[ archief ] Het Voedingscentrum over kokosvet.

[Robjee]

Onlangs is er weer een overzichtsartikel verschenen waarin de auteur concludeert dat verzadigd vet onterecht een slechte reputatie heeft (1). Desondanks blijft het Voedingscentrum vasthouden dat verzadigd vet slecht is omdat het het cholesterolgehalte verhoogd. Een redenering die naast alle literatuur niet te verdedigen is (2, 3).
En wat betekent een verhoging van het cholesterolgehalte wanneer herhaaldelijk geen effecten worden gevonden op harde uitkomstmaten als hart- en vaatziekten en overlijdensrisico?

Ditmaal haalt het Voedingscentrum op haar site verzadigd vet aan naar aanleiding van een artikel over kokosvet (4):

'Er zijn onvoldoende onderzoeken die daadwerkelijk aantonen dat kokosvet positieve effecten op de gezondheid heeft. Het staat wel vast dat kokosvet erg veel verzadigd vet bevat. Verzadigd vet verhoogt je slechte cholesterol. Dit vergroot het risico op hart- en vaatziekten. Ook al zouden er positieve effecten gevonden worden, kokosvet blijft slecht voor je hart- en bloedvaten.

Die laatste zin hoort niet thuis bij de 'autoriteit die aan consumenten wetenschappelijk onderbouwde en onafhankelijke informatie geeft over een gezonde, veilige en meer duurzame voedselkeuze'.
De visvetzuren verhogen ook het LDL en verzadigd vet verhoogt het HDL het meest van alle koolhydraten en vetten.
Het artikel gaat verder:

'Astrid Postma-Smeets van het Voedingscentrum waarschuwt voor deze berichten: “Het negatieve effect van kokosvet op je gezondheid staat vast, terwijl eventuele positieve effecten onvoldoende bewezen zijn.” De Europese Voedselveiligheidsorganisatie (EFSA) heeft daarom geen enkele gezondheidsclaim over kokosvet goedgekeurd.'

Wanneer positieve effecten van kokosvet onvoldoende zijn bewezen (en een gezondheidsclaim niet is goedgekeurd) wil dat nog niet zeggen dat het slecht is voor de gezondheid. Ik heb ook geen idee waar Astrid Postma-Smeets van het Voedingscentrum op baseert dat vast staat dat kokosvet slecht is voor de gezondheid.
We vervolgen het artikel:

De helft van het verzadigde vet van kokosvet bestaat uit laurinezuur. Sommige mensen zeggen dat dit een ‘gezonder’ verzadigd vet zou zijn, dat je juist zou beschermen tegen hart- en vaatziekten. Maar ook laurinezuur verhoogt het slechte cholesterol en is daarom ongezond

Het klopt dat laurinezuur het LDL sterk verhoogd bij isoenergetische vervanging voor koolhydraten (5). Vergeten wordt dat laurinezuur de ratio totaal cholesterol/HDL (een belangrijke voorspeller van hart- en vaatziekten dan alleen het LDL) sterk verlaagt (5):

'Lauric acid markedly increases cholesterol, whereas stearic acid lowers it somewhat when it is used to replace carbohydrates. However, the picture reverses if one looks at total:HDL cholesterol: both lauric and stearic acid are now more favorable than carbohydrates.
Lauric acid—a major component of tropical oils such as coconut and palm kernel fat—has the largest cholesterol-raising effect of all fatty acids, but much of this is due to HDL cholesterol. As a result, lauric acid had a more favorable effect on total:HDL cholesterol than any other fatty acid, either saturated or unsaturated.'

Wie tikt het Voedingscentrum op de vingers?


Update 21 mei 2013, 23:30: Het Voedingscentrum heeft de tekst over laurinezuur aangepast:

'Sommige mensen zeggen dat dit een ‘gezonder’ verzadigd vet zou zijn, dat je juist zou beschermen tegen hart- en vaatziekten. Maar laurinezuur is van de verzadigde vetten het vetzuur dat het cholesterol, in vergelijking tot koolhydraten, het sterkst laat stijgen. En hoewel laurinezuur een gunstig effect heeft op de verhouding totaal-/HDL-serumcholesterol kan niet worden uitgesloten dat laurinezuur het risico op coronaire hartziekten op een andere wijze ongunstig beïnvloed.'

Belangrijk is om adviezen te onderbouwen en dit consequent te doen. In het geval van verzadigd vet doet het Voedingscentrum dit op basis van het effect op het cholesterolprofiel. Wanneer nu blijkt dat laurinezuur hier een gunstig effect op heeft lijkt het mij niet wenselijk, tegenstrijdig en onduidelijk om dit ineens minder zwaar mee te laten wegen.
Natuurlijk kan niet uitgesloten worden dat laurinezuur via andere wegen een ongunstige invloed heeft op hart- en vaatziekten. Net zoals niet uitgesloten kan worden dat een gunstige invloed mogelijk is. Dat is dus een zwak argument om liever niet voor kokosvet te kiezen.


Referenties
1. Lawrence GD. Dietary Fats and Health: Dietary Recommendations in the Context of Scientific Evidence. Adv. Nutr. 4: 294–302, 2013. http://advances.nutrition.org/content/4/3/294.full.pdf
2. http://www.overvoedingengezondheid.nl/p ... _hart.html
3. http://voedingengezondheid.com/verzadig ... ekten.html
4. http://www.voedingscentrum.nl/nl/nieuws ... osvet.aspx
5. Mensink, et al. Effects of dietary fatty acids and carbohydrates on the ratio of serum total to HDL cholesterol and on serum lipids and apolipoproteins: a meta-analysis of 60 controlled trials. Am J Clin Nutr May 2003 vol. 77 no. 5 1146-1155

[Schaars]

Ik vind het jammer dat het voedingscentrum hiermee komt, kokosvet is juist een goede soort vet om mee te koken. Genoeg onderzoeken die dit onderbouwen.

[dhc]

Geef de link maar even...roeptoeteren dat dingen zijn zoals ze zijn is niet voldoende....

[witte angora]

Pfff... gewoon gezond, gevarieerd, en met mate eten wat moeder natuur geeft, daar kom je het verste mee. Ik maak me meer zorgen om het effect van de vervuiling op de kwaliteit van het voedsel dan wat er uit dit soort onderzoeken rolt.

[Robjee]

Geef de link maar even...roeptoeteren dat dingen zijn zoals ze zijn is niet voldoende....

Dat zou bij uitstek ook voor het Voedingscentrum moeten gelden. Toch schrijven ze:

"Ook al zouden er positieve effecten gevonden worden, kokosvet blijft slecht voor je hart- en bloedvaten".

Geen idee welk onderzoek dit heeft laten zien. De reden die ze noemen is het verzadigd vet laurinezuur dat rijkelijk in kokosvet zit:

"Maar ook laurinezuur verhoogt het slechte cholesterol en is daarom ongezond".

Tegenstrijdig hieraan is dat ze wel de consumptie van vis stimuleren:

"Vis is goed voor de gezondheid, vooral vanwege de visvetzuren die goed zijn voor hart- en bloedvaten." (1).

Visvetzuren verhogen echter ook het slechte cholesterol (2). Waarom is laurinezuur dan ongezond en zijn visvetzuren gezond?


Referentie
1. http://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/vis.aspx
2. Balk EM, Lichtenstein AH, Chung M, Kupelnick B, Chew P, Lau J. Effects of omega-3 fatty acids on serum markers of cardiovascular disease risk: a systematic review. Atherosclerosis. 2006 Nov;189(1):19-30.

[Bob Schurkjens]

Many health organizations advise against the consumption of high amounts of coconut oil due to its high levels of saturated fat, including the United States Food and Drug Administration,[2] World Health Organization,[3] International College of Nutrition,[4] the United States Department of Health and Human Services,[5] American Dietetic Association,[6] American Heart Association,[7] British National Health Service,[8] and Dietitians of Canada.[6][dead link]

http://en.wikipedia.org/wiki/Coconut_oil

Maar ik kan mijn blokje santen (65% kokosvet) ook niet missen hoor.

[Robjee]

Het standpunt van de verschillende gezondheidsorganisaties is gebaseerd op het effect van verzadigd vet op het slechte LDL. Vervolgens wordt de aanname gemaakt dat daardoor per definitie het risico op hart- en vaatziekten wordt verhoogd. Het voorbeeld van de visvetzuren geeft al aan dat dit niet zo hoeft te zijn.

De Nederlander Robert Hoenselaar heeft in 2012 in "Nutrition" duidelijk uiteengezet dat de adviezen van gerenommeerde gezondheidsorganisaties (IOM, EFSA en USDA/USDHHS) over verzadigd vet niet overeenkomen met de beschikbare wetenschappelijke literatuur (1).

Bovendien is kokosvet rijk aan laurinezuur, dat vergeleken koolhydraten een gunstig effect heeft op de ratio totaal cholesterol/HDL.
De reactie hierop dat niet uitgesloten kan worden dat kokosvet op andere manieren het risico op hart- en vaatziekten kan verhogen is bijzonder zwak. Het argument om kokosvet ongezond te noemen is juist de aanwezigheid van verzadigd vet en het effect ervan op het LDL. Op deze manier kan alles ongezond worden genoemd.

Verder is er nooit gekeken naar het effect van kokosvet op harde eindpunten zoals hart- en vaatziekten. In 2010 is er wel een overzichtsartikel verschenen waarin gekeken is naar het effect van verzadigd vet op hart- en vaatziekten (2). Hieruit blijkt dat verzadigd vet het risico op hart- en vaatziekten niet verhoogd.
Recent is er een kritisch overzichtsartikel verschenen waarin de auteur eveneens concludeert dat verzadigd vet ten onrechte een slechte reputatie heeft (3).


Referenties
1. Hoenselaar R. Saturated fat and cardiovascular disease: the discrepancy between the scientific literature and dietary advice. Nutrition. 2012 Feb;28(2):118-23. doi: 10.1016/j.nut.2011.08.017. http://www.ohsu.edu/xd/education/school ... Advice.pdf
2. Siri-Tarino PW, Sun Q, Hu FB, Krauss RM. Meta-analysis of prospective cohort studies evaluating the association of saturated fat with cardiovascular disease. Am J Clin Nutr. 2010 Mar;91(3):535-46. http://ajcn.nutrition.org/content/91/3/535.full.pdf
3. Lawrence GD. Dietary Fats and Health: Dietary Recommendations in the Context of Scientific Evidence. Adv. Nutr. 4: 294–302, 2013. http://advances.nutrition.org/content/4/3/294.full.pdf

[solleila]

Ach Robjee, wat je ook roept en welk onderzoek je erbij haalt Ze volgen altijd het geld van de voedings industrie. Voedingscentrum is gewoon niet onpartijdig. Waarschijnlijk ken je deze uitzending al. Maar hij nu ondertitelt Helaas tot 23 juni 2013 te zien. Anders even googlen op The men who made us fat.
http://www.uitzendinggemist.nl/afleveringen/1351103 Voedingsindustrie heeft gewoon zoveel geld en dus macht. Het laat in deze uitzending zien hoe machtig ze zijn.

[solleila]

Lees dit een keer Robjee

http://www.salusi.nl/voedingscentrum-ob ... trouwbaar/

[Robjee]

Het Voedingscentrum gebruikt voor de vertaling van wetenschappelijk onderzoek als basis de rapporten van de Gezondheidsraad, EFSA of andere gezondheidsorganisatie (1). Ze maken niet zelf een afweging van wat er bekend is uit de literatuur. Het laatste rapport van de Gezondheidsraad (Richtlijnen Goede Voeding) dateert uit het jaar 2006 (2), waardoor onderzoeksresultaten van de laatste 7 jaar niet meetellen. Hierdoor kun je met kritische vragen ook niet bij het Voedingscentrum terecht. Ze verwijzen je dan naar de desbetreffende rapporten waarmee de discussie is beeïndigd. Vreemd wanneer je jezelf de autoriteit noemt op voedingsgebied (3):

"Het Voedingscentrum is de autoriteit die aan consumenten wetenschappelijk onderbouwde en onafhankelijke informatie geeft over een gezonde, veilige en meer duurzame voedselkeuze".

Het gedeelte wat het Voedingscentrum"op haar site schrijft zegt over laurinezuur is dan ook afkomstig van de "Richtlijnen Goede Voeding" van de Gezondheidsraad (2)

'" Laurinezuur (C:12:0) blijkt in vergelijking met koolhydraten van de verzadigde vetzuren het totaal serumcholesterolgehalte het sterkst te verhogen. In vergelijking met koolhydraten verlaagt laurinezuur echter de verhouding totaal-/ HDL-serumcholesterol. De stijging van het totaal cholesterolgehalte vindt dus vooral plaats via een stijging van het HDL-serumcholesterol. Dit betekent dat vetten die rijk zijn aan laurinezuur een gunstig effect hebben op de verhouding totaal-/HDL-serumcholesterol. Het kan echter niet worden uitgesloten dat laurinezuur het risico op coronaire hartziekten op een andere wijze ongunstig beïnvloedt."

Echter DE reden voor het Voedingscentrum om kokosvet als ongezond te betitelen is dat het rijk is aan verzadigd vet. Dit argument wordt ook gebruikt voor volle zuivelpoducten (waarvoor het advies ook gebaseerd is op één voedingsstof en niet op het gehele voedingsmiddel). Nu het belangrijkste verzadigde vetzuur in kokosvet in vergelijking met koolhydraten geen ongunstig effect heeft op het cholesterolprofiel (zelfs een gunstig effect) wijzen ze op een mogelijk, onbekend en geheel niet aangetoond ongunstig effect op hart- en vaatziekten. Volgens mij is dat ver uit de buurt van wetenschappelijk onderbouwd. Eerst zal aangetoond moeten worden dat kokosvet het risico op coronaire hartziekten verhoogd. Pas dan kan gespeculeerd worden welk mechanisme hiervoor verantwoordelijk zou kunnen zijn.

Het Voedingscentrum past haar criteria niet consequent toe. Volle melk zou het risico op hart- en vaatziekten verhogen door het verzadigd vet (dat het cholesterolprofiel ongunstig zou beïnvloeden)(4):

"Volle melk en melkproducten bevatten veel verzadigd vet. Dit vergroot het risico op hart- en vaatziekten. Kies daarom bij voorkeur voor magere zuivel. Magere melk bevat weinig vet."

Voor kokosvet zou dus ook het effect op het cholesterolprofiel als criterium moeten gelden. Het Voedingscentrum wijkt hier echter vanaf. Dat mag wanneer hier goede argumenten voor gegeven worden. Helaas blijft het bij: "het kan niet worden uitgesloten dat laurinezuur het risico op coronaire hartziekten op een andere wijze ongunstig beïnvloed". Zijn hier aanwijzingen voor?
En waarom is het wel uitgesloten dat volle melk het risico op coronaire hartziekten op een andere wijze gunstig beïnvloed?

Referentie
1. http://www.foodlog.nl/artikel/wetenscha ... gscentrum/
2. http://www.gezondheidsraad.nl/sites/def ... [email protected]
3. http://www.voedingscentrum.nl/nl/service/over-ons.aspx
4. http://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/melk.aspx