foute) product van het (foute) eigen denken.
Mensen hebben het vermogen om te denken, redeneren, te voelen en fantaseren.
Juist daardoor maken mensen hun eigen stress. Spanning en stress hebben maar een deel te maken met invloeden van buitenaf.
1ste Voorbeeld
Waarneming: Op het bedrijf van Piet geconfronteerd met een reorganisatie met verlies van arbeidsplaatsen.
Interpretatie: ik ben direct mijn baan kwijt.
Evaluatie: Dat is een groot gevaar, dat dan verschrikkelijke gevolgen voor mij en mijn gezin heeft. Mijn en hun toekomst is dan kapot en dat is onrechtvaardig.
2de voorbeeld:
Jan wordt geconfronteerd met een reorganisatie met verlies van arbeidsplaatsen.
Interpretatie: Er bestaat een kans, dat ik mijn baan verlies.
Evaluatie: dat zou vervelend zijn, maar ik red mij wel, ik heb immers nog ieder probleem op weten te lossen met mijn creativiteit en om weten te buigen tot een voordeel.
Dezelfde situaties, maar twee verschillende interpretaties en opvattingen. Piet geeft een niet realistische interpretatie aan de gebeurtenis en Jan een realistische.
Piet’s niet realistische interpretatie levert onnodige angst en misschien zelfs paniek op, waardoor hij mogelijk direct niet meer in staat zal zijn zijn situatie op te lossen, terwijl Jan daartoe wel in staat zal zijn, daar hij gezond met die spanning omgaat.
Die interpretatie van Piet is dus subjectief en levert onnodige ongezonde stress op en hij kan een speelbal van zijn omgeving worden als hij dat uit. De zwakste worden immers ook de verliezers en worden een gemakkelijke zwakke prooi van hun sterkere omgeving.
In onze samenleving wint immers meestal de sterkste, net als in de dierenwereld.
We hebben toch onze eigen gedachten in de hand en kunnen ze toch zelf veranderen als dat nodig is? Vervang ze daarom net als Jan in een scheppende en positieve oplossingen en uitdagingen in plaats van destructieve gedachten, gevoelens en fantasieën. Dan raak je niet aan het piekeren en malen, maar los je die situatie op en kun je hem zelfs verbeteren. Bij een reorganisatie openen zich immers ook nieuwe en zelfs betere perspectieven. Dat is immers de opzet / bedoeling van het bedrijf, om nieuwe toekomst te creëren en realiseren.
Daarvoor hebben ze vindingrijke creatieve mensen nodig die problemen om weten te buigen in voordelen, oplossingen en vernieuwingen. Innovatie werkt via de natuurlijke selectie en bepalen de evolutie van de mens net als in de natuur.
Het veranderen van een destructieve manier van denken in een scheppende is natuurlijk niet voor iedereen even gemakkelijk. Je moet leren juist de perspectieven voor een toekomst naar voren te halen en leren te benutten. Daarvoor dien je jezelf goed te te observeren, je instelling te veranderen, je creatieve opbouwende oplossende vermogen aan te spreken en te integreren en stabiliseren. Kijk vooral naar de toekomst en grijp niet te snel naar het verleden. Aan het verleden heb je meestal niet veel meer, want dat heeft zijn tijd gehad en is achterhaald. Je leeft in het heden en moet je eigen bestaan in de toekomst scheppen, verkrijgen, benutten en stabiliseren. Bedenk, dat ieder nadeel ook zijn voordeel heeft en ieder voordeel zijn nadeel. Beschouw de nadelen als een gevoelsprikkel om oplossingen te creëren en de nadelen met oplossingen worden je voordeel.
Wie dit optimaal kan en vooral doet is goud waard voor bedrijf en samenleving.
Dat is de werkelijke functie van gevoelens van onvrede, bedreiging, angst.
Wie negatief / destructief is of wordt, heeft geen toekomst en schept zijn eigen ondergang.
Middelen methoden die ons helpen creatief in plaats van destructief te denken en handelen:
1. Zorg voor een opgeruimde werkplek. Rommel is doodvermoeiend.
2. Assertiviteit in plaats van subassertiviteit en agressie.
3. leer je schaamte- en schuldgevoelens en woede en angst te reduceren. Als je die gevoelens hebt en er geen raad mee weet, volg dan een assertiviteitscursus en -training. Daarmee buig je dat knelpunt / gebrek in je eigen functioneren om naar een positief functioneren
4. leer je eigen rechten objectief te herkennen en erkennen in relatie tot die van anderen.
5. Vraag om ondersteuning aan anderen en schaam je daar niet voor. Iedereen heeft de ander immers nodig.
6. stop met weglopen, negeren en vermijden van problemen, onderken ze en ga ze analyseren, zoek de knelpunten, oorzaken en creëer oplossingen samen met je collega’s
7. Reële Doelen en verwachtingen stellen; controleer ook of laat ze controleren op reéle haalbaarheid. Doe dat voor lange termijn en korte termijn en raak het zicht daarop niet kwijt. Stel de doelen en verwachtingen ook realistisch bij, wanneer zich nieuwe mogelijkheden voordoen.
8. Prioriteiten stellen. Werk in die volgorde de zaak af, in plaats van chaotisch alles door elkaar of tegelijk. Dat werkt een stuk efficiënter. Je maakt dan minder fouten en komt tot een hogere kwaliteit en kwantiteit.
9. Stembeheersing; met een ontspannen levendige stem (en zang) bereik je meer dan met een monotone gestresste stem, die je letterlijk de keel dan dichtknijpen.
Een cursus logopedie kan je helpen je stem te verlevendigen. Je stem is een prima middel om je emoties, oplossingen, ideeën te uiten.
10. Zingen levert ook positieve energie en met zangles leer je ook meer mogelijkheden om met je stem, dan zacht dan krachtiger en in vele tonaties en beklemtoningen emoties te uiten en over te brengen.
11. Sporten helpen je fysiek en geestelijk ook krachtiger en levendiger te worden en kan je leren agressie af te reageren en onder controle te krijgen. Judo, voetbal, een weekend zeilen of kanoén leveren positieve energie.
12. Muziek, maken in een bandje, toneelvereniging, schilderles zijn ook allemaal ontspanningsmogelijkheden, die positieve energie opleveren
13. Rust nemen, Meditatie. En wees aardig voor jezelf. Het is in onze drukke wereld moeilijk om rust te nemen. We staan voortdurend open voor de buitenwereld, en denken dat we voortdurend moeten anticiperen op onze omgeving en de mensen om ons heen. Via meditatie, Yoga of ontspanningstraining leren wij onze innerlijke wereld beter kennen en leren we luisteren naar ons eigen lichaam en geest: hoe gaat het nou eigenlijk met mijzelf? Wil ik dit allemaal wel? Wat wil ik eigenlijk zelf? “Je rent dan jezelf niet meer voorbij.”
E. Beknopte beschrijving van de Hersenwerking
Hersenen zijn complex, omdat wij een gevoelsleven hebben, dat in grote mate beïnvloed wordt / is door normen en waarden voor het sociale functioneren. Die emotionele sociale functies incl. spraak zitten in de rechter hersenhelft, terwijl in de linker hersenhelft de rationele functies, zoals (be)rekenen, wiskunde zitten.
Toch is het wel even goed, om ook “het technische functioneren” toe te lichten.
Nu we computers hebben, die dat volgens een soortgelijk principe trachten na te bootsen kunnen we de techniek begrijpelijk vergelijken.
We hebben waarnemingen = informatie-invoer met onze zintuigen.
De computer kent als dat zintuigen alleen het toetsenbord, invoer van internet en webcam en eventueel audiomiddelen. Gevoel, intuïtie, en creativiteit kennen de huidige computers nog niet. Ze kunnen dus alleen rationeel werken maar niet emotioneel.
Toch is de vergelijking wel aardig om het werken van onze hersenen beter te kunnen begrijpen.
Het korte termijngeheugen is het werkgeheugen en daar wordt de dagelijkse invoer opgenomen, getoetst aan datgene dat we reeds kennen en in ons lange termijngeheugen opgeslagen ligt en verwerkt tot uitvoer en handelen om in ons leven te kunnen functioneren. Vergelijk dat maar met het werkgeheugen van de computer. Op het beeldscherm werken wij op “”het korte termijn geheugen” / werkgeheugen en voeren gegevens in en halen gegevens op van de harde schijf = lange termijn geheugen. We vervaardigen uitvoer en handelen om in ons leven handelingen / productie te leveren / succes te boeken.
De geheugencapaciteiten en snelheid van informatie op nemen en handelen zijn bij iedereen verschillend. De een heeft meer capaciteit dan de ander. De een heeft een snellere computer dan de ander. Capaciteit en snelheid hangen meestal samen net als bij een computer.
Als we een dag informatie hebben opgenomen en verwerkt en prestaties hebben geleverd, dan worden ook onze hersenen moe. We krijgen behoefte aan ontspanning en niet te vergeten slaap. Ons werkgeheugen moet niet overvoerd worden, want dan slaat onze computer bij te lange en overvoerde belasting op tilt en kan vreemde fouten gaan maken.
Tijdens het ontspannen kan het werkgeheugen de informatie van die dag al gaan ordenen tot compactere bestanden. Onze hersenen gaan zich onbewust afvragen wat we met die invoer en vraagstukken van die dag moeten. Dat doen we vooral nog bewust.
Wat bewust overdag niet uitgevoerd wordt, doen we daarna vooral onbewust en daarvoor dient de slaap.
Beknopte Functie van de slaap:
In onze slaap werken onze hersenen vooral onbewust door. Ons korte termijngeheugen = werkgeheugen moet opgeruimd en schoongemaakt worden voor de volgende dag, zodat er weer genoeg voldoende werkruimte is voor nieuwe invoer en verwerking van informatie in dat werkgeheugen en niet te vergeten het uitvoeren handelen.
In onze slaap wordt veel informatie vanuit het werkgeheugen wat bewaard moet worden voor later opgeslagen in ons lange termijn geheugen (harde schijf). Wat we de volgende dag nodig denken te hebben en uit gaan voeren blijft grotendeels in ons korte termijn geheugen met actuele koppeling (verg. favorieten) en opslag naar ons lange termijn geheugen Wat we niet meer denken nodig te hebben wordt of gearchiveerd in het diepere lange termijngeheugen (archief) of weggegooid (=prullenbak)
Na de slaap is dat allemaal gebeurd en kunnen we met ons opgeruimde werkgeheugen en bijgewerkte lange termijn geheugen de nieuwe dag weer aan.
Slaapstoornis oververmoeidheid:
Het spreekt vanzelf, dat wanneer wij ons niet (kunnen) ontspannen en niet goed (kunnen) slapen, dat dan dit hierboven beschreven proces niet optimaal meer kan verlopen. Er treedt dan een storing op.
Het werkgeheugen zit vol en kan niet meer geordend / opgeruimd worden. Gegevens kunnen niet meer goed weggeschreven worden naar het lange termijn geheugen en kunnen niet meer het overbodige weggooien.
Als de bestanden niet op orde zijn, deugt de uitvoer ook niet goed en kunnen we niet optimaal meer handelen. (van onze uitvoerplannen voor de volgende dag komt niets meer terecht)
Het werkgeheugen wordt daardoor overvoerd. De nog uit te voeren werkzaamheden stapelen zich op. Het werkgeheugen van onze computer zit vol, is een chaos, kan geen nieuwe invoer meer aan, niet meer verwerken en de uitvoer niet meer realiseren, slaat op tilt en gaat fouten maken. Piekeren en malen om dat werkgeheugen op te kunnen ruimen / op te kunnen lossen: De slaapstoornis en (chronische) vermoeidheid is dan een feit. Zo lang die cyclus niet doorbroken wordt met voldoende rust en inzicht en hulp om de zaak weer op orde te brengen, kan een mens (en een computer) niet functioneren.
We hebben dus ontspanning en slaap nodig om onze hersenen optimaal te kunnen gebruiken. Het niet opruimen, uitstellen, wegstoppen van informatie die ons niet goed uitkomt stapelt zich ook op en legt beslag op ruimte in ons werkgeheugen.
Zorg dat je dat voorkomt door dat snel te herkennen. Werk informatie en dingen die je bezighouden af en stel niets uit, maar werk ze af.
Als we gaan piekeren en malen, dan zijn we de grens aan het overschrijden.
Hoe wordt en blijf je de baas over het omzetten van bewuste stress in juiste daden in plaats van foute daden.
F. Zo kweek je juist spanning en destructie.
Het is misschien ook wel eens goed juist het tegengestelde aan de orde te brengen
10 Tips, (bron voornamelijk: Burnout-deskundige Wilmar Schaufeli),voor managers om zoveel mogelijk medewerkers in de stress te krijgen:
1. Zorg dat alle vastligt in voorschriften en regels, zodat mensen geen eigen initiatief meer hoeven te ontplooien en ontneem ze alle invloed. Pak ze hun regelmogelijkheden af.
2. Benut hun vaardigheden niet. Ontneem ze elke uitdaging en zorg dat ze geen nieuwe dingen meer kunnen leren, bedenken of ontwikkelen.
3. zorg voor eentonig werk. Het maakt niet uit of het simpel of moeilijk is, als het maar vooral niet afwisselend is, want afwisseling biedt de mogelijkheid te recuperen.
4. zorg dat onduidelijk blijft dat een klus “goed” is gedaan en wanneer iemand aan de verachtingen heeft gedaan. 5. laat mensen in onzekerheid wat betreft de toekomst van hun baan en zorg voor een grote voorspelbaarheid.
6. zorg voor een onbillijke beloning, zodat mensen minder verdienen dan hun colleg’s in het eigen bedrijf of bij andere bedrijven, of minder dan mensen met een vergelijkbare opleiding of werkervaring.
7. zorg voor slechte werkomstandigheden. De hindernissen die zo het werk hinderen leggen een groot beslag op de “”aandachtscapaciteit” van de medewerkers.
8. Geef nooit een compliment, schouderklopje of “”aai over de bol,” maar blijf vooral altijd kritiek leveren en maak uitsluitend opmerkingen wanneer iets niet goed is.
9. zorg voor een geïsoleerde werkplek, geen gelegenheid om een kopje koffie te drinken en geen gelegenheid om met een collega te praten en zo weinig mogelijk pauzes, want dat levert hun energie tussen de bedrijvigheid door.
10. Zorg dat mensen hun motivatie en enthousiasme verliezen, dan verliezen ze alles.
Wil je meer lezen over Haptonomie, Stress, Oefening / Training en Burn Out,
kijk dan in de literatuurlijst:.
G. Literatuurlijst
Annegreet van Bergen “”lessen burn out” / Frans van der Beek “Haptonomie, de kunst van het aanraken” // Riekje Boswijk-Hummel ” De revolutie van het huwelijk” //R.F.W. Diekstra “Ik kan denken, voelen wat ik wil.”// Carien Karsten “Omgaan met Burnout.”
Julius Fast “De taal van de liefde.” // Harvey Jackins “Inleiding in herwaarderingscouselen” // R. Joppen en G. van leeuwen “ stress herkennen, hanteren en verwerken.” //
Alice Miller “Gij zult niet merken.” // Frank R. Oomkes “Training als beroep.” //Carry Petri en Jolanda Bouman “Druk, druk , druk, over spanning en stress.” // Bruno- Paulde Roeck “Gras onder mijn voeten en Recepten om in de Puree te raken
W. Schaufeli “Opgebrand.” // Harry Stroeken ” kleine psychologie van het gesprek.” // Deborah Tanner “Je begrijpt me gewoon niet.”
Ted Troost ”Het lichaam liegt nooit.” // David Viscott “De Taal van de gevoelens.” // Th, IJzermans en C. Dirx – Beren “Op de weg, spinsels in je hoofd.”
Succes!
Slachtoffers hebben na een ongeval veel te verwerken. Misschien, dat ik daarvoor nog specifiek een cursus afgestemd op dat probleem ga schrijven, die ook specifiek de trucjes van het verzekeringswezen aan de orde brengt en oplossingen aandraagt, maar met onderstaande cursus kunnen slachtoffers ook al vast de baas blijven en worden over hun eigen situatie en rechten.
In eenvoudige moderne mensentaal betekent dit:“Wat mensen in verwarring brengt, zijn geen feiten, maar de dogmatische meningen over de feiten.”
(Epictetos Grieks filosoof 1ste eeuw na Cristus):
Ons gevoel vertelt ons of we goed of fout bezig zijn met datgene wat er van ons verwacht wordt:Mensen raken niet zozeer in de problemen door de dingen op zich, maar vooral door de wijze waarop ze er (fout) naar kijken en (fout) op reageren.
A. Een gezonde kijk op feiten wordt als uitdaging ervaren.
B. De foute kijk, interpretatie en reactie roepen gevoelens van twijfel en angst op.
Die twijfel en angst worden vaak als dreiging en bedreiging ervaren.
Dat laatste is de hoofdoorzaak van (over)spanning / stress.
Voorwoord
Wie zijn talenten gebruikt om te presteren vindt dat leuk. En wie onvrede ervaart, zal van nature geneigd zijn die als uitdagingen te zien en om te zetten in positieve oplossingen. Wie werkt en presteert staat onder spanning en op zo’n moment van concentratie willen wij onze gevoelens nogal eens wegcijferen en uitschakelen, omdat die ons dan niet goed uitkomen. Dat levert bouwt spanning op. Een teveel aan opgebouwde spanning werkt echter contraproductief en kan leiden tot disfunctioneren in je werk, prestatie en privéleven.
Door je hier van ten eerste bewust te worden en ten tweede te oefenen, kun je dat voorkomen.
Het bewust worden omvat het opsporen van de oorzaken en het oefenen omvat methodes, werkwijzen en achtergrondinformatie.
A. We beginnen met de stresscirkel / stresscyclus, dat / die het verloop van de gezonde spanningsopbouw naar prestatie en ontspanning weergeeft.
B. beschrijving van het belang van verbale en non verbale communicatie bij het omgaan met spanningssituaties.
C. Methoden: Haptonomie = De leer van het h)erkennen van gevoelens
D. Rationeel emotieve oefening
(Emotief = de gemoedsbeweging opwekkend of betreffend)
Stress is de optelsom van de invloeden van buitenaf en het (foute) product van het (foute) eigen denken.
E. Beknopte beschrijving van de Hersenwerking.
Hoe wordt en blijf je de baas over het omzetten van bewuste stress in juiste daden in plaats van foute daden.
F. Zo kweek je juist spanning en destructie.
G. Tot slot: een literatuurlijst.
Paul van Aarle
inleiding
Bij werken worden wij afgerekend op de geleverde prestatie, die aan de verwachtingen van kwaliteit en kwantiteit moeten voldoen.
Omdat wij onze gevoelens nogal eens uit willen schakelen daar die ons dan slecht uitkomen levert dat spanning op.
Normale spanning is gezond en richt onze energie (=aandacht en concentratie) op de taak en het voltooien van de opdracht.
Een teveel en foutieve opgebouwde spanning is ongezond en werkt juist contraproductief.
Te veel stress op het werk ( bijvoorbeeld door personeelsgebrek) en niet weten hoe je hier mee om moet gaan leveren ook privé problemen / stress op.
Om de oorzaken te kunnen begrijpen een op te kunnen sporen moeten zij ons zelf steeds vijf vragen blijven stellen:
1. Wat is gezonde stress en wat ongezonde?
2. Welke situaties veroorzaken ongezonde stress?
3. welke persoonsgebonden stressfactoren veroorzaken dat?
4. hoe kan ik die ongezonde stress herkennen en voorkomen
5. Welke relatie is er tussen die ongezonde stress en lichamelijke klachten?
A. stresscirkel / stresscyclus
STRESS: = De spanning zit tussen de draaglast en de draagkracht
Zolang de draaglast binnen de draagkracht = belastbaarheid van een mens valt, spreekt men van gezonde stress. De balans slaat naar de goede kant uit en er zijn reserves.
STRESS
Balans tussen draagkracht en draaglast
draagkracht.
Zelfwaardering,
Assertief gedrag,
Om kunnen gaan met kritiek en conflicten
Gezonde leefgewoontes
Tijdbeheersing
Sociale steun
Ontspanning
Draaglast
dagelijkse tegenvallers
belastende werkomstandigheden,
tijdsdruk
belastende privéomstandigheden
In situaties die als uitdagend en bedreigend worden ervaren reageren onze hersenen door als eerste met de adrenalinekick.
De hersenen zetten tot toename aan van de hormoonproductie / adrenaline (= hormoon uit de bijnieren). Zie zetten vervolgend direct de hartfunctie op actie: versnelling van de hartslag, verhoging van de bloeddruk en zuurstof in onze hersenen, die daarmee sneller, helderder en alerter reageren op de situatie. Ons lichaam en geest zijn gemobiliseerd in alarmtoestand.
Wij kunnen dan scherper en sneller waarnemen spieren bewegen, ruiken voelen proeven denken. Ook is er sprake van uitdagende gevoelens: opgelucht, blij, optimistisch, positief.
of juist, (be)dreigende gevoelens:, teleurgesteld, bedroefd boos, bang / angst, of zelfs gevoelens van agressie. We zitten in een aanpassingssituatie die om een aanpassingsreactie vraagt en alles heeft ten doel het evenwicht te herstellen.
Gewone gezonde stress is een natuurlijk mechanisme om ons te kunnen aan passen of verweren in uitdagende of bedreigende situaties. Wat doe je als een roofdier je aanvalt? De stressreactie zet je aan tot vechten of vluchten. Dus dat is gezond, alleen beginnen de problemen pas als je voortdurend in die stresssituatie zit.
Gezonde stress is onze belangenbehartiger:
Signaal: We nemen een signaal waar:
Voelen: We voelen een uitdaging of bedreiging
Denken: Die moeten wij inschatten en interpreteren
Voelen; spanning verhogen of verkleinen
Handelen; vecht, vlucht of blijf / ( sta aan de grond genageld).
Vermoeidheid
Ontspanning / Uitgerust = Balans evenwicht = Klaar voor het volgende stress signaal.
Dit kun je in een cirkeltje zetten en dan spreken wij van een stresscirkel.
Stress is daarom zowel je belangenbehartiger als je vijand.
Ongezonde stress is onze vijand:
Ongezonde stress ten gevolge van een foutieve inschatting:
Bijvoorbeeld 1
Hierdoor voel je je ongemakkelijk en verdrietig, maak je geen contact met je collega’s en gaat stilletjes / onopvallend maar aan het werk met een slecht gevoel. Je gedachten hierover komen niet tot rust over dat idee dat je er niet meer bij hoort en voelt je alleen en het kost veel negatieve energie. De dag is geen uitdaging, maar wordt een bedreiging.
Voorbeeld 2: Als je op je werk komt en niemand je opmerkt, niemand je aankijkt. Jouw inschatting is dan: ”Zie je wel, niemand ziet mij staan. Ik hoor er niet bij. Ze hebben waarschijnlijk al over mij gepraat en oordeel daarover geveld.”
Je groet echter je collega’s met een opgewekt en enthousiast “Goede morgen.” Ze groeten terug en maakt contact. Hierdoor voel je je prettig, opgewekt en op je gemak.
Dat is de functie van het begroeten: er stroomt positieve energie van de mensen naar jou en omgekeerd. Je voelt je ontspannen en de dag is een uitdaging.
Bovenstaande voorbeelden laten zien hoe de werking van de stresscirkel is: het denk en gevoelsproces, dat leidt tot ongezonde stress in voorbeeld 1. En in voorbeeld 2 tot gezonde stress. Als zoiets één enkel keertje voorkomt is het nog niet zo erg, maar als dit voortdurend gebeurt, dan kan dat tot chronische stress leiden. Het wordt een vast patroon van negatieve energie en je verkeerde inschattingen ontmoedigen en bedreigen je in je functioneren en relaties. Je bent dan ook geneigd er verkeerd op te gaan reageren en verkeerd naar te gaan handelen. Je gaat dan “vluchten” als “vechten” beter zou zijn en omgekeerd. Je relatie en functioneren worden een te grote en zware last. Je kunt je voorstellen, dat dit tot oververmoeidheid, lichamelijke en geestelijke klachten leidt en zelfs tot een burn out kan leiden.
Het is dus zaak negatieve gevoelens direct te herkennen en erkennen en die te om te buigen / te vervangen door een positieve aanpak.
Soms zijn die gevoelens moeilijker te herkennen, maar je moet proberen beperkende denkpatronen / gedachten zo te veranderen, dat daaraan geen aandacht meer wordt besteed en je leven wordt heel anders. Je wordt optimistischer, vrolijker, creatiever en vooral ontspannen en je kunt dan van je leven, werk, collega’s en omgeving genieten.
Mensen die het altijd druk hebben en geen tijd zorgen niet goed voor zichzelf.
Als er iets mis is met hun huis of auto, dan wordt dat gelijk herkend en verholpen, maar als er met hun zelf iets mis is wordt dat vaak genegeerd en uitgesteld.
Je moet ook zorgen voor een goede positieve relatie van je lichaam en geest.
Dat kun je bereiken door bewuster met het volgende om te gaan:
Het voelen: herkennen van stresssymptomen zowel emotioneel als lichamelijk
Het denken: juiste beaking, inschatting en interpretatie van de situatie.
Het handelen: vechten, blijven of vluchten.
Als we weten, waar het knelpunt zit, dan weten we ook wat de oorzaak is van de ongezonde stress.
Als de draaglast de belastbaarheid heeft overtroefd, en de op zichzelf gezonde aanpassingsreactie van geest en lichaam terecht komt in een situatie “dat je niet meer tot rust kunt komen,” blijft de spierspanning bestaan en “zijn je gedachten als in een niet meer stoppen tredmolen” (piekeren en malen) terechtgekomen.
“Je computer is op tilt geslagen en in een eindeloze lus terechtgekomen.”
Ontspanning is niet meer mogelijk van je lichaam en geest en worden chronisch vermoeid. Dat leidt uiteindelijk tot uitputting met klachten symptomen die we stresssignalen noemen op drie verschillende niveaus:
Die cyclus moet doorbroken worden, maar beter is overspannenheid te voorkomen:Lichamelijke klachten / Stemmingen en Emoties // Gedrag.
Hoofdpijn / Opgejaagd en rusteloos voelen // Te veel eten en drinken.
Pijn in onderrug / Snel emotioneel // Klagen en verwijten.
Pijn in de borst / machteloosheidsgevoelens // Veel kopen om je goed te voelen.
Hartkloppingen / Snel geïrriteerd zijn // Niet kunnen genieten
Duizeligheid / Somberheid // Vergeetachtigheid
Maag- en darmstoornissen / Lusteloosheid // Concentratieverlies.
Gespannen nek- schoud-derspieren / Niet helder kunnen denken en formuleren // Geestelijke vermoeidheid.
Verhoogde bloeddruk / Snel schrikken // Piekeren en malen.
Slapeloosheid / Irreële angst // Veel medicijnen “”medicijnen””gebruiken. (“”medicijnen””zoals (meer) roken, alcohol- of zelfs drugsgebruik).
Stress definitie. lett. De toestand welke ontstaat als de aanpassingsmogelijkheden van het individu in een bepaalde (belaste) levenssituatie worden overschreden.
Dat voorkom je door tijdig je bewust te worden van die stresssignalen. Herken en vooral erken die stresssignalen tijdig, op het moment als je merkt dat je vermoeidheid toeneemt, je teleurgestelde gevoelens krijgt, want dat zijn de voorlopers van vermoeidheid en depressieve klachten.
Dan moet je eens goed gaan onderzoeken welke gezonde en welke ongezonde stressgevoelens zijn als je je werk-, en privé-omstandigheden onder de loep neemt.
Neem de signalen van je collega’s en partner en gezinsleden vooral serieus.
Dan kun je je situatie zelf nog met hen oplossen.
Zij zien het meestal eerder dan jij zelf. Als je eenmaal overspannen bent, ben je meestal niet meer zelf in staat dit op te lossen zonder hulp.
Daarvoor moet het gevoel van eigenwaarde, het stellen van realistische doelen en het aanleren van vaardigheden centraal staan en als je dat zelf niet (meer) kunt, dan is professionele hulp nodig.
B. Verbale en non-verbale communicatie.
Mensen communiceren als ze bij elkaar komen. Er zijn zenders en ontvangers van boodschappen.
De uitgezonden boodschap bevat het verbale en non verbale aspect:
Verbaal: Wat wordt er gezegd?
Non-verbaal: Hoe wordt het gezegd?
Ook door niets te zeggen of je terug te trekken zend je een boodschap uit. Uit onderzoeken blijkt, dat 60 tot 80 % van de communicatie tussen personen via non-verbale uitingen verloopt.
Woorden zijn dus eigenlijk minder belangrijk dan we denken.
We gebruiken de woorden vooral voor het overbrengen van bewuste boodschappen en non-verbale voor onbewuste boodschappen.
In de opvoeding leren wij wat we wel en niet mogen zeggen. Ouders en kinderen schamen zich vaak als hun kind dingen zegt, die niet passen, niet mogen. We leren zo op onze woorden te passen en mogen onze gevoelens vaak niet blootgeven en moeten ze maar verhullen. Dat heeft tot gevolg, dat datgene wat we zeggen niet altijd klopt met hetgeen we denken, voelen en wat ons lichaam aan taal boodschap uitzendt / overbrengt.
Communicatie op inhouds- en opvattingsniveau
We stellen vast, dat mensen niet één maar meerdere boodschappen tegelijk uitzenden.
Een bewust op inhoudsniveau en een of meerdere op opvattingniveau’s.
Met het opvattingniveau geven we aan hoe de inhoud zou moeten worden opgevat en hoe en waar het betrekking op heeft en in relatie tot die ander zien En niet te vergeten, wat ze van die ander willen. Dus met één zin worden tegelijkertijd meerdere boodschappen uitgezonden.
Het opvattingniveau bestaat uit de situatie, het gedrag, mimiek, stemklank en gebaar.
Vooral kinderen tonen dat met wat wij dan vaak “hun spontaniteit” noemen.
Het bekendste voorbeeld is wel dat van een kind dat jarig is, en dat gelooft in één klap een stuk ouder en groter geworden te zijn.
Als het dan ‘s morgens van de trap af komt, blijft het op de trap staan en steekt de handen omhoog naar haar ouders en zegt dan met een ironische uitdrukking op haar gezicht: “Nou ben ik groot hè?”
Dat zinnetje samen met de situatie, haar stemklank en gebaar, maar ook met haar gedrag, en mimiek bevat dus een serie boodschappen:
Ik ben jarig, dus ik ben nu een stuk groter (inhoud)
Ik ben jarig , dus ik ben een stuk ouder geworden (inhoud)
Het zinnetje betekent ook: nu hoor ik toch bij de groten / ouderen? (opvatting)
Ik weet eigenlijk wel, dat dit waarschijnlijk niet allemaal waar is, dus kijk ik maar een beetje grappig, (opvatting) maar ik wil toch wel graag een bevestiging van jullie. (inhoud)
Ik doe maar alsof ik nu net zo groot ben als jullie door hoger op die traptrede te blijven staan en met mijn handen naar jullie hoogte te reiken. Dan lijk ik net zo groot, maar weet, dat ik nog wel een stuk moet groeien. Dat is toch een leuk spelletje? (Opvatting)
Speel dat spelletje nou met mij mee (opvatting) het zou trouwens wel leuk zijn als je het dan met mij eens bent, want dan hoor ik er bij.(opvatting)
Datgene wat je zegt hoort natuurlijk in overeenstemming te zijn met je lichaamstaal. Er ontstaan problemen als dat niet zo is. En de lichaamstaal niet bij de verbale communicatie past. Er worden dan tegengestelde boodschappen uitgezonden. Als iemand zelfverzekerd praat en een angstige of nerveuze lichaamhouding heeft, dan klopt er iets niet, maar als ze wel met elkaar overeenkomen versterkt dat juist de boodschap. Als ze elkaar tegenspreken zal het non-verbale overheersen. Zo zie je maar weer hoe belangrijk dat non-verbale is in onze communicatie.
Taal en metataal
Metataal = De taal over of boven de taal (vergelijk objecttaal)
Metataal is de vorm van communicatie waarin de woorden een andere betekenis hebben / krijgen dan in de normale letterlijke spreektaal.
Metataal is dus een vorm van de letterlijke betekenis veranderen / verdraaien:
Vooral in de reclame en advocatuur maakt men hier gretig gebruik van.Dat kan d.m.v.: Beklemtoning, Overdrijven, Benadrukken van het voordeel van een nadeel, benadrukken van een voordeel en het nadeel verzwijgen, Weglaten wat belangrijk is, Weglaten wat niet verkoopt, Gegoochel met persoonlijke voornaamwoorden, Gegoochel met verantwoordelijken, Onechte vragen, woorden vervangen door synoniemen en met de synoniemen die deels ook een andere betekenis verdergaan op basis van die andere betekenis. Egotrippen en valse bescheidenheid, Omgekeerde taal.
Terugkoppeling:
Dat betreft de reflecterende reactie: terugkoppeling is het proces waarin men informatie krijgt over de effecten van het eigen gedrag op andere mensen.
Op twee manieren:
1. Zelfinschatting van welke effecten jouw gedrag op een ander heeft.
2. Doordat die ander die effecten benoemt en aan jou vertelt, of dat hij uit zichzelf die effecten die je op hem hebt benoemt.
Feedback kunnen bevestigingen, compliment, kritiek of schouderklopjes zijn.
Uiteraard zijn de complimenten het meest welkom, als ze oprecht zijn. Geef ook zelf nooit complimenten die je niet meent.
Hoe je de terugkoppeling geeft:
Het gaat er vooral om hoe je het zegt en wat je zegt is voor de terugkoppeling minder belangrijk.
De gevoelens zijn dus belangrijker dan de nuchtere accurate boodschap.
Vertel zonder oordelen wat je aan feiten waarneemt. Laat de ander daarop reageren zonder eigen conclusies te trekken. Richt je terugkoppeling op gedrag of prestaties, maar niet op de persoon. En zeker niet op zijn lichaam, uiterlijk of afkomst.
Zorg voor goede timing en beperk je tot het heden. Gedane zaken nemen geen keer.
Doseer je terugkoppeling, want met overvoeren help je de ander niet. Dus niet alles tegelijk, maar stukje voor stukje.
Als de ander uit jouw waarneming de juiste conclusies trekt, zijn verdere stappen niet nodig.
Als de ander zich openstelt voor toelichting of opheldering, dan kun je je oordeel geven,
Maar als hij zegt, dat hij het altijd al zo doet en gedaan heeft, dan staat hij daar niet voor open.
C. Haptonomie, tussen voelen en denken
Haptonomie is de wetenschap van de tast / het voelen. Dat kan door aanraking, maar ook door waarneming van de omgeving, de sfeer, de spanning van jezelf en de omgeving.
Je leert met de wetenschap der haptonomie jezelf herkennen en stil te staan bij die gevoelens. Die gevoelens kennen 3 niveau’s
Naar binnen voelen; ik voel mijn adem stokken, een knoop in mijn buik, spanning in mijn hoofd. Ik voel mij blij, bang of geírriteerd.
Naar buiten voelen; hoe of wat voel ik van mijn omgeving, de sfeer,? Wat ervaar ik aan de ander? Hoe er vaar ik de directe aanraking / intimiteit van die ander? Wordt ik daar blij of verdrietig van? Toept het spanning op?
Naar binnen en buiten voelen tegelijk; terwijl ik contract heb met de wereld om mij heen ervaar ik ook wat er mij beweegt.
Denken en voelen (intuïtie):
In tegenstelling tot dat bij kinderen speelt het denken vaak een veel grotere rol dan ons gevoel. Ze zijn beiden een essentieel onderdeel van ons.
Kleine kinderen handelen nog bijna volledig vanuit hun gevoel. Als ze honger of pijn hebben gaan ze huilen, als ze bang zijn kruipen ze weg of bij mama, als e oe of boos zijn, dan gaan ze met hun speelgoed gooien. Ze reageren direct vanuit hun gevoel, kroppen niets op. Ze zijn ongeremd.
De opvoeding leert ons anders te gedragen, omdat we niet alleen met onszelf, maar ook met onze omgeving en anderen rekening moeten houden. Er zijn sociale normen en waarden, waar we deel van uit moeten gaan maken. Je leert wat hoort en niet hoort.
Je leert hoe je moet doen “om erbij te horen.”
Socialiseren noemen we dat.
Je leert ook dat je de omgeving en groep nodig hebt in je verdere leven.
Jongens leren al snel, dat grote jongens niet horen te huilen en leren dat te vermijden.
Leer stoer en flink te zijn en “grotere jongens” leren zelfs trucjes als alcohol of sigaretten te gebruiken om stoer over te komen. Dan worden ze extra gewaardeerd in hun aanpassing aan de groep en horen ze er bij.
Dat leert allemaal, om jezelf, je eigen gevoelens deels uit te schakelen ten gunste van de groep. Je moet je nuttig en dienstbaar gaan maken voor je omgeving / de samenleving.
Het referentiekader
Als je je gevoelens echter te veel onderdrukt, of zelfs niet meer opmerkt, omdat je die hebt uitgeschakeld, dan klopt je referentiekader niet meer. Je gevoelens gaan naar verkeerde oorzaken, reacties en handelingen verwijzen en er bouwt zich ten onrechte een enorme spanning op. Je reageert helemaal verkeert op je omgeving en opdrachten.
Bijvoorbeeld:
Op je werk krijg je van je meerdere een uitbrander. Je voelt dat als zeer onrechtvaardig en dat maakt je verdrietig en boos tegelijk. Hij zal wel met het verkeerde been uit bed gestapt zijn, of problemen thuis hebben, denk je dan. Door dit excuus te bedenken voor je meerdere, hoef je geen aandacht meer aan dit probleem te schenken en los je het niet bij de kern op.
Het blijft voortleven en er vinden nog meer van dit soort gevallen plaats, die niet opgelost worden. Ze stapelen zich op en er bouwt zich een steeds grotere spanning op.
Een kleinigheidje dat de druppel is die de emmer doet overlopen kan er de reden van zijn, dat deze zich dan ineens “explosief” openbaren in een uitval, want het lukt niet meer om ze binnen te houden.
Die onderdrukte genegeerde gevoelens kunnen zich ook nestelen in de zwakke plekken in je lichaam: last van maag, schouders, nek en ernstige vermoeidheid. (Zie overzicht hoofdstuk 1)
Balans in denken en voelen.
De haptonomie helpt ons het voelen denken en handelen met elkaar in evenwicht te brengen en te houden.
Voorbeeld: ik vind alles leuk, maar hierdoor krijg ik het veel te druk. Mar ik vind het fijn dat ik nodig ben en sta altijd vooraan als ze iemand nodig hebben. Ik heb het nu veel te druk en de anderen doen veel te weinig. Ik raak geïrriteerd, omdat “die anderen te weinig hun handen uit hun mouwen steken en mij alles laten doen.” Dat geeft een onrechtvaardig onaangenaam gevoel en maakt mij verdrietig.
Hierdoor blijkt, dat ik mijn eigen grenzen overschrijd.
Door daar bij stil te staan en dat te erkennen kun je bewuster gaan kiezen en invloed op je zelf krijgen. Je ziet de volgende keuzemogelijkheden:
Probleem:
Het is immers niet verstandig om zo door te gaan
Het is ook niet verstandig om er mee te stoppen
Je moet kijken hoe het anders kan
Oplossing:
Als je naar je kwaliteiten kijkt, dan zou je er misschien wel goed aan doen, om die werkzaamheden te delegeren en er wel verantwoordelijkheid in de vorm van toezicht en controle op te houden. Je buigt dan je teveel aan werkzaamheden om in leidinggevende kwaliteiten.
1. bekijk en onderzoek hierbij ook andere rollen waar je kwaliteiten beter tot hun recht komen: probleemanalist, (problemen analyseren, goed beschrijven en verwoorden en oplossingen bedenken) ideeën aandrager, presentator van ideeën, uitvoerder, toezichthouder aangever, leider, techneut, veiligheidsbewaker, sfeermaker(enthousiastmerend / motiverend), oppositie voeren, relativeerder, denker, enz.
“Nee heb je, ja kun je krijgen” en “Niet geschoten is altijd mis.”
2. Kijk naar je positie in de groep: midden in de groep, boven in de groep, aan de zijlijn, afwisselend het een dan ander.
3. Hoe is je betrokkenheid bij de groep en opdrachten het werk?
4. hoe is je gevoel, je beleving hierbij?
Heb je al die kwaliteiten of rollen niet, dan kun je altijd nog als “volger” gewoon een deel van je werk waar je je laagste kwaliteiten in hebt aan anderen overdragen in goed overleg en datgene zelf blijven doen, waar jezelf de beste kwaliteiten voor hebt. Dan ben je er toch relatief beter op geworden.
Het antwoord zoeken in kijken hoe het anders kan verbetert je leven. Ieder signaal van onvrede of onaangenaam gevoel kan je leven verbetering opleveren. Dat signaal moet je herkennen en erkennen, Als je het knelpunt / de oorzaak zoekt en gevonden hebt, is het
Meestal niet zo moeilijk meer om een betere oplossing te bedenken.
Als je met beter oplossingen komt, dan zal ieder normaal mens je helpen die in te voeren en door te voeren en wordt de teamgeest en de organisatie versterkt.
(Probeer dat knelpunt, die oorzaak goed te definiëren en te beschrijven, dat helpt bij de probleemoplossing).
Zet smoesjes en uitvluchten waar je jezelf mee voor de gek houd om verbeteringen oplossingen te bedenken en door te voeren aan de kant zoals; ik heb het altijd al zo gedaan, of vroeger was alles beter. Haal ook geen oude koeien uit de sloot. Het gaat om het heden en het verleden kun je niet veranderen en levert niets op. Sluit dat verleden af. En kijk naar een betere toekomst, waar je wat aan hebt.
Geef antwoord op je vragen; Waarom ben ik bang? Waarom ben ik geremd? Zo krijg je zonder enig zelfverwijt greep op je leven en wordt je de baas over je eigen leven.
D. Rationeel emotieve oefening
(Emotief = de gemoedsbeweging opwekkend of betreffend)
Stress is de optelsom van de invloeden van buitenaf en het (foute) product van het (foute) eigen denken.
Mensen hebben het vermogen om te denken, redeneren, te voelen en fantaseren.
Juist daardoor maken mensen hun eigen stress. Spanning en stress hebben maar een deel te maken met invloeden van buitenaf.
1ste Voorbeeld
Waarneming: Op het bedrijf van Piet geconfronteerd met een reorganisatie met verlies van arbeidsplaatsen.
Interpretatie: ik ben direct mijn baan kwijt.
Evaluatie: Dat is een groot gevaar, dat dan verschrikkelijke gevolgen voor mij en mijn gezin heeft. Mijn en hun toekomst is dan kapot en dat is onrechtvaardig.
2de voorbeeld:
Jan wordt geconfronteerd met een reorganisatie met verlies van arbeidsplaatsen.
Interpretatie: Er bestaat een kans, dat ik mijn baan verlies.
Evaluatie: dat zou vervelend zijn, maar ik red mij wel, ik heb immers nog ieder probleem op weten te lossen met mijn creativiteit en om weten te buigen tot een voordeel.
Dezelfde situaties, maar twee verschillende interpretaties en opvattingen. Piet geeft een niet realistische interpretatie aan de gebeurtenis en Jan een realistische.
Piet’s niet realistische interpretatie levert onnodige angst en misschien zelfs paniek op, waardoor hij mogelijk direct niet meer in staat zal zijn zijn situatie op te lossen, terwijl Jan daartoe wel in staat zal zijn, daar hij gezond met die spanning omgaat.
Die interpretatie van Piet is dus subjectief en levert onnodige ongezonde stress op en hij kan een speelbal van zijn omgeving worden als hij dat uit. De zwakste worden immers ook de verliezers en worden een gemakkelijke zwakke prooi van hun sterkere omgeving.
In onze samenleving wint immers meestal de sterkste, net als in de dierenwereld.
We hebben toch onze eigen gedachten in de hand en kunnen ze toch zelf veranderen als dat nodig is? Vervang ze daarom net als Jan in een scheppende en positieve oplossingen en uitdagingen in plaats van destructieve gedachten, gevoelens en fantasieën. Dan raak je niet aan het piekeren en malen, maar los je die situatie op en kun je hem zelfs verbeteren. Bij een reorganisatie openen zich immers ook nieuwe en zelfs betere perspectieven. Dat is immers de opzet / bedoeling van het bedrijf, om nieuwe toekomst te creëren en realiseren.
Daarvoor hebben ze vindingrijke creatieve mensen nodig die problemen om weten te buigen in voordelen, oplossingen en vernieuwingen. Innovatie werkt via de natuurlijke selectie en bepalen de evolutie van de mens net als in de natuur.
Het veranderen van een destructieve manier van denken in een scheppende is natuurlijk niet voor iedereen even gemakkelijk. Je moet leren juist de perspectieven voor een toekomst naar voren te halen en leren te benutten. Daarvoor dien je jezelf goed te te observeren, je instelling te veranderen, je creatieve opbouwende oplossende vermogen aan te spreken en te integreren en stabiliseren. Kijk vooral naar de toekomst en grijp niet te snel naar het verleden. Aan het verleden heb je meestal niet veel meer, want dat heeft zijn tijd gehad en is achterhaald. Je leeft in het heden en moet je eigen bestaan in de toekomst scheppen, verkrijgen, benutten en stabiliseren. Bedenk, dat ieder nadeel ook zijn voordeel heeft en ieder voordeel zijn nadeel. Beschouw de nadelen als een gevoelsprikkel om oplossingen te creëren en de nadelen met oplossingen worden je voordeel.
Wie dit optimaal kan en vooral doet is goud waard voor bedrijf en samenleving.
Dat is de werkelijke functie van gevoelens van onvrede, bedreiging, angst.
Wie negatief / destructief is of wordt, heeft geen toekomst en schept zijn eigen ondergang.
Middelen methoden die ons helpen creatief in plaats van destructief te denken en handelen:
1. Zorg voor een opgeruimde werkplek. Rommel is doodvermoeiend.
2. Assertiviteit in plaats van subassertiviteit en agressie.
3. leer je schaamte- en schuldgevoelens en woede en angst te reduceren. Als je die gevoelens hebt en er geen raad mee weet, volg dan een assertiviteitscursus en -training. Daarmee buig je dat knelpunt / gebrek in je eigen functioneren om naar een positief functioneren
4. leer je eigen rechten objectief te herkennen en erkennen in relatie tot die van anderen.
5. Vraag om ondersteuning aan anderen en schaam je daar niet voor. Iedereen heeft de ander immers nodig.
6. stop met weglopen, negeren en vermijden van problemen, onderken ze en ga ze analyseren, zoek de knelpunten, oorzaken en creëer oplossingen samen met je collega’s
7. Reële Doelen en verwachtingen stellen; controleer ook of laat ze controleren op reéle haalbaarheid. Doe dat voor lange termijn en korte termijn en raak het zicht daarop niet kwijt. Stel de doelen en verwachtingen ook realistisch bij, wanneer zich nieuwe mogelijkheden voordoen.
8. Prioriteiten stellen. Werk in die volgorde de zaak af, in plaats van chaotisch alles door elkaar of tegelijk. Dat werkt een stuk efficiënter. Je maakt dan minder fouten en komt tot een hogere kwaliteit en kwantiteit.
9. Stembeheersing; met een ontspannen levendige stem (en zang) bereik je meer dan met een monotone gestresste stem, die je letterlijk de keel dan dichtknijpen.
Een cursus logopedie kan je helpen je stem te verlevendigen. Je stem is een prima middel om je emoties, oplossingen, ideeën te uiten.
10. Zingen levert ook positieve energie en met zangles leer je ook meer mogelijkheden om met je stem, dan zacht dan krachtiger en in vele tonaties en beklemtoningen emoties te uiten en over te brengen.
11. Sporten helpen je fysiek en geestelijk ook krachtiger en levendiger te worden en kan je leren agressie af te reageren en onder controle te krijgen. Judo, voetbal, een weekend zeilen of kanoén leveren positieve energie.
12. Muziek, maken in een bandje, toneelvereniging, schilderles zijn ook allemaal ontspanningsmogelijkheden, die positieve energie opleveren
13. Rust nemen, Meditatie. En wees aardig voor jezelf. Het is in onze drukke wereld moeilijk om rust te nemen. We staan voortdurend open voor de buitenwereld, en denken dat we voortdurend moeten anticiperen op onze omgeving en de mensen om ons heen. Via meditatie, Yoga of ontspanningstraining leren wij onze innerlijke wereld beter kennen en leren we luisteren naar ons eigen lichaam en geest: hoe gaat het nou eigenlijk met mijzelf? Wil ik dit allemaal wel? Wat wil ik eigenlijk zelf? “Je rent dan jezelf niet meer voorbij.”
E. Beknopte beschrijving van de Hersenwerking
Hersenen zijn complex, omdat wij een gevoelsleven hebben, dat in grote mate beïnvloed wordt / is door normen en waarden voor het sociale functioneren. Die emotionele sociale functies incl. spraak zitten in de rechter hersenhelft, terwijl in de linker hersenhelft de rationele functies, zoals (be)rekenen, wiskunde zitten.
Toch is het wel even goed, om ook “het technische functioneren” toe te lichten.
Nu we computers hebben, die dat volgens een soortgelijk principe trachten na te bootsen kunnen we de techniek begrijpelijk vergelijken.
We hebben waarnemingen = informatie-invoer met onze zintuigen.
De computer kent als dat zintuigen alleen het toetsenbord, invoer van internet en webcam en eventueel audiomiddelen. Gevoel, intuïtie, en creativiteit kennen de huidige computers nog niet. Ze kunnen dus alleen rationeel werken maar niet emotioneel.
Toch is de vergelijking wel aardig om het werken van onze hersenen beter te kunnen begrijpen.
Het korte termijngeheugen is het werkgeheugen en daar wordt de dagelijkse invoer opgenomen, getoetst aan datgene dat we reeds kennen en in ons lange termijngeheugen opgeslagen ligt en verwerkt tot uitvoer en handelen om in ons leven te kunnen functioneren. Vergelijk dat maar met het werkgeheugen van de computer. Op het beeldscherm werken wij op “”het korte termijn geheugen” / werkgeheugen en voeren gegevens in en halen gegevens op van de harde schijf = lange termijn geheugen. We vervaardigen uitvoer en handelen om in ons leven handelingen / productie te leveren / succes te boeken.
De geheugencapaciteiten en snelheid van informatie op nemen en handelen zijn bij iedereen verschillend. De een heeft meer capaciteit dan de ander. De een heeft een snellere computer dan de ander. Capaciteit en snelheid hangen meestal samen net als bij een computer.
Als we een dag informatie hebben opgenomen en verwerkt en prestaties hebben geleverd, dan worden ook onze hersenen moe. We krijgen behoefte aan ontspanning en niet te vergeten slaap. Ons werkgeheugen moet niet overvoerd worden, want dan slaat onze computer bij te lange en overvoerde belasting op tilt en kan vreemde fouten gaan maken.
Tijdens het ontspannen kan het werkgeheugen de informatie van die dag al gaan ordenen tot compactere bestanden. Onze hersenen gaan zich onbewust afvragen wat we met die invoer en vraagstukken van die dag moeten. Dat doen we vooral nog bewust.
Wat bewust overdag niet uitgevoerd wordt, doen we daarna vooral onbewust en daarvoor dient de slaap.
Beknopte Functie van de slaap:
In onze slaap werken onze hersenen vooral onbewust door. Ons korte termijngeheugen = werkgeheugen moet opgeruimd en schoongemaakt worden voor de volgende dag, zodat er weer genoeg voldoende werkruimte is voor nieuwe invoer en verwerking van informatie in dat werkgeheugen en niet te vergeten het uitvoeren handelen.
In onze slaap wordt veel informatie vanuit het werkgeheugen wat bewaard moet worden voor later opgeslagen in ons lange termijn geheugen (harde schijf). Wat we de volgende dag nodig denken te hebben en uit gaan voeren blijft grotendeels in ons korte termijn geheugen met actuele koppeling (verg. favorieten) en opslag naar ons lange termijn geheugen Wat we niet meer denken nodig te hebben wordt of gearchiveerd in het diepere lange termijngeheugen (archief) of weggegooid (=prullenbak)
Na de slaap is dat allemaal gebeurd en kunnen we met ons opgeruimde werkgeheugen en bijgewerkte lange termijn geheugen de nieuwe dag weer aan.
Slaapstoornis oververmoeidheid:
Het spreekt vanzelf, dat wanneer wij ons niet (kunnen) ontspannen en niet goed (kunnen) slapen, dat dan dit hierboven beschreven proces niet optimaal meer kan verlopen. Er treedt dan een storing op.
Het werkgeheugen zit vol en kan niet meer geordend / opgeruimd worden. Gegevens kunnen niet meer goed weggeschreven worden naar het lange termijn geheugen en kunnen niet meer het overbodige weggooien.
Als de bestanden niet op orde zijn, deugt de uitvoer ook niet goed en kunnen we niet optimaal meer handelen. (van onze uitvoerplannen voor de volgende dag komt niets meer terecht)
Het werkgeheugen wordt daardoor overvoerd. De nog uit te voeren werkzaamheden stapelen zich op. Het werkgeheugen van onze computer zit vol, is een chaos, kan geen nieuwe invoer meer aan, niet meer verwerken en de uitvoer niet meer realiseren, slaat op tilt en gaat fouten maken. Piekeren en malen om dat werkgeheugen op te kunnen ruimen / op te kunnen lossen: De slaapstoornis en (chronische) vermoeidheid is dan een feit. Zo lang die cyclus niet doorbroken wordt met voldoende rust en inzicht en hulp om de zaak weer op orde te brengen, kan een mens (en een computer) niet functioneren.
We hebben dus ontspanning en slaap nodig om onze hersenen optimaal te kunnen gebruiken. Het niet opruimen, uitstellen, wegstoppen van informatie die ons niet goed uitkomt stapelt zich ook op en legt beslag op ruimte in ons werkgeheugen.
Zorg dat je dat voorkomt door dat snel te herkennen. Werk informatie en dingen die je bezighouden af en stel niets uit, maar werk ze af.
Als we gaan piekeren en malen, dan zijn we de grens aan het overschrijden.
Hoe wordt en blijf je de baas over het omzetten van bewuste stress in juiste daden in plaats van foute daden.
F. Zo kweek je juist spanning en destructie.
Het is misschien ook wel eens goed juist het tegengestelde aan de orde te brengen
10 Tips, (bron voornamelijk: Burnout-deskundige Wilmar Schaufeli),voor managers om zoveel mogelijk medewerkers in de stress te krijgen:
1. Zorg dat alle vastligt in voorschriften en regels, zodat mensen geen eigen initiatief meer hoeven te ontplooien en ontneem ze alle invloed. Pak ze hun regelmogelijkheden af.
2. Benut hun vaardigheden niet. Ontneem ze elke uitdaging en zorg dat ze geen nieuwe dingen meer kunnen leren, bedenken of ontwikkelen.
3. zorg voor eentonig werk. Het maakt niet uit of het simpel of moeilijk is, als het maar vooral niet afwisselend is, want afwisseling biedt de mogelijkheid te recuperen.
4. zorg dat onduidelijk blijft dat een klus “goed” is gedaan en wanneer iemand aan de verachtingen heeft gedaan. 5. laat mensen in onzekerheid wat betreft de toekomst van hun baan en zorg voor een grote voorspelbaarheid.
6. zorg voor een onbillijke beloning, zodat mensen minder verdienen dan hun colleg’s in het eigen bedrijf of bij andere bedrijven, of minder dan mensen met een vergelijkbare opleiding of werkervaring.
7. zorg voor slechte werkomstandigheden. De hindernissen die zo het werk hinderen leggen een groot beslag op de “”aandachtscapaciteit” van de medewerkers.
8. Geef nooit een compliment, schouderklopje of “”aai over de bol,” maar blijf vooral altijd kritiek leveren en maak uitsluitend opmerkingen wanneer iets niet goed is.
9. zorg voor een geïsoleerde werkplek, geen gelegenheid om een kopje koffie te drinken en geen gelegenheid om met een collega te praten en zo weinig mogelijk pauzes, want dat levert hun energie tussen de bedrijvigheid door.
10. Zorg dat mensen hun motivatie en enthousiasme verliezen, dan verliezen ze alles.
Wil je meer lezen over Haptonomie, Stress, Oefening / Training en Burn Out,
kijk dan in de literatuurlijst:.
G. Literatuurlijst
Annegreet van Bergen “”lessen burn out” / Frans van der Beek “Haptonomie, de kunst van het aanraken” // Riekje Boswijk-Hummel ” De revolutie van het huwelijk” //R.F.W. Diekstra “Ik kan denken, voelen wat ik wil.”// Carien Karsten “Omgaan met Burnout.”
Julius Fast “De taal van de liefde.” // Harvey Jackins “Inleiding in herwaarderingscouselen” // R. Joppen en G. van leeuwen “ stress herkennen, hanteren en verwerken.” //
Alice Miller “Gij zult niet merken.” // Frank R. Oomkes “Training als beroep.” //Carry Petri en Jolanda Bouman “Druk, druk , druk, over spanning en stress.” // Bruno- Paulde Roeck “Gras onder mijn voeten en Recepten om in de Puree te raken
W. Schaufeli “Opgebrand.” // Harry Stroeken ” kleine psychologie van het gesprek.” // Deborah Tanner “Je begrijpt me gewoon niet.”
Ted Troost ”Het lichaam liegt nooit.” // David Viscott “De Taal van de gevoelens.” // Th, IJzermans en C. Dirx – Beren “Op de weg, spinsels in je hoofd.”
Succes!
