[ archief ] Geen effect verzadigd vet op hart- en vaatziekten!

[isdatzo]

Het voedingscentrum en andere adviesorganen op het gebied van gezonde voeding zijn bijzonder stellig in hun advies over verzadigd vet: Er wordt gesuggereerd dat er overtuigend bewijs is dat het verlagen van de verzadigd vet consumptie het risico op hart- en vaatziekten zal laten dalen. Dit advies is meestal gebaseerd op literatuuroverzichten van gerandomiseerd onderzoek naar a) de effecten van verzadigd vet op het cholesterol, en b) het verlagen van verzadigd vet en tegelijkertijd verhogen van meervoudig onverzadigd vet.

Ik heb opgezocht wat de beschikbare literatuuroverzichten van de 2 meest-betrouwbare vormen van onderzoek (gerandomiseerd & prospectief) hierover zeggen. Ik bespreek de resultaten uit 4 literatuuroverzichten van prospectief onderzoek en 3 literatuuroverzichten van gerandomiseerd onderzoek.

De conclusie kunt u hieronder lezen. Een analyse van de effecten staat op de link naar mijn site.

Conclusie: De conclusies van literatuuroverzichten zijn bijzonder consistent. Niet één literatuuroverzicht van prospectief onderzoek laat zien dat hoge - vergeleken met lage - consumptie van verzadigd vet het risico op hart(- en vaat)ziekten verhoogt. En niet één literatuuroverzicht van gerandomiseerd onderzoek concludeert dat het verlagen van de consumptie van verzadigd vet het risico op hart(- en vaat)ziekten verlaagt.
Gerandomiseerd onderzoek laat zien dat het verlagen van de verzadigd vet consumptie - en tegelijkertijd verhogen van de meervoudig onverzadigd vet consumptie - mogelijk het risico op hart(- en vaat)ziekten verlaagt, maar dat dit geen effect heeft op de levensduur. Een nadere analyse van deze gegevens laat echter geen aanwijzingen zien dat verzadigd vet van invloed is op dit effect op hart- en vaatziekten, maar dat hoge consumptie van enkelvoudig onverzadigde vetten mogelijk het risico hierop verhoogt. Tevens laat gerandomiseerd onderzoek zien dat een effect van een voedingsinterventie op het cholesterol een onbetrouwbare manier is om het risico op hart(- en vaat)ziekten te voorspellen.
De aanwijzing over het mogelijke effect van enkelvoudig onverzadigd vet uit gerandomiseerd onderzoek wordt versterkt door een analyse van prospectieve onderzoeken waarin het verlagen van verzadigd vet - en tegelijkertijd verhogen van enkelvoudig onverzadigd vet - het risico op hartziekten verhoogt bij mannen. Visolie is niet meegerekend in de analyses van meervoudig onverzadigd vet!

Bron: Hoenselaar R. Gerandomiseerd onderzoek: Het vervangen van verzadigd vet door meervoudig onverzadigd vet heeft geen effect op de levensduur. Voedingengezondheid.com. 4 oktober 2010. http://voedingengezondheid.com/verzadig ... ekten.html

[isdatzo]

Het Voedingscentrum
Ik ben door het Voedingscentrum uitgenodigd om op gesprek te komen na aanleiding van stukken die ik had geschreven over:
-Vitamine D in relatie tot de botgezondheid (1).
-Verzadigd vet in relatie tot hart- en vaatziekten (2).
Afgelopen donderdag is mij in 1,5 uur tijd uitgelegd wat de methodiek van het Voedingscentrum is. M.a.w. hoe het Voedingscentrum tot haar aanbevelingen komt.

Verzadigd vet en het cholesterol
Het Voedingscentrum stelt dat consumptie van verzadigd vet het risico op hart- en vaatziekten verhoogt, doordat verzadigd vet het LDL- (slechte) cholesterol verhoogt (3).
Mijn kritiek hierop was o.a. dat het Voedingscentrum weigert aan te geven dat verzadigd vet tevens het HDL- (goede) cholesterol verhoogt.

Het Voedingscentrum motiveerde deze keuze als volgt:

We willen de mensen niet lastigvallen met ingewikkelde materie. Het toevoegen van informatie over het HDL-cholesterol kan verwarring veroorzaken.

Hier spreekt het Voedingscentrum zichzelf tegen. Over onverzadigd vet wordt wel gezegd dat dit van invloed is op het HDL- (goede) cholesterol (3).

Je kunt naar verschillende "markers" voor hart- en vaatziekten kijken, (markers zijn bijv. HDL-cholesterol, LDL-cholesterol, de bloeddruk, etc.), maar het LDL-cholesterol is de enige marker waarvan wetenschappelijk algemeen wordt erkend dat deze een direct effect heeft op hart-en vaatziekten.

Ook hier spreekt het Voedingscentrum zichzelf tegen. Bij de effecten van vis op de gezondheid wordt niets gezegd over het cholesterol. Volgens het Voedingscentrum werken de zgn. visvetzuren gunstig op het hartritme (4).

De "voedingscentra" van andere landen (zoals de FSA) doen hun aanbevelingen ook alleen op basis van het veronderstelde effect van verzadigd vet op het LDL-cholesterol.

Je zou mogen verwachten dat het Voedingscentrum zelfstandige keuzes maakt die niet worden beïnvloedt door de keuze van andere landen. Rapporten uit andere landen kunnen op zijn hoogst worden gebruikt om te kijken of deze wetenschappelijke literatuur omvatten die zelf niet is gevonden.



Conclusie: Het staat het Voedingscentrum vrij om keuzes te maken op basis van een zelf gekozen methodiek. Er wordt gekozen om alleen te kijken naar het veronderstelde effect op het LDL-cholesterol, terwijl resultaten uit onderzoeken over het daadwerkelijke effect op hart- en vaatziekten worden genegeerd of verworpen. Maar waarom wordt het effect van verzadigd vet op een "speciale" manier beoordeelt? Je mag verwachten dat onverzadigde vetten, en visvetzuren dan óók alleen maar worden beoordeelt op hun veronderstelde effecten op het LDL-cholesterol. Dit is echter niet het geval.



Referenties:
1) Voedingscentrum: Vitamine D supplementen zorgen voor sterke botten. Of toch niet? http://voedingengezondheid.com/vitamine-D-botten.html
2) Gerandomiseerd onderzoek: Het vervangen van verzadigd vet door meervoudig onverzadigd vet heeft geen effect op de levensduur. http://voedingengezondheid.com/verzadig ... ekten.html
3) Het Voedingscentrum. vet en hart- en vaatziekten. Geraadpleegd op 23 januari 2011. http://www.voedingscentrum.nl/nl/eten-g ... ekten.aspx
4) Het Voedingscentrum. Hoe gezond is vis? Geraadpleegd op 23 januari 2011. http://www.voedingscentrum.nl/nl/eten-h ... s-vis.aspx

[Robjee]

Ik ben door het Voedingscentrum uitgenodigd om op gesprek te komen na aanleiding van stukken die ik had geschreven over:
-Vitamine D in relatie tot de botgezondheid (1).
-Verzadigd vet in relatie tot hart- en vaatziekten (2).
Afgelopen donderdag is mij in 1,5 uur tijd uitgelegd wat de methodiek van het Voedingscentrum is. M.a.w. hoe het Voedingscentrum tot haar aanbevelingen komt.

Dat is interessant! Ze weten jou dus te vinden.
Met wie had je het gesprek?

Je zou mogen verwachten dat het Voedingscentrum zelfstandige keuzes maakt die niet worden beïnvloedt door de keuze van andere landen. Rapporten uit andere landen kunnen op zijn hoogst worden gebruikt om te kijken of deze wetenschappelijke literatuur omvatten die zelf niet is gevonden.

Mijn ervaring is dat het Voedingscentrum niet sterk is in zelfstandig keuzes maken. In de voorlichting naar consumenten is dat niet altijd te merken.
Maar wanneer je diepgaandere vragen gaat stellen geven ze vaak niet thuis.

Toen ik nog student was heb ik een uitgebreide mail en brief gestuurd over het onderwerp cholesterol en hart- en vaatziekten. De reactie was dat het niet hun taak was om dergelijke vragen van studenten te beantwoorden. Het Voedingscentrum verwees me naar de docent die het betreffende onderwerp doceerde.

Ook heb ik een keer een vraag gesteld over de aanbeveling van koolhydraten. Het Voedingscentrum geeft aan dat 40-70 energieprocent het gezondste is. Ondanks diverse tegenargumenten werd daar niet op ingegaan, maar verwezen naar het rapport van de Gezondheidsraad en de EFSA. Discussie is niet mogelijk.

maar het LDL-cholesterol is de enige marker waarvan wetenschappelijk algemeen wordt erkend dat deze een direct effect heeft op hart-en vaatziekten.

Wanneer je de literatuur kritisch bestudeert lijkt dit causale verband niet zo duidelijk.
http://qjmed.oxfordjournals.org/content/95/6/397.long
Wetenschappelijk gezien kan er ook geen causale relatie verbonden worden op basis van markers of een effect op intermediate endpoint.

Mijn kritiek hierop was o.a. dat het Voedingscentrum weigert aan te geven dat verzadigd vet tevens het HDL- (goede) cholesterol verhoogt.

Inderdaad, en zelfs het meeste van alle vetzuren.
Dat het verwarring veroorzaak lijkt mij onzin. De termen verzadigd vet, onverzadigd vet, LDL en HDL zijn inderdaad termen die vaker terugkomen in hun voorlichting (onverzadigd vet, beweging).


Wat ik overigens niet snap is dat er gesproken wordt over HDL en LDL cholesterol. Dit zijn partikels die onder andere fosfolipiden, triglyceriden, eiwitten en cholesterol bevatten. LDL en HDL zijn geen vormen van cholesterol, maar bevatten verschillende hoeveelheden van hetzelfde cholesterol.

[isdatzo]

Dat is interessant! Ze weten jou dus te vinden.
Met wie had je het gesprek?

Ik wil de naam van de man die de moeite nam mij uit te nodigen voor het gesprek niet openlijk te grabbel gooien. Zie je PM op DBB.

Mijn ervaring is dat het Voedingscentrum niet sterk is in zelfstandig keuzes maken. In de voorlichting naar consumenten is dat niet altijd te merken.
Maar wanneer je diepgaandere vragen gaat stellen geven ze vaak niet thuis.

Ik denk zelf ook dat het 3e argument het sterkst woog: We gaan niet tegen internationale richtlijnen in. Ongeacht de resultaten van wetenschappelijk onderzoek.

Toen ik nog student was heb ik een uitgebreide mail en brief gestuurd over het onderwerp cholesterol en hart- en vaatziekten. De reactie was dat het niet hun taak was om dergelijke vragen van studenten te beantwoorden. Het Voedingscentrum verwees me naar de docent die het betreffende onderwerp doceerde.

Ook heb ik een keer een vraag gesteld over de aanbeveling van koolhydraten. Het Voedingscentrum geeft aan dat 40-70 energieprocent het gezondste is. Ondanks diverse tegenargumenten werd daar niet op ingegaan, maar verwezen naar het rapport van de Gezondheidsraad en de EFSA. Discussie is niet mogelijk.

Discussie is inderdaad niet mogelijk. Er werden dan ook geen antwoorden gegeven op de vragen die ik stelde, maar de tegenstrijdige resultaten van de meeste onderzoeken werden gewoon verworpen: Waarschijnlijk was het onderzoek niet goed opgezet............

Wanneer je de literatuur kritisch bestudeert lijkt dit causale verband niet zo duidelijk.
http://qjmed.oxfordjournals.org/content/95/6/397.long

Het is ook maar de vraag of deze effecten ook op de lange termijn te vinden zijn:
http://wholehealthsource.blogspot.com/s ... holesterol

Wetenschappelijk gezien kan er ook geen causale relatie verbonden worden op basis van markers of een effect op intermediate endpoint.

Dat vind jij, dat vind ik, dat vinden ook heel veel wetenschappers. Maar dat vinden de wetenschappers in de verschillende internationale adviesorganen blijkbaar niet.



In mijn ogen is het heel simpel:
-Of je beoordeelt alle voedingsmiddelen op hun effect op het LDL-cholesterol. In dat geval kunnen bijna alle richtlijnen van het Voedingscentrum in de prullenbak, en in dat geval zou moeten worden afgeraden om vis te consumeren.
-Of je beoordeelt alle voedingsmiddelen op hun daadwerkelijke effect op hart-en vaatziekten. In dat geval kan de richtlijn voor verzadigd vet met terugwerkende kracht in de prullenbak.

[Bayreera]

Ik raad mensen zeker aan om dit te bekijken (Engelstalig): http://www.youtube.com/watch?v=fvKdYUCUca8

Je ziet dan hoe het in stand is gekomen dat verzadigd vet een slechte naam heeft gekregen. Zeker een must-watch.

[Miepje1]

Sinds ik NIET meer eet:
- 'light' produkten;
- kant-en-klaar produkten;
- margarine in welke vorm dan ook;
- tarwe, rijst, aardappels
- bananen en appels

maar WEL eet:
- heel veel verse groente;
- vers vlees, ja ook rood vlees!, kip, vis, eitjes (in de roomboter of olijfolie of kokosvet);
- af en toe een kh-arme cracker;
- af en toe kwark
- af en toe aardbeien

ben ik 16 kilo lichter... is mijn nuchtere glucosegehalte gedaald van 7,5 naar 5,8... heb ik geen buikpijn meer (heb ik 15 jaar gehad)... voel ik me 10 jaar jonger!

Dat hele Voedingscentrum is een reclamebureau voor Unilever, met al z'n enge produkten waar niemand op zit te wachten.

[Bayreera]

Sinds ik NIET meer eet:
- 'light' produkten;
- kant-en-klaar produkten;
- margarine in welke vorm dan ook;
- tarwe, rijst, aardappels
- bananen en appels

maar WEL eet:
- heel veel verse groente;
- vers vlees, ja ook rood vlees!, kip, vis, eitjes (in de roomboter of olijfolie of kokosvet);
- af en toe een kh-arme cracker;
- af en toe kwark
- af en toe aardbeien

ben ik 16 kilo lichter... is mijn nuchtere glucosegehalte gedaald van 7,5 naar 5,8... heb ik geen buikpijn meer (heb ik 15 jaar gehad)... voel ik me 10 jaar jonger!

Dat hele Voedingscentrum is een reclamebureau voor Unilever, met al z'n enge produkten waar niemand op zit te wachten.

Goed nieuws Miepje! Ben heel blij voor je! Ik volg zelf een dieet waarbij ik zeer weinig koolhydraten inneem, en veel vetten. Ik neem geen graanproducten in, geen melkproducten (behalve grasboter), en geen van de producten die je ook niet meer inneemt. Mijn dieet bestaat voornamelijk uit vetten (boter, reuzel, andere dierlijke vetten) en vlees en enkele groenten. Ook eet ik veel eieren per dag en af en toe wild gevangen vis. Ik volg dus een laag-koolhydraat/hoog-vet dieet (al een jaar). Ik heb sindsdien heel veel positieve effecten geobserveerd!! Ik kan me veel beter concentreren, en heb veel meer energie.

Ik krijg ook veel commentaar van anderen (die niet van mijn dieet afweten) dat ik er veel gezonder uitzie. Ik was vroeger namelijk erg mager (botten kon je goed zien...). Maar met dit dieet ben ik wat in gewicht toegenomen (wel 8 kilo!). Vroeger kon ik nooit in gewicht toenemen, wat ik ook at. Maar door het volgen van dit dieet is het me gelukt, en voel ik me veel beter en sindsdien ben ik ook niet ziek geweest

Mijn andere vrienden die het dieet volgen verliezen dan veel kilo's, het is dat het lichaam het beste weet wat er moet gebeuren denk ik.

Wil je een aanrader? Probeer dan ook eens vleesorganen uit: lams/kalfshart, kalfslever enz. Erg goed voor je! Verder kan je ook denken aan soep met een mergpijp (goed voor de botten). Biologisch als het kan, natuurlijk

Ook kan je denken om grasgevoerd vlees een keer te proberen. Dit vlees is hoger in omega3 vetten, omdat ze geen granen toegediend krijgen.

Ik ben het met je eens dat er niets klopt van de adviezen van het Voedingscentrum. Zo zijn verzadigde vetten bijvoorbeeld van uitermate belang, en zeker voor een goede communicatie tussen de cellen.

[Miepje1]

Hoi Bayeera, ik eet qua vetten alleen roomboter, olijfolie en kokosvet. In dat laatste kan je geweldig bakken. Orgaanvlees eet ik ook; ben dol op goed vlees. Ik zeg met nadruk 'goed', dat is niet altijd 'veel'. Ik haal vaak wild rundvlees; moet je even googelen, is erg goed en heel lekker.
Ik eet bijna een pond groente per dag en soep maak ik altijd zelf.
Leuk dat jij aankomt omdat dat nodig was; ik denk ook dat je lijf zelf heel goed kan aangeven wat goed voor je is.
Ben nu 8 jaar bezig en eet elke dag lekker en ben veel gezonder.
Jammer dat er nog zoveel onbegrip is voor deze manier van eten. Enig nadeel is dat het meer kost....

[Robjee]

Onlangs heeft Robert Hoenselaar een duidelijk en goed onderbouwd overzicht gegeven van de verschillen tussen de resultaten uit wetenschappelijk onderzoek de adviezen die gezondheidsorganisaties (USDA/USDHHS, EFSA, IOM) geven.
Het komt erop neer dat:

Results and conclusions about saturated fat intake in relation to cardiovascular disease, from leading advisory committees, do not reflect the available scientific literature.
http://www.ohsu.edu/xd/education/school ... Advice.pdf

[Isabel1]

Ik kan het ook niet eens zijn met het voedingscentrum, om verschillende redenen.

Van veel dingen klopt gewoon helemaal niets en er wordt de patient niet uitgelegd waarom iets zo is.

Voor de mensen hierboven: toch wil ik graag even zeggen dat ik het wel zorgelijk vind als de koolhydraat intake zo beperkt zou worden. Dat kan op latere leeftijd tot veel problemen met het darmsysteem kunnen leiden. (ik zeg overigens niet dat jullie geen koolhydraten eten) Het is op dit moment een beetje een hype om tegen koolhydraten te zijn terwijl koolhydraten ook een functie hebben.

@miepje, als je zoveel lastvan je buik had, en nu met dit dieet niet meer zou ik eerder denken aan een gluten allergie of intolerantie.

Verder qua gewichtsverlies: elk dieet werkt, als je het maar volhoudt, (niet elk dieet is gezond en niet elk resultaat is blijvend) maar iedereen valt over het algemeen af op het moment dat er nagedacht wordt over wat er wanneer gegeten moet of mag worden.
Ik was trouwens in de veronderstelling dat het voedingscentrum geen reclame was voor unilever maar voor nestle.

[Bayreera]

Isabel1, ik raad je aan om het boek "Primal Body Primal Mind" van N. Gedgaudas te lezen voor meer informatie over het dieet zelf. Je zult dan ook een idee krijgen waarom een grote hoeveelheid aan koolhydraten niet belangrijk is voor het lichaam, en dat zo'n hoeveelheid juist schade toebrengt.

Hoi Bayeera, ik eet qua vetten alleen roomboter, olijfolie en kokosvet. In dat laatste kan je geweldig bakken. Orgaanvlees eet ik ook; ben dol op goed vlees. Ik zeg met nadruk 'goed', dat is niet altijd 'veel'. Ik haal vaak wild rundvlees; moet je even googelen, is erg goed en heel lekker.
Ik eet bijna een pond groente per dag en soep maak ik altijd zelf.
Leuk dat jij aankomt omdat dat nodig was; ik denk ook dat je lijf zelf heel goed kan aangeven wat goed voor je is.
Ben nu 8 jaar bezig en eet elke dag lekker en ben veel gezonder.
Jammer dat er nog zoveel onbegrip is voor deze manier van eten. Enig nadeel is dat het meer kost....

8 jaar, wow! Dat is goed zeg, miepje1. Ze zeggen dat het ongeveer een jaar of 2 duurt voordat alle cellen weer voorzien zijn van een gezond vetlaag. Bij jou moet het intussen wel goed zitten! Wild rundvlees heb ik inderdaad een keer gehad, erg lekker was dat. Ik eet al enkele maanden alles biologisch, en grasgevoerd 1x per zoveel maanden. Het kost wel wat meer inderdaad, maar het bespaart je uiteindelijk veel ziektekosten denk ik dan

[Isabel1]

Ik ken het dieet, echter, ik kan daar niet volledig in meegaan.

Wij (ik werk in een ziekenhuis) moeten ons toch houden aan de wetenschappelijke standaard. Dat wil zeggen de gerenomeerde onderzoeken in gerenomeerde journals. Het primal body verhaal drijft daar ook wel voor een deel op maar ook voor een deel op aannames en onbewezen hypothesen.


Wat betreft de schadelijkheid van koolhydraten wordt er wel onderzoek aangehaald maar dat onderzoek is gedaan op mensen met bepaalde enzymstoornissen, dus wetenschappelijk houdt het (nu) geen stand.

Isabel

[Robjee]

Je zult dan ook een idee krijgen waarom een grote hoeveelheid aan koolhydraten niet belangrijk is voor het lichaam, en dat zo'n hoeveelheid juist schade toebrengt.

Wat is een grote hoeveelheid koolhydraten Bayreera?
Bovendien is het onverantwoord om alle koolhydraten op één hoop te gooien. De inname van geraffineerde koolhydraten is inderdaad toegenomen en kan verminderd worden. Maar wat is er mis met het toevoegen van ongeraffineerde of volkoren graanproducten aan je voeding?

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/article ... .d6617.pdf

[Bayreera]

Isabel1, het hele boek is wetenschappelijk onderbouwd. Als het zo slecht was, waren er onderhand veel mensen ziek geworden van het dieet. Ik ben in contact met anderen die hetzelfde dieet volgen, en ik ben geen één persoon tegengekomen die geen positieve effecten heeft gehad. Zelfs de meest sceptische persoon was tevreden en wilde niet meer terug.

De schadelijkheid van koolhydraten gaat veel verder dan dat. Maar goed, wie werkelijk interesse heeft, verdiept zich in het onderwerp...

[Bayreera]

Je zult dan ook een idee krijgen waarom een grote hoeveelheid aan koolhydraten niet belangrijk is voor het lichaam, en dat zo'n hoeveelheid juist schade toebrengt.

Wat is een grote hoeveelheid koolhydraten Bayreera?
Bovendien is het onverantwoord om alle koolhydraten op één hoop te gooien. De inname van geraffineerde koolhydraten is inderdaad toegenomen en kan verminderd worden. Maar wat is er mis met het toevoegen van ongeraffineerde of volkoren graanproducten aan je voeding?

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/article ... .d6617.pdf

Lees het boek, als je geïnteresseerd bent.

[Isabel1]

@bayeera,
ik ben niet bekend met het onderzoek dat de effectiviteit van het primal mind verhaal aantoont. Zou je kunnen posten waar dat gepubliceerd is?

Maakt opzich niet uit waar dat gepubliceerd is, ik kan gewoon in de universiteits database, dus alle journals kan ik gewoon in.

groetjes

Isabel

[Robjee]

Lees het boek, als je geïnteresseerd bent.

Je schrijft op een consumentenforum dat een grote hoeveelheid koolhydraten schade toebrengt. Dan lijkt mij het vragen naar wat je onder "een grote hoeveelheid" verstaat een zeer valide vraag. Het is dan gemakzuchtig om naar het boek te verwijzen. Het is toch jouw uitspraak?
Uit de literatuur blijkt namelijk niet dat ongeraffineerde/volkoren graanproducten de gezondheid schaden. Eerder het tegenovergestelde lijkt het geval te zijn.

Hoeveel koolhydraten zou jij adviseren?

[Bayreera]

Beste Isabel,

Het beste kan ik je verwijzen naar boeken waarin het onderwerp uitgebreid bestudeerd is. Ik heb het genoemde boek zelf niet bij de hand, omdat ik het uitgeleend heb. Als je ervoor kiest dit boek te lezen, samen met andere boeken zoals The Vegetarian Myth (Lierre), The Art and Science of Low Carb Living (Phinney) en Life Without Bread (Allan, Lutz) denk ik dat je een heel goed beeld zal krijgen waarom koolhydraten, in de hoeveelheid die men dagelijkst inneemt, schadelijk zijn. En dat is maar een deel van het verhaal.

Robjee, je vraagt aan mij hoeveel koolhydraten ik zou adviseren. Ik kan je vertellen dat het afhangt van het individu. Een voorbeeld kan zijn onder de 70gr. (afkomstig van bijv. groenten) Het belangrijkste is dat iemand in ketosis blijft. Graanproducten vormen geen deel van het dieet.

Verder denk ik dat als je een onderzoekje doet naar ''gluten'' je veel zult ontdekken.

Ik hoop dat ik je hierbij heb kunnen helpen. Het is niet mijn bedoeling geweest om gemakzuchtig over te komen.

[kuklos]

@Bayeera, het komt nogal kwakzalverig over wat je zegt.

"lees het boek"
"als je onderzoek doet naar zul je veel ontdekken"

[Bayreera]

@Bayeera, het komt nogal kwakzalverig over wat je zegt.

"lees het boek"
"als je onderzoek doet naar zul je veel ontdekken"

Ik heb simpelweg niet de tijd om alles zorgvuldig op te schrijven, met alle bronnen. Ik schrijf gewoon mijn ervaring neer en waar ik mijn informatie vandaan heb gehaald, en als er mensen zijn die geïnteresseerd zijn, kunnen zij het boek of de boeken lezen voor meer informatie. Het is namelijk niet de bedoeling dat wanneer iemand overweegt een verandering in het dieet te maken, die te doen zonder enige kennis over waarom zij het doen. Daarom begrijp ik al de vragen ook heel goed, want dat waren de vragen die ik ook had. Het komt erop neer dat ik zulke vragen niet met voldoening kan beantwoorden in 1 of 2 zinnen, waar anderen pagina's over hebben geschreven. Daarom is boeken lezen heel erg educatief, en dat is waarom ik ze heb genoemd.