[ archief ] ''Rente vragen is erger dan stelen''

[Spyker]

'Rente vragen is erger dan stelen'
Publicatiedatum: 11/8/2004

JAN MAARTEN SLAGTER

Engelse moslims kunnen terecht bij de nieuwe Islamic Bank of Britain. In Nederland ligt een markt met een miljoen potentiële klanten braak.

AMSTERDAM - 'Rente hoort niet bij ons moslims. Het is net zoiets als een glas wijn drinken. Of stelen . Rente is nog erger dan dat.' A.H. San, vrijwilliger bij de Amsterdamse Al-Kabir Moskee, is duidelijk over de wijze waarop het renteverbod in de koran dient te worden geïnterpreteerd.

De islam heeft nooit afscheid genomen van het woekerverbod, dat ook ooit in het christendom en het jodendom gold. Rente verschaft de geldgever een vast rendement, ongeacht de financiële situatie van de debiteur. Dat wordt onder islamitisch recht niet rechtvaardig gevonden. Wat wel mag is handel, waarbij de deelnemers aan een transactie allebei een winst- en verlieskans nemen en achteraf de resultaten verdelen.

Overigens delen niet alle moslims deze strenge visie. 'In de koran gaat het om misbruik maken van de situatie: om het vragen van honderden procenten rente als iemand in de problemen zit', aldus Ahmed Mazloum van het Amsterdamse reisbureau Nile Travel. 'Lenen bij de bank vind ik geen schande.'

Toch is in de islamitische wereld een parallel universum aan financiële instellingen en producten ontstaan op basis van de voorschriften in de koran. Een Nederlandse werkgroep van jonge financiële professionals onder de naam 'Islamic Commerce' doet onderzoek naar deze groeiende bedrijfstak. Islamic Commerce-voorzitter Muktisjah Ramli licht toe. Banken kunnen klanten kapitaal verschaffen, als dit risicodragend is. De bank en de klant gaan een partnerrelatie aan waarbij de bank geld verschaft met een bepaald doel. Als het gezamenlijke project succesvol is, deelt de bank in de winst. Gaat het fout, dan kost het de bank geld.

Dit is goed voorstelbaar in het geval van bedrijfsfinanciering: de positie van de bank is dan vergelijkbaar met die van aandeelhouder of (stille) vennoot in een maatschap. Maar islamitisch bankieren beslaat vrijwel alle vormen van financiële dienstverlening.

Volgens Islamic Commerce is de islamitische hypotheek één van de meest gevraagde producten. Dit kan de vorm nemen van huurkoop, waarbij de bank het huis koopt, verhuurt aan de potentiële koper en aan het eind van de huurperiode aan de koper overdraagt tegen een koopprijs, verminderd met de huurtermijnen. Ook kunnen bank en klant gezamenlijk het huis kopen, waarbij het eigendomsperrecentage van de bank in de loop van de jaren tot nul afneemt.

Naast het renteverbod, verplicht de koran tot een islamitisch verantwoorde besteding van de middelen. Ramli: 'Dus geen investeringen in varkenshandel, alcohol of casino 's.' Een raad van islamitische economische geleerden waakt over de naleving van deze regels.

In het Midden en het Verre Oosten zijn op basis van deze principes omvangrijke financiële instellingen ontstaan. In Maleisië is deze ontwikkeling het verst. Dit land kent een complete islamitisch stelsel met banken, verzekeraars, beleggingsfondsen, een geld- en kapitaalmarkt. Volgens schattingen van de Britse toezichthouder FSA beheren islamitische banken wereldwijd tussen $ 200 mrd en $ 500 mrd aan activa, een bedrag dat jaarlijks met 10% à 15% zou groeien.

Europa, waar de islam met 4% van de bevolking de tweede godsdienst is, is op het oog een interessante markt voor de islamitische financiële instellingen. Toch komt deze ontwikkeling hier maar langzaam op gang. Alleen in het Verenigd Koninkrijk bestaat een serieuze islamitische financiële sector.

Tot voor kort waren de betrokken instellingen volledig gericht op de institutionele markt, bijvoorbeeld de overheden en bedrijven uit de Arabische wereld die islamitisch verantwoorde 'obligaties' wilden uitgeven. Sinds enige tijd wordt ook de particuliere moslim bediend. HSBC, gemeten naar marktkapitalisatie de tweede bank ter wereld, biedt bijvoorbeeld sinds een jaar islamitische woninghypotheken en bankrekeningen.

De oprichting van de Islamic Bank of Britain (IBB) is een volgende stap. Dit is de eerste Britse (en dus Europese) bank die helemaal islamitisch is. Van HSBC kan nog gezegd worden dat de winst van de islamitische activiteiten uiteindelijk vermengd wordt met die uit 'onreine' bezigheden elders in het concern.

IBB heeft het plan haar activiteiten ooit naar het Europese continent uit te breiden. Nederlandse banken en verzekeraars maken vooralsnog geen aanstalten alvast het gat in de markt van een kleine één miljoen moslims te dichten. De Nederlandse grootbanken 'volgen de ontwikkelingen op de voet', maar hebben geen eigen islamitische producten in ontwikkeling.

Dat betekent dat Nederlandse moslims zich voorlopig op andere manieren behelpen. San van de Al-Kabir Moskee noemt de mogelijkheid van uitgestelde betaling die veel witgoedwinkels bieden. En bovendien: 'Als je geen geld hebt om met vakantie te gaan, dan moet je het niet lenen. Dan blijf je thuis en ga je sparen zodat je volgend jaar wel kunt.'


De principes van islamitisch bankieren

Rente betalen of ontvangen is niet toegestaan

Kapitaal mag alleen ter beschikking worden gesteld voor islamitisch verantwoorde doelen, dus niet voor tabak, alcohol, pornografie, varkens of voor 'normale' banken (zie vorige punt)

Geld mag niet worden gebruikt om er meer geld mee te verdienen. Geld is nooit een doel

Geld mag wel worden gebruikt om in zaken of diensten te investeren, die later met winst kunnen worden verkocht

Copyright (c) 2004 Het Financieele Dagblad



Commentaar:
Hoe bancaire systemen zich ontwikkelen is afhankelijk van de ruimte die de kredietinstellingen door de toezichthouder (de staat) wordt gegund. Indien bij wetgeving en handhaving economische argumenten prefeleren boven sociaal-ethische, houdt dit het risico in dat op winst gerichte financiële instellingen hun maatschappelijke verantwoordelijkheid ook niet serieus nemen. De aandelen lease affaire etaleert zich als de exponent van het economisch beleid van de afgelopen jaren.

Het ziet er naar uit dat dit politiek/maatschappelijk probleem niet alleen op juridische gronden valt op te lossen maar dat er als het ware een cultuuromslag voor nodig is om de verantwoordelijke partijen tot inzicht te dwingen. Het valt te hopen dat de gejaagdheid van onze westerse cultuur in ons voordeel zal uitwerken en dat het zelfreinigend vermogen van onze rentmeesters weinig tijd nodig heeft om tot een vergelijkbaar inzicht te komen als bij de Shariah.

Spyker

[Dubio]

Nou het ziet er als je het bovenstaande leest dat Dexia de doorstart in Irak ook wel kan vergeten.

[Willems]

Beste Spyker,
Met veel aandacht had ik jouw stuk gelezen en vind het heel boeiend en interessant een echte denkertje! Echter of ik uw mening deel, daarover heb ik wel twijfels. Deze lease affaire is zeker complex te noemen, maar in grote lijnen, lijkt mij, dat het wel reduceerbaar is tot overzichtelijke proporties: namelijk, oplichting, een economisch delict, veroorzaakt door Staat (Poldermodel) en het Bedrijfsleven en die tevens op hetzelfde moment ook voor een oplossing dient te zorgen: M.a.w. de duivel die het paard heeft opgegeten en ook nog de toom erbij, zal zijn eigen maag moeten opensnijden.
Het was begonnen met fraude van Top managers en de Staat (poldermodel) t.a.v. de beurs, waarbij de economie inelkaar stortte door het verdampen van vele bedrijven als gevolg van broddelarij in de boekhoudingen. Om een economische ramp te voorkomen, had de bovenlaag van de maatschappij bepalers gekozen voor een sociale ramp door de gezonde bestedingsruimte van de gezinnen leeg te zuigen voor eigen baten, met alle gevolgen van dien. Als macht is het niet zo moeilijk om alles af te schuiven en verwarring, onsamenhangenheid en onoverzichtelijkheid te stichten om onderuit te geraken. Tot nu toe is het geld weg en niemand is schuldig en verantwoordelijk laat staan een schikking. Wie zal een schikking overwegen in het voordeel van de gezinnen? Wie het weet mag het zeggen. De Staat, het Bedrijfsleven??
Als gevolg van belangenverstrengelingen zijn staat en bedrijfsleven daders en tevens die genen die voor een oplossing moeten zorgen.
Democratie is hier uitgewerkt en werkt thans goed averechts. De vraag is voor hoelang nog? Voor mij mag "rente" er zijn als het redelijk is, immers niets is voor niets in deze wereld, als het maar binnen de proporties blijft.

[Michiel Luidens]

Een goed artikel en een waardevolle bijdrage aan dit forum. Ik ben het eens met de gedachte dat het onderliggende probleem van de aandelenlaese op het gebied van cultuur, beschaving, religie zo u wilt ligt. In mijn beleving laat het lease debacle het failliet van onze consumptiegerichte welvaartsmaatschappij zien. Uiteraard, men kan stellen dat financiële instellingen hun maatschappelijke verantwoordelijkheid niet serieus nemen, zelf zijn wij net zo goed onderdeel van de maatschappij en waar ligt onze verantwoordelijkheid ? Uiteindelijk zal de wal het schip keren, dat is onvermijdelijk.

[geldweg]

Dit is een ouder artikel, althans heb al eerder gelezen over deze bank en de speciale afspraken die zij met moslims maken.

Denk echter niet dat hier iets mee te doen is. Deze afspraken mogen ook in het nederlands recht dus dat is het probleem niet, echter dit is een speciale regeling voor alleen moslims, als anders gelovige mag je voor zover ik in dat eerdere artikel begreep niet van deze contructie gebruik maken.

Lease is een vorm van huur, je betaald voor het gebruik maken van het terbeschikking gestelde. Denk aan een lease auto, deze auto is niet van jou maar je betaald voor het gebruik. Lease is weer geen huurkoop.

Maar was interessant om te lezen waarvoor dank.

[Hollander]

Of stelen . Rente is nog erger dan dat

Wat een onzin. Beetje hypocriet ook om te doen of deze manier van bankieren een goed idee is. Ik heb spaargeld bij de Postbank op een spaarrekening. Daar wil ik rente voor hebben. Is dat diefstal?

Nu snap ik ook waarom de Islamtische wereld economisch zo'n puinhoop is met zulke gekke ideeën. Ter illustratie: de economie van alle landen van de Arabische liga samen (dat zijn 22 landen) is kleiner dan die van Spanje.