Wederom een citaat
Geplaatst: 03 feb 2007 12:13
Publicatiedatum: 3-2-2007
Citeerbaarheid
ANNE BOERMANS
Afgelopen zondag in Buitenhof: Peter Paul de Vries, directeur van de Vereniging Effectenbezitters, VEB. Het gaat over de Legiolease-constructie, waar een paar jaar geleden honderdduizenden Nederlanders in stapten. Om vervolgens hun geld kwijt te raken of zelfs een schuld op te lopen. De Vries formuleert een aantal citaten: 1. 'Het overgrote deel is afgegaan op prachtige, paginagrote advertenties. En lekker gemaakt om ook een keer mee te profiteren van de hausse op de beurs.' Even later citaat 2.: 'Ik denk dat er wel degelijk opzet in het spel was. Er is een poging gedaan om mensen die normaal gesproken niet beleggen, in dat beleggen te trekken. (...) De telefoonteams van Legiolease hebben gewoon de woorden "verlies"en "schuld" et cetera vermeden. Als ze mensen goed hadden verteld: "Het kan gebeuren, dat de beurs omlaag gaat, dan moet u 5000 euro bijbetalen," dan hadden een hele hoop mensen niet meegedaan.' Volgt spoedig citaat 3. 'Wij als VEB hebben onvoldoende ingeschat dat het deze vormen zou aannemen, maar uiteindelijk is het zo dat het toch een marketingapparaat is geweest dat de mensen over de streep heeft getrokken.' Het lijkt alleszins duidelijk: a. degenen die meegingen in de constructie waren goed van vertrouwen, en zijn er willens en wetens ingeluisd. b. De Vries ontkent categorisch iedere eigen verantwoordelijkheid van de deelnemers. Verderop in de uitzending horen we echter een uitspraak van De Vries met een geheel ander karakter. Citaat 4.: 'Als ik zie hoe veel professionals (ik ben tegengekomen: medici, advocaten, rechters) uiteindelijk daar in zijn getrapt ... het zou dus een goede zaak zijn dat als de AFM een boete oplegt, een deel van die boete ter beschikking te stellen aan educatie. Om te zorgen dat de mensen ook een beetje weten waar ze op moeten letten.' Nu legt hij dus wel degelijk alle nadruk op de eigen verantwoordelijkheid van beleggers, en de noodzaak om je te verdiepen in de risico's van verschillende beleggingsvormen. Wanneer iemand deze citaten zo bij elkaar plaatst, lijkt het alsof De Vries zichzelf tegenspreekt, en inconsequent is. De werkelijke oorzaak is echter een geheel andere: het laatste citaat komt uit een veel later fragment van het gesprek. In het eerste deel heeft de Vries het over de Legiolease-constructie, en wat daar volgens hem fout zat. Het verleden, dus. Aan het eind van het interview heeft hij het, op verzoek van de journalist, over lessen voor de toekomst: wat leren we van deze affaire, hoe kan het voortaan beter.
Hier speelt een essentieel gegeven: het aan elkaar plakken van citaten uit een verschillende context. Deze techniek wordt veel gehanteerd in achtergronddocumentaires. De programmamakers hebben lange interviews, soms zelfs meerdere uren, met verschillende partijen, op verschillende locaties. Vervolgens worden daar enkele citaten uitgehaald en tegen elkaar gemonteerd, waardoor het lijkt alsof de personen op elkaar reageren. De volgorde wordt bepaald door de journalist, die iets wil aantonen. Hoe gemakkelijk dat is, blijkt uit bovenstaande sequentie. Zonder al te veel moeite kan, door middel van een handvol citaten, worden aangetoond dat De Vries zwalkt. Het geven van een langer interview, waarvan u weet dat er citaten uit worden gehaald, kent dus grote risico's. Ook hier is het van belang, te weten waar het interview voor wordt gebruikt: het is voor de documentairemaker een verzameling citaten, waar hij naar believen mee gaat knippen en plakken. Als een journalist zich meldt voor een dergelijk programma, geef hem dan waar hij voor komt: een beperkte hoeveelheid, door u zelf tevoren zorgvuldig afgewogen, citaten. Laat u dus niet verleiden tot het omstandig beantwoorden van reeksen vragen.
Het is bovendien wenselijk, rekening te houden met de 'citeerbaarheid' van uitspraken die u doet in de context van een debat. Ze kunnen er vervolgens als los element uitgehaald worden. Waardoor het lijkt alsof u inconsequent, of zwalkend bent qua formulering. Als er twee kanten aan een zaak zitten, blijf die dan voortdurend koppelen. In bovenstaand voorbeeld: voeg dus bij citaat 4. nog een keer een tekst toe over de verantwoordelijkheid van de verstrekker, bijvoorbeeld: 'In de eerste plaats moeten banken natuurlijk blijven waarschuwen voor de risico's.'
Anne Boermans is communicatieanalist.
Copyright (c) 2007 Het Financieele Dagblad
Citeerbaarheid
ANNE BOERMANS
Afgelopen zondag in Buitenhof: Peter Paul de Vries, directeur van de Vereniging Effectenbezitters, VEB. Het gaat over de Legiolease-constructie, waar een paar jaar geleden honderdduizenden Nederlanders in stapten. Om vervolgens hun geld kwijt te raken of zelfs een schuld op te lopen. De Vries formuleert een aantal citaten: 1. 'Het overgrote deel is afgegaan op prachtige, paginagrote advertenties. En lekker gemaakt om ook een keer mee te profiteren van de hausse op de beurs.' Even later citaat 2.: 'Ik denk dat er wel degelijk opzet in het spel was. Er is een poging gedaan om mensen die normaal gesproken niet beleggen, in dat beleggen te trekken. (...) De telefoonteams van Legiolease hebben gewoon de woorden "verlies"en "schuld" et cetera vermeden. Als ze mensen goed hadden verteld: "Het kan gebeuren, dat de beurs omlaag gaat, dan moet u 5000 euro bijbetalen," dan hadden een hele hoop mensen niet meegedaan.' Volgt spoedig citaat 3. 'Wij als VEB hebben onvoldoende ingeschat dat het deze vormen zou aannemen, maar uiteindelijk is het zo dat het toch een marketingapparaat is geweest dat de mensen over de streep heeft getrokken.' Het lijkt alleszins duidelijk: a. degenen die meegingen in de constructie waren goed van vertrouwen, en zijn er willens en wetens ingeluisd. b. De Vries ontkent categorisch iedere eigen verantwoordelijkheid van de deelnemers. Verderop in de uitzending horen we echter een uitspraak van De Vries met een geheel ander karakter. Citaat 4.: 'Als ik zie hoe veel professionals (ik ben tegengekomen: medici, advocaten, rechters) uiteindelijk daar in zijn getrapt ... het zou dus een goede zaak zijn dat als de AFM een boete oplegt, een deel van die boete ter beschikking te stellen aan educatie. Om te zorgen dat de mensen ook een beetje weten waar ze op moeten letten.' Nu legt hij dus wel degelijk alle nadruk op de eigen verantwoordelijkheid van beleggers, en de noodzaak om je te verdiepen in de risico's van verschillende beleggingsvormen. Wanneer iemand deze citaten zo bij elkaar plaatst, lijkt het alsof De Vries zichzelf tegenspreekt, en inconsequent is. De werkelijke oorzaak is echter een geheel andere: het laatste citaat komt uit een veel later fragment van het gesprek. In het eerste deel heeft de Vries het over de Legiolease-constructie, en wat daar volgens hem fout zat. Het verleden, dus. Aan het eind van het interview heeft hij het, op verzoek van de journalist, over lessen voor de toekomst: wat leren we van deze affaire, hoe kan het voortaan beter.
Hier speelt een essentieel gegeven: het aan elkaar plakken van citaten uit een verschillende context. Deze techniek wordt veel gehanteerd in achtergronddocumentaires. De programmamakers hebben lange interviews, soms zelfs meerdere uren, met verschillende partijen, op verschillende locaties. Vervolgens worden daar enkele citaten uitgehaald en tegen elkaar gemonteerd, waardoor het lijkt alsof de personen op elkaar reageren. De volgorde wordt bepaald door de journalist, die iets wil aantonen. Hoe gemakkelijk dat is, blijkt uit bovenstaande sequentie. Zonder al te veel moeite kan, door middel van een handvol citaten, worden aangetoond dat De Vries zwalkt. Het geven van een langer interview, waarvan u weet dat er citaten uit worden gehaald, kent dus grote risico's. Ook hier is het van belang, te weten waar het interview voor wordt gebruikt: het is voor de documentairemaker een verzameling citaten, waar hij naar believen mee gaat knippen en plakken. Als een journalist zich meldt voor een dergelijk programma, geef hem dan waar hij voor komt: een beperkte hoeveelheid, door u zelf tevoren zorgvuldig afgewogen, citaten. Laat u dus niet verleiden tot het omstandig beantwoorden van reeksen vragen.
Het is bovendien wenselijk, rekening te houden met de 'citeerbaarheid' van uitspraken die u doet in de context van een debat. Ze kunnen er vervolgens als los element uitgehaald worden. Waardoor het lijkt alsof u inconsequent, of zwalkend bent qua formulering. Als er twee kanten aan een zaak zitten, blijf die dan voortdurend koppelen. In bovenstaand voorbeeld: voeg dus bij citaat 4. nog een keer een tekst toe over de verantwoordelijkheid van de verstrekker, bijvoorbeeld: 'In de eerste plaats moeten banken natuurlijk blijven waarschuwen voor de risico's.'
Anne Boermans is communicatieanalist.
Copyright (c) 2007 Het Financieele Dagblad
n