Radar

Het valt mij op dat in het advies van de procureur-generaal bij de Hoge Raad m.b.t. de misleidende reclame in effecten-lease geschillen in feite alleen wordt geconcludeerd dat "elke zaak afzonderlijk dient te worden beoordeeld of een beroep op misleidende reclame kan worden gehonoreerd". Volstaan wordt met een korte beschouwing over de vraag aan de hand van welke maatstaf moet worden beoordeeld of de reclame-uiting misleidend is. Verdere conclusies worden niet getroffen.
Het lijkt mij echter dat bepaalde Legio brochures alleen al op het punt van de fiscale aftrekbaarheid (toch één van de belangrijkste peilers van het leasen van aandelen) behoorlijk misleidend zijn geweest. Ik noem o.a. het Legio Feestplan II van april 1998 (looptijd 10 jaar). In de brochure van 9 april 1998 staat o.a. "uw maandbedrag bestaat geheel uit leaserente en is volledig fiscaal aftrekbaar". Belangrijk is echter dat door de gewijzigde belastingregels (in feite al ingetreden door de beperking van de aftrek wegens consumptieve rente per 1jan97) al vanaf 1999 vrijwel geen aftrek van rentetermijnen meer mogelijk was (beperkt tot het totaal van de inkomsten uit die rechten ofwel bronrente).
Vanaf 2001 is aftrek van rentetermijnen geheel uitgesloten.
Voor het genoemde contract betekende dit dat alleen over 1998 aftrek van termijnen mogelijk was. Bij een looptijd van 10 jaar betekent een aftrek van nog slechts 1 jaar dat 90% van de betaalde rente fiscaal niet kon worden afgetrokken. In de brochure is geen enkele waarschuwing of garantie m.b.t. de aftrek opgenomen. Hetzelfde kan gesteld worden t.a.v. de WinstVerDriedubbelaars van februari 1998 en maart 1999.
Conclusie: als gedupeerden zouden zijn gewezen op de vanaf 1999 zeer beperkte mogelijkheden om rentetermijnen fiscaal af te trekken zouden deze contracten niet zijn afgesloten. Een schoolvoorbeeld van misleiding lijkt mij dat zeker in rechtzaken zou moeten worden aangekaart.

Houding van bankiers is misselijkmakend

Peter de Waard (Volkskrant 27-11-2008).

Profiel Martin Jan van Mourik

Hoogleraar notarieel en privaatrecht gaat vrijdag met emeritaat. Een pleidooi voor hernieuwde deugdzaamheid.

AMSTERDAM Hij noemt zich een Bourgondische katholiek –iemand die houdt van wierook en processies.

Martin Jan van Mourik (65) is echter ook buiten de kerk niet wars van show. Toen vijf jaar geleden het erfrecht in Nederland eindelijk werd veranderd, liet hij doodskisten aandragen in een Nijmeegs café met daarin het oude erfrecht.

Hij provoceert graag en veel, zoals met zijn campagne tegen het homohuwelijk en zijn bij het tvprogramma Barend & Van Dorp ge- lanceerde tienpuntenplan voor het duurzame huwelijk: ‘Hebben beide partners eenzelfde opleidingsniveau?’

En: ‘Hebben ze eenzelfde levensbeschouwing?’

De flamboyante hoogleraar notarieel en privaatrecht aan de Radboud Universiteit in Nijmegen gaat vrijdag met emeritaat. Sinds 1967 heeft hij les gegeven in Nijmegen en in Leiden. Maar hij zal nog een keer op de universiteiten van zich laten horen. Voor zijn afscheidscollege heeft hij duizend mensen uitgenodigd.

Onderwerp is ‘recht, rechtvaardigheid en ethiek’. Van Mourik: ‘De inhoud is actueel. Het is een betoog tegen het gegraai van de banken en het gedoe bij het notariaat.’

Van Mourik zal een pleidooi houden voor hernieuwde deugdzaamheid in de maatschappij.

Hij wil de regeltjessamenleving inruilen voor een nieuwe ethische grondhouding van de huidige generatie. Hij zal teruggrijpen op de vier deugden van Aristoteles: matigheid, wijsheid, rechtvaardigheid en moed.

Volgens Van Mourik is het individualisme van de jaren tachtig doorgeslagen in egocentrisme. De kleine man wordt uitgemolken door banken en bedrijven. Hem worden producten aangesmeerd die hij niet begrijpt en ook niet kan begrijpen. ‘Dat gebeurt al in de su - permarkt. Daar worden al dingen verkocht die hij niet nodig heeft.

En het eindigt met de Dexia-affaire en woekerpolissen.’ De houding van bankiers zoals voormalig ABN Amro-bestuurder Rijkman Groenink noemt hij misselijkmakend.

Hij denkt niet dat de hebzucht is in te perken door verdere regelgeving. De houding van mensen moet veranderen, te beginnen in de gezinnen en op de scholen.

Van Mourik heeft vele controversiële campagnes in Nederland op zijn naam staan. De ene keer heeft hij succes, de andere keer faalt hij.

Hij was een fervent tegenstander van het homohuwelijk. ‘Als dat wordt toegestaan, ga ik scheiden van mijn vrouw. En ik zal hertrouwen in Kleef over de grens’, riep hij op voorhand. ‘Dat het niet is gebeurd, komt omdat mijn vrouw geen toestemming gaf ’, zegt hij nu.

Hij vindt het homohuwelijk nog steeds een onding. ‘Maar ik maak mij er niet meer druk over, want dat zou een achterhoedegevecht zijn.’

Zijn verzet ertegen berustte op juridische gronden, niet op levensbeschouwelijke of morele bezwaren.

‘Het huwelijk is historisch een instituut dat is verbonden met de voortplanting. Als je die band verbreekt door het homohuwelijk toe te staan, haal je de essentie uit het huwelijk. Homoseksuelen kunnen dezelfde rechten krijgen via het geregistreerd partnerschap. Dus het homohuwelijk is flauwekul.’

Meer succes had hij met zijn campagne voor een ander erfrecht, waardoor kinderen niet langer kunnen worden bevoordeeld ten opzichte van de langstlevende partner. ‘In 2003 is het veranderd, na 25 jaar harde strijd. Ik vind het my finest hour.’

Op 1 januari 2006 was Van Mourik als notaris bij zijn eigen kantoor reeds opgevolgd door zijn zoon. Nu treedt hij ook als compagnon terug en begint hij zijn eigen adviespraktijk.

Van Mourik Foto ANP

Een goed voorbeeld van misleiding is terug te vinden bij de WinstVerDriedubbelaar van Legio-lease (juni 1999) met de daarbij gevoegde fiscale opinie van 9 maart 1999 (belastingadviseurs Bruinzeel van der Graaf). I.v.m. drie jaarlijkse aankopen tegen dezelfde prijs werd bij dit contract geen dividend uitbetaald (dividend werd ingezet voor het betalen van de optie-premie). En wat vermeld de fiscale opinie?
1.Er kan gebruik gemaakt worden van de dividendvrijstelling. Dit is natuurlijk onzin; er is immers geen sprake van dividend en dus ook geen dividendvrijstelling.
2. Betaalde rente kan worden afgetrokken tot maximaal het uitgekeerde dividend. Op zich is dit al een zeer grote beperking; in dit geval is echter sprake van misleiding omdat er van ontvangen dividend geen sprake is.
3. Het meerdere (van de rentetermijnen) is aftrekbaar binnen de grenzen van de beperkte consumptieve renteaftrek. Bij dit contract is dus geen sprake van fiscale aftrek als bronrente (de aandleen leveren immers geen dividend op) maar als consumptieve rente (zeg maar rente van geldleningen zoals b.v. voor financiering van auto's, keukens, verbouwingen etc.). De staatssecretaris financiën heeft dit contract expliciet aangewezen als consumptieve lening. Aan de aftrek wegens consumptieve rente was vanaf 1999 echter een behoorlijke beperking verbonden. Omdat de aanbieder van dit contract natuurlijk niet wist (en ook niet heeft geïnformeerd) in hoeverre door de klant al gebruik werd gemaakt van de (beperkte) aftrekmogelijkheid wegens consumptieve rente in 1999 uit hoofde van andere leningen (dit geldt ook voor 2000) was een reële mogelijkheid aanwezig dat de rente al vanaf 1999 in het geheel niet meer kon worden afgetrokken. De brochure en de fiscale opinie kunnen hierdoor worden aangeduid als misleidend. De klant zou immers met deze wetenschap het contract niet hebben afgesloten en dus tot een andere beslissing zijn gekomen.

Alert,
Het gaat er niet alleen om dat het beroep op misleiding terzake van iedere reclame-uiting (er zijn vele honderden uiteenlopende folders, krantenadvertenties en wervingsbrieven gebruikt) apart dient te worden beoordeeld. Het gaat er ook om dat de advocaten van de gedupeerden de vinger op de echt zere plek weten te leggen. Gezien de vele duizenden inmiddels gewezen vonnissen waarin keer op keer de misleidingsvordering werd afgewezen zouden ook advocaten toch eens wat dieper na moeten denken of zij het bewijzen van de gestelde misleiding wel goed genoeg hebben uitgewerkt. In een kat-en-muis spel, wat rechtszaken vaak zijn, moet je soms je steven bijstellen om je doel te bereiken. In plaats van maar doorgaan op de ingeslagen weg.

Je verwijzing naar de misleiding met de fiscale aftrekbaarheid lijkt mij in zijn algemeenheid GEEN goed begaanbare weg. Niet alleen banken, maar ook burgers worden geacht relevante ontwikkelingen die voor hen van belang zijn (zoals in casu terzake van deze fiscale kwestie) te blijven volgen. Specifiek voor het product Winstverdriedubbelaar ligt dit mogelijk weer net wat anders gezien de uitspraak van de Reclame Code Commissie van 5 april 2001 (uitspraak: reclameuiting van Legio Lease misleidend !).

Enige relativering van het element misleiding is op z''n plaats. Net als schending van de zorgplicht is misleiding een zg. onrechtmatige daad. Praktisch zal misleiding tot vermoedelijk vaak tot dezelfde uitkomst leiden. Psychlogisch ligt ''misleiding'' bij de banken vermoedelijk wel zwaarder op de maag dan schending van de zorgplicht.

Peewee,
Bedankt voor je interessante reactie. Ten aanizen van de uitspraak van de Reclame Code Commissie over de WinstVerDriedubbelaar verkeer ik dus, blijkt nu, in goed gezelschap!!!
Ondanks dat ik mij reken tot de "gemiddeld geïnformeerde, omzichtige en oplettende gewone consument" en ook allerlei fiscale ontwikkelingen, voor zover van belang voor de gemiddelde consument volg, heb ik toch niet kunnen voorzien (en vele duizenden met mij!!) dat de fiscale aftrekbaarheid van de leasetermijnen niet volgens de brochures en bijgevoegde fiscale opinies van belastingadviseurs!! zouden gaan verlopen. Achteraf is mij gebleken dat eind 1996 al sprake was van de mogelijkheid dat die aftrekbaarheid zou komen te vervallen. Probleem is dat het allemaal (tot het vervallen van de totale aftrekmogelijkheid in 2001) stapsgewijs is gegaan (via o.a. beperkingen van de aftrek wegens consumptief krediet en beperking tot genoten rente c.q. ontvangen dividend (dit laatste was natuurllijk zeer gering). Ook was de aftrek per type contract (vaak afhankelijk wat de staatssecretaris daar over beslist had) nog weer verschillend. Dan was er ook nog het afspect van de al dan niet aftrekbaarheid van de vooruitbetaalde rente bij verschillende contracten. Al met al een materie die ik nog maar sinds kort, als gemiddelde consument, kan overzien.
Van de gemiddeld geïnformeerde consument kon naar mijn mening niet verwacht worden dat hij door fiscale opinies en mogelijk nieuwe belastingregels heen zou kijken en (achteraf) de enig juiste conclusie zou trekken dat de aftrekbaarheid van de fiscale rente in feite niet waargemaakt kon worden.

Wie kennis wil nemen van een mooi voorbeeld van misleiding zou de extra uitgave van legio Lease van januari 2000 (toelichting bij de blauwe envelop 1999) nog eens na moeten lezen.
Hierin wordt vrolijk gesteld dat "over 1999 en 2000 leaserente, zij het met mogelijke beperkingen, nog steeds fiscaal aftrekbaar is". Vervolgens wordt gesteld, en nu wordt het bijna cabaret, dat er in 1999 wel het een en ander is veranderd; "leuker kan de belastingdienst het niet maken, wel moeilijker. Want dit keer is het weer een stuk ingewikkelder geworden dan de afgelopen jaren". Dit is op zich al een bewijs dat de belastingregels op dit punt voor de gemiddelde consument niet te overzien waren.
Vervolgens wordt opgemerkt dat bij een aantal overeenkomsten betaalde termijnen door de belastingdienst worden aangemerkt als consumptief (aftrek mogelijk bij een apart onderdeel). Dit laatste onderdeel was aan een max. gebonden. Omdat er geen inzicht bestond bij Legio Lease in persoonlijke omstandigheden kon hier in feite geen oordeel over worden gegeven.
Vervolgens komt in de toelichting de aap uit de mouw als het beroemde model P ter sprake komt (moest worden ingevuld; dit is het model dat uiteindelijk het bedrag van de beperking van de renteaftrek 1999 aangeeft). Citaat Legio Lease: "over 1999 is de aftrek van leaserente aan een max. gebonden. Om de beperking individueel te kunnen berekenen dient u model P bij de aangifte IB zorgvuldig in te vullen". Tot slot volgt de cryptische opmerking: "indien het eindbedrag van model P negatief wordt, dient u daarvan een nul te maken". Dit betekent in gewoon nederlands dat geen aftrek van leaserente mogelijk is en dat van rente- en dividendvrijstelling geen sprake is. Ik ken maar weinig voorbeelden waarin de uitkomst van model P niet negatief was (de betaalde rente was immers veel hoger dan het ontvangen dividend of eventuele andere rente op b.v. een spaarrekening).
Ook vooruitbetaalde rente was in 1999 niet meer aftrekbaar.
Tot slot wordt nog even fijntjes vermeld dat er ook mogelijk sprake is vermogensbelasting. "Indien u in de vermogensbelasting valt betaalt u alleen vermogensbelasting over het verschil tussen de waarde van de effecten en de schuld (hoofdsom lening)". Dit laatste heeft in geen enkele brochure of fiscale opinie gestaan.