[ archief ] September: Melk in de media.

[Robjee]

De laatste tijd staat de gezondheid van melk flink in de aandacht. Onder andere door een persbericht van de Wageningen Universiteit waarin ze resultaten uit een onderzoek te positief en daardoor misleidend weergeven (1). De universiteit zag dit blijkbaar ook en heeft het persbericht inmiddels aangepast (2).
De discussie die daarop volgde was of onderzoek dat door de industrie (mede) gefinancierd is nog wel betrouwbaar is (3). Vreemd omdat het betreffende onderzoek daar geen aanleiding voor geeft. Het onderzoek was mede gefinancierd door de Nederlandse Zuivel Organisatie (NZO), maar met de conclusie was niets mis (4):

"Conclusion: This dose-response meta-analysis of prospective studies indicates that milk intake is not associated with total mortality but may be inversely associated with overall CVD risk; however, these findings are based on limited numbers."

Op 23 september is er een lezing geweest waar Walter Willett aangaf dat het gebruik van melk gepaard gaat met een hoger risico op prostaatkanker (5).
Het Voedingscentrum ontkent dat op haar site (6):

Het wetenschappelijke bewijs voor negatieve effecten van melk op prostaatkanker is er niet.

Een voedingsmiddel bestaat uit verschillende voedingsstoffen. Het netto-effect van deze stoffen (met een bepaalde weging) bepaalt of een voedingsmiddel al dan niet past in een gezond voedingspatroon. Voordelen van melk zijn bijvoorbeeld dat het calcium, fosfor, zink, vitamine B2 en vitamine B12 bevat. Zuivelproducten zijn in het Nederlandse voedingspatroon een belangrijke bron daarvoor.
Het drinken van melk gaat verder onder andere gepaard met een lager risico op dikkedarm kanker, ischemische hartziekten, herseninfarct, diabetes mellitus en een lagere mortaliteit (7, 8 ).
Daarentegen zijn er wel degelijk aanwijzingen dat het drinken van melk het risico op prostaatkanker in lichte mate verhoogt (9-12). Hoewel niet alle onderzoeken dit bevestigen (13-17).
Dat er geen bewijzen zijn voor negatieve effecten van melk op prostaatkanker, zoals het Voedingscentrum beweert, is daarom niet juist. Er zijn tegenstrijdige resultaten wat het Voedingscentrum lijkt te ontkennen. Van het Voedingscentrum mag een andere conclusie verwacht worden:

Het Voedingscentrum is de autoriteit die aan consumenten wetenschappelijk onderbouwde en onafhankelijke informatie geeft over een gezonde, veilige en meer duurzame voedselkeuze.

Alles afgewogen lijkt mij weinig mis met het drinken van een glas melk. Naast het onzekere nadelige effect op prostaatkanker zijn er ook gunstige effecten. Vis bevat ook in kleine hoeveelheden kwik, dioxines en PCB’s. Niet biologische groente en fruit sporen van bestrijdingsmiddelen, alcohol verhoogt het risico op borstkanker en volkoren producten bevatten fytaten die de opname van bepaalde mineralen remmen.


Literatuur
1. http://www.wakkerdier.nl/uploads/media_ ... iginal.pdf
2. http://www.destentor.nl/nieuws/algemeen ... ek-aan.ece
3. http://www.eenvandaag.nl/gezondheid/386 ... etrouwbaar_
4. Sabita S Soedamah-Muthu, et al. Milk and dairy consumption and incidence of cardiovascular diseases and all-cause mortality: dose-response meta-analysis of prospective cohort studies. Am J Clin Nutr January 2011 vol. 93 no. 1 158-171
5. http://player.companywebcast.com/planet ... /nl/Player
6. http://www.voedingscentrum.nl/nl/nieuws ... eling.aspx
7. Aune D, et al. Dairy products and colorectal cancer risk: a systematic review and meta-analysis of cohort studies. Ann Oncol. 2011 May 26.
8. Elwood PC, et al. The consumption of milk and dairy foods and the incidence of vascular disease and diabetes: an overview of the evidence. Lipids. 2010 Oct;45(10):925-39. Epub 2010 Apr 16.
9. Chan JM et al. Dairy products, calcium, and prostate cancer risk in the Physicians' Health Study. Am J Clin Nutr October 2001 vol. 74 no. 4 549-554
10. Chan JM, Giovannucci EL. Dairy products, calcium, and vitamin D and risk of prostate cancer. Epidemiol Rev. 2001;23(1):87-92.
11. Giovannucci E et al. A prospective study of calcium intake and incident and fatal prostate cancer. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 2006 Feb;15(2):203-10.
12. Ahn J et al. Dairy products, calcium intake, and risk of prostate cancer in the prostate, lung, colorectal, and ovarian cancer screening trial. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 2007 Dec;16(12):2623-30.
13. Berndt SI, Carter HB, Landis PK, et al. Calcium intake and prostate cancer risk in a long-term aging study: the Baltimore Longitudinal Study of Aging. Urology 2002;60:1118–23.
14. Koh KA, et al. Dairy products, calcium and prostate cancer risk. Br J Cancer 2006;95:1582–5.
15. Rohrmann S, et al. Meat and dairy consumption and subsequent risk of prostate cancer in a US cohort study. Cancer Causes Control 2007;18:41–50.
16. Severi G, et al. Re: Prospective studies of dairy product and calcium intakes and prostate cancer risk: a meta-analysis. J Natl Cancer Inst 2006;98:794–5.
17. Schuurman AG, et al. Animal products, calcium and protein and prostate cancer risk in The Netherlands Cohort Study. Br J Cancer 1999;80:1107–13.

[CSM]

De wetenschappers die er onderzoek naar hebben gedaan, zijn blijkbaar nogal verdeeld. Dus op zich klopt het dan toch wat het voedingscentrum beweert: het bewijs van de negatieve effecten bestaat niet?

[adSolvendum]

Wat ik me afvraag, gezonde melk? Bestaat er ook melk met een griepje dan?
Wat ik me ook afvraag, negatieve gevolgen op prostaatkanker? Is een negatief gevolg op prostaatkanker niet juist iets positiefs? En dat kan dus niet bewezen worden?

Erg verwarrend allemaal. Vooralsnog zie ik geen enkele reden mijn toch wel behoorlijke melkconsumtie te matigen.

[Robjee]

De wetenschappers die er onderzoek naar hebben gedaan, zijn blijkbaar nogal verdeeld. Dus op zich klopt het dan toch wat het voedingscentrum beweert: het bewijs van de negatieve effecten bestaat niet?

De aanleiding voor de reactie van het Voedingscentrum was de lezing van Walter Willett in Rotterdam (1). Gezien de "bewijzen" die hij aandraagt en die in de literatuur te vinden zijn lijkt het mij verstandiger om te zeggen dat het nog onduidelijk is of het drinken van melk het risico op prostaatkanker verhoogt. Het hoog aangeschreven "World Cancer Expert Report" trekt de conclusie dat melk het risico op prostaatkanker mogelijk verhoogt is (2). Een meta-analyse uit 2005 laat een klein, maar significant verhoogd risico zien (3) hoewel hier kritiek op is gekomen (4).
Door de formulering van het Voedingscentrum lijkt er echter geen sprake te zijn van onzekerheid. Er is geen wetenschappelijk bewijs, dus de aanwijzingen dat melk het risico op prostaatkanker zou kunnen verhogen is niet van belang.

Je hebt gelijk dat HET bewijs dat melk het risico op prostaatkanker verhoogt niet aanwezig is. Maar dat is zelden tot nooit aanwezig in de voedingswetenschap. Eigenlijk kan alleen maar gesproken worden over de mate waarin het met grote waarschijnlijkheid de werkelijkheid benadert. Het Voedingscentrum schrijft namelijk ook dat er aanwijingen zijn dat groente en fruit het risico op chronische ziekte en hart- en vaatziekten verlaagt (5). Of dat de visvetzuren EPA en DHA waarschijnlijk extra bescherming bieden tegen hart- en vaatziekten (6). Ook schrijven ze dat er aanwijzingen zijn dat voedingsvezels het risico op diabetes mellitus verlaagt (7).
Hier schrijven ze ook niet dat er geen wetenschappelijk bewijs is dat het eten van groente en fruit het risico op hart- en vaatziekten verlaagt.

Wat ik me ook afvraag, negatieve gevolgen op prostaatkanker? Is een negatief gevolg op prostaatkanker niet juist iets positiefs? En dat kan dus niet bewezen worden?

Wat bedoeld wordt is dat melk een nadelig effect heeft doordat het het risico op prostaatkanker zou verhogen. Maar taalkundig zou je het inderdaad ook anders kunnen oppakken.

1. http://player.companywebcast.com/planet ... /nl/Player
2. http://www.dietandcancerreport.org/down ... /dutch.pdf
3. Gao X, LaValley MP, Tucker KL. Prospective studies of dairy product and calcium intakes and prostate cancer risk: a meta-analysis. J Natl Cancer Inst. 2005 Dec 7;97(23):1768-77
4. Severi G, English DR, Hopper JL, Giles GG. Re: Prospective studies of dairy product and calcium intakes and prostate cancer risk: a meta-analysis. J Natl Cancer Inst. 2006 Jun 7;98(11):794-5;
5. http://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/fruit.aspx
6. http://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/visolie.aspx
7. http://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/vezels.aspx

[CSM]

Bedankt voor uw uitleg. Dat klinkt inderdaad vreemd. Heeft u het voedingcentrum hierop aangesproken? Zo ja, wat was hun reactie? Zo nee, waarom niet?

[Robjee]

Bedankt voor uw uitleg. Dat klinkt inderdaad vreemd. Heeft u het voedingcentrum hierop aangesproken? Zo ja, wat was hun reactie? Zo nee, waarom niet?

Regelmatig heb ik het Voedingscentrum benaderd met enkele kritische vragen. Mijn ervaring is dat ze niet ingaan op de argumenten/onderzoeken die aangedragen worden. Ze geven hun standpunt, eventueel voorzien van een selectief gekozen onderzoek en daarmee houdt de discussie letterlijk op. Er wordt ook niet ingegaan op de kritiek die te geven is op het standpunt van het Voedingscentrum of de onderzoeken die ze aandragen. Zo loopt de discussie al snel dood.

Wanneer ik een vraag stel aan het Voedingscentrum bereid ik me goed voor. Daar gaat tijd en moeite in zitten. Wanneer daar vervolgens weinig tot niets mee gedaan wordt vind ik dat tijdverspilling. Om die reden heb ik niet de behoefte om het Voedingscentrum hierop aan te spreken.

[CSM]

Al die promotie voor melk die jarenlang over het land verspreid is (joris driepinter, de witte motor).... zat het voedingscentrum daar ook achter?

[Robjee]

Al die promotie voor melk die jarenlang over het land verspreid is (joris driepinter, de witte motor).... zat het voedingscentrum daar ook achter?

Dergelijke promoties komen over alsof het afkomstig is van de overheid en dus betrouwbaar is. Het is echter het zuivelbureau van vroeger, dat nu de Nederlandse Zuivel Organisatie (NZO) heet, die erachter zit/zat.

Nu wil dat niet zeggen dat melk niet zou passen in een gezond voedingspatroon. Melk kent immers verschillende voordelen. Maar naast voordelen kennen voedingsmiddelen soms ook grote, minder grote of zelfs onzekere nadelen. Het Voedingscentrum dient dit te benoemen en niet te strak hun adviezen te verdedigen.

[CSM]

Melk kent immers verschillende voordelen. Maar naast voordelen kennen voedingsmiddelen soms ook grote, minder grote of zelfs onzekere nadelen. Het Voedingscentrum dient dit te benoemen en niet te strak hun adviezen te verdedigen.

Wellicht zijn ze bang dat het doorsnee publiek dit soort genuanceerde informatie niet goed begrijpt, en houden ze het daarom iets simplistischer.

[Robjee]

Wellicht zijn ze bang dat het doorsnee publiek dit soort genuanceerde informatie niet goed begrijpt, en houden ze het daarom iets simplistischer.

Er kan gezegd worden dat onderzoeken tegenstrijdige resultaten laten zien. Er is daarom nog onzekerheid over het effect van melk op prostaatkanker. Eventueel aangevuld met het gegeven dat het verhoogde risico dat gevonden wordt gering is.
Dat klinkt toch anders dan:

Het wetenschappelijke bewijs voor negatieve effecten van melk op prostaatkanker is er niet.

[CSM]

Ja, u heeft natuurlijk gelijk. Ik probeer alleen maar mee te denken wat hun motivatie zou kunnen zijn.

Daarnaast kan ik als leek natuurlijk niet inschatten hoe sterk het wetenschappelijke bewijs is waarnaar u verwijst. Het kan ook zijn dat het Voedingscentrum de onderzoeken (die het negatieve effect van melk op prostaatkanker aan lijken te tonen) onvoldoende kwaliteit vindt hebben.

[Robjee]

Het kan ook zijn dat het Voedingscentrum de onderzoeken (die het negatieve effect van melk op prostaatkanker aan lijken te tonen) onvoldoende kwaliteit vindt hebben.

Dat zou kunnen. Maar in 2005 is een meta-analyse gepubliceerd. Bij een meta-analyse worden een aantal vergelijkbare onderzoeken samengevoegd tot één onderzoek met één resultaat:

Results of this meta-analysis of published studies support an association between greater dairy product and calcium intakes and an increased risk of prostate cancer. Men with higher intakes of dairy products or calcium were 11% or 39% more likely to develop prostate cancer, respectively, than men with lower intakes. Our findings are consistent with results from several ecologic studies (46–48) that found associations between milk consumption, especially consumption of nonfat milk, and prostate cancer incidence and mortality
Bron: Gao X, et al. Prospective Studies of Dairy Product and Calcium Intakes and Prostate Cancer Risk: A Meta-Analysis JNCI J Natl Cancer Inst (7 December 2005) 97 (23): 1768-1777.

Over het algemeen worden dergelijke onderzoeken niet weggeveegd.

[CSM]

especially consumption of nonfat milk

Ha gelukkig. Die laffe rotzooi drink ik niet.

[Robjee]

Eerder heeft Wakker Dier een klacht ingediend bij de Reclamecodecommissie (RCC) tegen Wageningen Universiteit. In een persbericht van de universiteit zou naar aanleiding van een onderzoek reclame gemaakt worden voor melk. Inmiddels is hier uitspraak over gedaan en heeft de RCC de klacht afgewezen.
Wakker Dier gaat waarschijnlijk in beroep tegen de uitspraak.

http://www.wakkerdier.nl/uploads/media_ ... iginal.pdf