Juristen kunnen niet schrijven. Dat blijkt weer eens uit recente en belangrijke uitspraken van het Dutch Securities Institite (DSI) over Legio Lease. Het wemelt van verloren gewaande woorden ('dusdoende") en zinsnedes ("dit klemt te meer") in de conclusies van de cijfkoppige DSI klachtencommissie. Onbegrijpelijke geheimtaal, ook voor klanten van Legio Lease, onder wie velen die doorgaans worden aangeduid als "de gewone man". Bejaarden huisvrouwen of plaatswerkers, maar ook modaal - en veelverdienenden laten zich middels jaren negentig - opgejuind door vasthoudende verkopers en juichende reclamefolders - bekeren tot aandelenlease via Bank Labouchere. Legio Lease maakt deel uit van deze "jonge-hondenbank". De beurskoersen exploderen, en heel nederland wil een stuk van de taart. De producten van Legio Lease passen in de grote dromen van de kleine man. Want hij belegt met geld dat hij niet bezit - geleend geld. Daarmee koop hij een pakket aandelen dat wordt beheerd door Legio Lease. (Bij sommige Labouchere producten, vooral verkocht via tussenpersonen van SpaarSelect, storten beleggers daarnaast een geldsom, waarvan aandelen worden gekocht). De belegger betaalt maandelijks rente en aan het eind van het contract wordt het apkket doorgaans verkocht. De winst is voor de klant. Of het verlies.
Ondanks het hardnekkig vooruitgangsgeloof van beursgoeroes, zakken de koersen vanaf 2000 in het moeras. De bijna tweehonderdduizend klanten van Legio Lease zien aan het eind van hun contract een (fikse) restschuld opdomen. Dat pikken ze niet. Massaal sluiten klanten zich bij collectieve rechtszaken van de Stichting Leaseverlies en Stichting Eegalease tegen Dexia Bank nederland -inmiddels eigenaar van Bank Labouchere. In groten getale doen zij hun beklag bij het DSI. Want zij voelen zich midleid als het gaat om de risico's van aandelenlease. En zij vinden dat Labouchere niet goed voor hen heeft gezorgd - als onervaren beleggers. Lezen van haar bevindingen leert dat de DSI klachtencommissie van msileiding niet wil weten, alsthans in tien modelzaken. Volgens de commissieleden kunnen en moeten beleggers uit het leasecontract begrijpen dat een restschuld tot de mogelijkheden behoort. Maar Labouchere (lees: Dexia) gaat niet vrijuit: de bank heeft volgens de DSI zijn zorgplicht geschonden
Labouchere had er rekening mee moeten houden dat klanten niet beseffen hoe hevig koersen kunnen schommelen. Bovendien heeft het bedrijf verzuimd na te gaan of indisivuele gevallen geen wanverhouding zou ontstaan tussen de betalingsverplichting die zijn wederpartij op zich nam en dienst inkomens en vermogenspositie.
Op basis van de zorgplicht had Lbouchere voorzieningen moeten treffen - zoals het aanbieden van een verzekering - die betaling van de restschuld verzekert, vindt de commissie.
Zo lijkt de klachtencommissie af te stevenen op een gedeelte verantwoordelijkheid. Het bedrijf had beter zijn best moeten doen de klanten hadden zich moeten verdiepen in de materie. Maar niets blijkt minder waar: de commossie laat Dexia in deze modelzaken opdraaien voor het overgrote deel van de restschul De bank moet 85 procent betalen bij contracten van drie jaar, en 80 procent bij contracten met een duur van vijf jaar. Dat klanten ook iets zelf moeten betalen, komt doordat een voorziening voor als een restschulkd zou ontstaan -ook geld had gekost. Wat is de status van de DSI uitspraken? Het oordeel van de klachtencommissie is bindend voor partijen. Ondanks dat het hier om "modelzaken"gaat, hebben de uitspraken geen algemene geldigheid. Maar ze hebben wel een sterke precentwerking voor de duizenden klachten bij het DSI. De onderhandelingen in de Commissie Geschillen Aandelenlease, die stillagen in afwachting van de DI-oordelen, kunnen bovendien worden hervat. De commissie is opgericht door minister van Financien Gerrit Zalm (VVD) en probeert tot een vergelijk te komen tussen alle spelers in het leasedebacle.
In de collectieve rechtszaak tegen Dexia ageert de Stichting Leaseverlies (91 duizend leden) vooral tegen het misleidende reclame materiaal van Legio Lease - het argument dat de klachtencommissie onderuithaalt. Daarom worden de DSI zaken wle als een nederlaag voor de stichting gzien. Ten onrechte. Hoewel rechters belang hecten aan het oordeel van de DSI specialisten, varen zij een eigen koers. Bovendien heeft Leaseverlies in de dagvaarding tegen Dexia wel dehelijk gewezen op de zorgplicht. Op geen enkel moment heeft Legio Lease informatie gevraagd over de persoonlijke (financiele) situatie van de effectenlease-contractant.
Tocht is de rechtszaak van Leaseverlies weinig kansrijk. Rechters kunnen bijvoorbeeld moeilijk in een klap concluderen dat 85 duizend keer de zorgplicht is geschonden. Want elk geval is andrs, zo blijkt ook uit individuele rechtszaken van Legio Lease klanten. Vorig jaar november werd Dexia door de Amsterdamse rechtbank veroordeeld tot het betalen van 75 procent van een restschuld. Bij dezelfde rechtbank verloor een klant in juli 2003 zIjn kort geding tegen de bank. Steeds zijn de omstandigheden anders, en dat leidt tot uiteenlopende uitspaken. Bovendien: hoger beroep is mogelijk. Tot de Hoge Raad - 's lands hoogste rechtscollege - een uitspraak heeft gedaan over aandelenlease, hebben vonnissen geen algemene geldigheid.
In de Leaseverlies-zaak is nog weinig vooruitgang geboekt. Dat is andrs in de collectieve aanklacht van de Stichting Eegalease (zestienduizend leden) tegen Dexia. Het Burgerlijk Wetboek bepaalt dat echtgenoten elkaar voor koopovereenkomsten op afbetaling schriftelijk toestemming moeten geven. Gebeurt dat niet, dan zijn de overeenkomsten vernietigbaar. Eegalease stelt dat de Legio Lease-klanten koopcontracten op afbetaling hebben gesloten. Immers, de gekochte aandelen werden pas eigendom van klanten als zij de volledige koopsom hadden betaald. De wettelijke term voor deze koopvorm is huurkoop; dat is een specifieke vorm van koop op afbetaling. Omdat Legio Lease nooit voor toestemming van echtgenoten heeft gzorgd, zijn de overeenkomsten vernietigbaar, vindt Eegalease.
Als sprake is van huurkoop, dan moet het kantongerecht de zaak behandelen. Maar als aandelenlease geen koop op afbetaling is, is de rechtbank bevoegd. Omdat Eegalease de rechtzaak begon, kwam de zaak bij het kantongerecht terecht. De stichting vindt immers dat sprake is van huurkoop. Dexia heeft vergeefs geprobeerd de zaak te laten doorverwijzen naar de rechtbank: het Amsterdamse kantongerecht geeft Stichting Eegalease gelijk. Dat is een nederlaag voor de advocaten van Dexia. Nu ligt de zaak stil, in afwachting van de onderhandelingen in de Commossie Geschillen Aandelenlease. Mocht Eegalease verder procederen en winnen, dan is hoger beroep mogelijk. Het is niet ondenkbaar dat verse magistraten een andere mening hebbeb. Zo vindt de rechtbank in Almelo aandelenlease geen koop op afbetaling. Wordt vervolg. Maar niet voor iedereen. De 86 duizend beleggers die zijn ingegaan op het "Dexia-aanbod"om de financiele pijn van de restschulden te verzachten, zijn uitgepraat. Zij hebben zich contractueel verplicht geen juridische stappen meer te ondernemen.
zo weer een stap verder, hoelang moeten we nog wachten?? maar ik heb geduld.