De oorverdovende stilte van Gerrit Zalm
Geplaatst: 11 sep 2009 17:34
Ook met Gerrit Zalm als financieel directeur zadelde DSB Bank klanten op met onnodige leningen en hoge kosten. De huidige bestuursvoorzitter van ABN Amro wist daarvan, maar ontspringt met steun van minister Bos de dans. Hoe lang nog?
Een loopbaan in de top van DSB Bank van Dirk Scheringa is geen smet op een curriculum vitae. Integendeel: je kunt er in Nederland bestuursvoorzitter van ABN Amro mee worden, zo zal minister Wouter Bos van financiën beamen. En wie nog twijfelt aan de stelling: leg deze voor aan premier Balkenende, die tijdens een toespraak in mei dit jaar Scheringa complimenteerde met de ‘geweldige rol’ die de bankier speelt in de financiële sector.
Van die ‘geweldige rol’ is inmiddels de glans wel af, maar voor Bos is dat geen reden anders tegen de huidige bestuursvoorzitter van ABN Amro aan te kijken. Herhaaldelijk heeft de minister laten weten achter Gerrit Zalm te staan, die volgens Bos niet schuldig is aan de wanpraktijken van DSB (onder meer Becam, Lenen.nl, Frisia, Postkrediet). In antwoord op Kamervragen stelde de minister een paar weken geleden het volgende: ‘De heer Zalm heeft mij laten weten dat in de periode dat hij financieel directeur was, de eisen voor de kredietverlening aanzienlijk zijn aangescherpt en dat de dossiers die hebben geleid tot het opleggen van de bestuurlijke boetes (van de AFM, Autoriteit Financiële Markten, red.) aan DSB Bank, van vóór die tijd zijn.’
Zalm zelf hoor je er verder niet over. Niet één keer heeft de bewierookte oud-minister in het openbaar iets gezegd over zijn rol als financieel directeur van DSB, waarover nog veel vraagtekens bestaan. De Tweede Kamer staat intussen op zijn achterste benen vanwege de manier waarop DSB klanten met betalingsproblemen onder druk zet. In een debat over schuldhulpverlening gisteren hebben de SP en regeringspartij PvdA de kwestie opnieuw aan de orde gesteld.
Betalingsproblemen komen niet uit de lucht vallen, maar zijn grotendeels het resultaat van een opmerkelijk kredietbeleid, waar Zalm in 2008 mede voor verantwoordelijk was en dat is beboet door de AFM. Zijn verdediging dat de probleemgevallen dateren van vóór zijn tijd en dat het kredietbeleid was aangescherpt, is niet vol te houden, nu uit dossiers in handen van deze krant blijkt dat DSB ook in 2008 onverantwoorde leningen afsloot.
Dat gehele jaar was Zalm financieel directeur; een mooie baan voor een oud-politicus, die na jaren publieke dienst eindelijk eens een salaris ver boven de Balkenende-norm opstrijkt. Over zijn besluit om zich intensief met de bedrijfsvoering van DSB te gaan bemoeien, zei Zalm eind 2007: ‘Ik heb de smaak te pakken gekregen. Ik wil graag bijdragen aan de ambitie van DSB en aan de ambitie van DSB Bank om de beste consumentenbank te zijn.’
Wrange bijsmaak
Voor het echtpaar Weissman en Bax uit Rijswijk heeft die ambitie een wrange bijsmaak. Vorig jaar wist DSB hen te bewegen de hypotheeklening bij SNS (293.000 euro) over te sluiten naar DSB, waar ze al een consumptief krediet van 18.000 euro hadden lopen. Ook al heeft het echtpaar al een overlijdensrisicoverzekering, toch sluit DSB er nog twee extra af tegen koopsom ter waarde van 25.000 euro (zie kader). Daarbovenop komt de boete voor vervroegd inlossen en de kosten die DSB in rekening brengt: nog eens 13.000 euro. De totale hypotheeklening komt zo op 365.000 euro, terwijl de vrije verkoopwaarde van het huis slechts 290.000 euro bedraagt. Om het compleet te maken krijgen de Rijswijkers ook nog een beleggingsverzekering die maandelijks 89 euro kost – volgens onderzoek van de AFM een woekerpolis van het ergste soort. Het huis staat inmiddels in de verkoop, die gegarandeerd een restschuld oplevert van zo’n 60.000 euro.
Dik in de schulden
Ander voorbeeld. Het echtpaar Schoenmaker en Veenstra uit Rotterdam, die door het oversluiten van hun hypotheek in 2008 bij DSB een schuld hebben opgebouwd van 267.000 euro – die voor 32.000 euro uit koopsomverzekeringen bestaat – terwijl hun huis slechts 160.000 euro waard is. Deze mensen zuchten nu onder maandlasten van ruim 1320 euro, komende van 724 euro bij hun vorige hypotheek. Natuurlijk hadden ze zelf ook beter moeten opletten, maar met verantwoord kredietbeleid heeft het allemaal niets te maken.
Waar DSB vorig jaar ook geen moeite mee had, is mensen die al dik in de schulden zitten, er nog verder induwen. Het echtpaar Hulman en Buijs uit Den Haag had al sinds 2004 een hypotheeklening van DSB die boven hun stand is: 329.000 euro met maandlasten van 1850 euro – dat was ooit 1054 bij de Rabobank. Vorig jaar kwamen ze in betalingsproblemen en namen ze uit wanhoop extra krediet bij DSB om het gat te dichten. Opnieuw werden er koopsomverzekeringen verkocht, waarmee de maandlasten toenamen tot 2200 euro op een jaarlijks inkomen van 59.000 euro. De totale schuld is dan 352.000 euro. Je hoeft geen financieel directeur te zijn om de conclusie te trekken dat hier de Gedragscode Hypothecaire Financieringen van Nederlandse banken – ook ondertekend door DSB – is overschreden; vooral als je weet dat een flink deel van de rentelasten niet aftrekbaar is van de belasting (zie kader).
Dit zijn drie ernstige gevallen, maar er zijn er nog veel meer, zegt financieel adviseur Jelle Hendrickx, die een spilrol vervult in de slepende affaire. Hij staat tientallen klanten bij die in 2008 onverantwoorde leningen kregen. In veel gevallen ziet Hendrickx de problemen acuut worden als DSB de hypotheekrente na de vaak korte rentevaste periode, sterk omhoog drijft. Zo hanteerde DSB in augustus vorig jaar een variabel rentetarief van 8,5 procent: veel meer dan andere banken, die toen gemiddeld circa 5,5 procent rekenden (zie kader over rente).
Brief aan Zalm
Zalm wist van de korte rentevaste periodes en het funeste effect van sterk gestegen rente na afloop daarvan. Hij werd er op 14 januari op geattendeerd door een alarmerende brief van een klant wiens rente rond die tijd steeg van 0,7 naar 6 procent. De oud-minister stuurt 17 januari een brief terug, in bezit van deze krant, waarin hij schrijft: ‘Ik wil u in ieder geval laten weten dat het door u gesignaleerde probleem inzake de rente tweede hypotheek mijn aandacht heeft.’ De betreffende klant heeft van Zalm nooit meer wat vernomen, wel van de incassoafdeling van DSB.
Terwijl de VVD-bankier vorig jaar doorwerkte om van DSB de ‘beste consumentenbank’ te maken, begon op 22 april een onderzoek van toezichthouder AFM, waarvan de bevindingen begin juli in concept op de deurmat in Wognum vielen. De AFM acht het kredietbeleid zoals vastgelegd in de in 2008 geldende ‘Kredietnota’ van DSB in strijd met de wet, omdat DSB een beleid hanteert dat overkreditering niet tegengaat. In een verweer verwijst DSB naar een brief die de bank in april stuurde aan De Nederlandsche Bank, waarin DSB stelt dat acceptanten afwijken van de normen in de Kredietnota. DSB schrijft letterlijk: ‘Naarmate de afwijking van grotere betekenis is voor het kredietrisico, is een hoger niveau in de organisatie vereist om de afwijking toe te staan.’ Met andere woorden: bij grote overkreditering kwam toestemming daarvoor van de top van de bank.
Risicovol beleid
In dit licht is het hierboven geciteerde antwoord van Bos op Kamervragen onbegrijpelijk. Dat de eisen van kredietverlening onder druk van een onderzoek van AFM zijn aangescherpt, zou best waar kunnen zijn, maar de stelling dat de dossiers die hebben geleid tot het opleggen van de boetes van vóór Zalms tijd zijn, is wel erg gemakkelijk. Want de hoogste van de twee boetes is niet opgelegd vanwege klantendossiers, maar vanwege het hanteren van een risicovol kredietbeleid tot en met medio 2008, waarvoor Zalm onverkort verantwoordelijk was. Bovendien heeft Zalm in 2008 zoals aangetoond geen korte metten gemaakt met hypotheekverlening die evident in het nadeel van klanten is.
Nadat Zalm in januari vertrok naar ABN Amro, volgde VVD-coryfee Frank de Grave hem op. Zoals bekend hield hij het maar twee maanden vol bij DSB, na een botsing met Scheringa. De precieze toedracht van De Graves vertrek is duister, maar de huidige financieel directeur Ronald Buwalda van DSB lichtte laatst in een interview met Het Financieele Dagblad een veelzeggend tipje van de sluier op. Over De Grave zei hij: ‘Maar hij is anders dan Zalm. Waar Gerrit zich rustig op de achtergrond houdt, is Frank veel meer aanwezig.’
Rustig op de achtergrond. Voor 750.000 euro per jaar lijkt dat geen zware opgave. Maar met eenzelfde inkomen betaald door de belastingbetaler wordt het voor Zalm zo langzamerhand tijd om over DSB eens op de voorgrond te treden.
http://www.depers.nl/economie/336028/Za ... -stil.html
Een loopbaan in de top van DSB Bank van Dirk Scheringa is geen smet op een curriculum vitae. Integendeel: je kunt er in Nederland bestuursvoorzitter van ABN Amro mee worden, zo zal minister Wouter Bos van financiën beamen. En wie nog twijfelt aan de stelling: leg deze voor aan premier Balkenende, die tijdens een toespraak in mei dit jaar Scheringa complimenteerde met de ‘geweldige rol’ die de bankier speelt in de financiële sector.
Van die ‘geweldige rol’ is inmiddels de glans wel af, maar voor Bos is dat geen reden anders tegen de huidige bestuursvoorzitter van ABN Amro aan te kijken. Herhaaldelijk heeft de minister laten weten achter Gerrit Zalm te staan, die volgens Bos niet schuldig is aan de wanpraktijken van DSB (onder meer Becam, Lenen.nl, Frisia, Postkrediet). In antwoord op Kamervragen stelde de minister een paar weken geleden het volgende: ‘De heer Zalm heeft mij laten weten dat in de periode dat hij financieel directeur was, de eisen voor de kredietverlening aanzienlijk zijn aangescherpt en dat de dossiers die hebben geleid tot het opleggen van de bestuurlijke boetes (van de AFM, Autoriteit Financiële Markten, red.) aan DSB Bank, van vóór die tijd zijn.’
Zalm zelf hoor je er verder niet over. Niet één keer heeft de bewierookte oud-minister in het openbaar iets gezegd over zijn rol als financieel directeur van DSB, waarover nog veel vraagtekens bestaan. De Tweede Kamer staat intussen op zijn achterste benen vanwege de manier waarop DSB klanten met betalingsproblemen onder druk zet. In een debat over schuldhulpverlening gisteren hebben de SP en regeringspartij PvdA de kwestie opnieuw aan de orde gesteld.
Betalingsproblemen komen niet uit de lucht vallen, maar zijn grotendeels het resultaat van een opmerkelijk kredietbeleid, waar Zalm in 2008 mede voor verantwoordelijk was en dat is beboet door de AFM. Zijn verdediging dat de probleemgevallen dateren van vóór zijn tijd en dat het kredietbeleid was aangescherpt, is niet vol te houden, nu uit dossiers in handen van deze krant blijkt dat DSB ook in 2008 onverantwoorde leningen afsloot.
Dat gehele jaar was Zalm financieel directeur; een mooie baan voor een oud-politicus, die na jaren publieke dienst eindelijk eens een salaris ver boven de Balkenende-norm opstrijkt. Over zijn besluit om zich intensief met de bedrijfsvoering van DSB te gaan bemoeien, zei Zalm eind 2007: ‘Ik heb de smaak te pakken gekregen. Ik wil graag bijdragen aan de ambitie van DSB en aan de ambitie van DSB Bank om de beste consumentenbank te zijn.’
Wrange bijsmaak
Voor het echtpaar Weissman en Bax uit Rijswijk heeft die ambitie een wrange bijsmaak. Vorig jaar wist DSB hen te bewegen de hypotheeklening bij SNS (293.000 euro) over te sluiten naar DSB, waar ze al een consumptief krediet van 18.000 euro hadden lopen. Ook al heeft het echtpaar al een overlijdensrisicoverzekering, toch sluit DSB er nog twee extra af tegen koopsom ter waarde van 25.000 euro (zie kader). Daarbovenop komt de boete voor vervroegd inlossen en de kosten die DSB in rekening brengt: nog eens 13.000 euro. De totale hypotheeklening komt zo op 365.000 euro, terwijl de vrije verkoopwaarde van het huis slechts 290.000 euro bedraagt. Om het compleet te maken krijgen de Rijswijkers ook nog een beleggingsverzekering die maandelijks 89 euro kost – volgens onderzoek van de AFM een woekerpolis van het ergste soort. Het huis staat inmiddels in de verkoop, die gegarandeerd een restschuld oplevert van zo’n 60.000 euro.
Dik in de schulden
Ander voorbeeld. Het echtpaar Schoenmaker en Veenstra uit Rotterdam, die door het oversluiten van hun hypotheek in 2008 bij DSB een schuld hebben opgebouwd van 267.000 euro – die voor 32.000 euro uit koopsomverzekeringen bestaat – terwijl hun huis slechts 160.000 euro waard is. Deze mensen zuchten nu onder maandlasten van ruim 1320 euro, komende van 724 euro bij hun vorige hypotheek. Natuurlijk hadden ze zelf ook beter moeten opletten, maar met verantwoord kredietbeleid heeft het allemaal niets te maken.
Waar DSB vorig jaar ook geen moeite mee had, is mensen die al dik in de schulden zitten, er nog verder induwen. Het echtpaar Hulman en Buijs uit Den Haag had al sinds 2004 een hypotheeklening van DSB die boven hun stand is: 329.000 euro met maandlasten van 1850 euro – dat was ooit 1054 bij de Rabobank. Vorig jaar kwamen ze in betalingsproblemen en namen ze uit wanhoop extra krediet bij DSB om het gat te dichten. Opnieuw werden er koopsomverzekeringen verkocht, waarmee de maandlasten toenamen tot 2200 euro op een jaarlijks inkomen van 59.000 euro. De totale schuld is dan 352.000 euro. Je hoeft geen financieel directeur te zijn om de conclusie te trekken dat hier de Gedragscode Hypothecaire Financieringen van Nederlandse banken – ook ondertekend door DSB – is overschreden; vooral als je weet dat een flink deel van de rentelasten niet aftrekbaar is van de belasting (zie kader).
Dit zijn drie ernstige gevallen, maar er zijn er nog veel meer, zegt financieel adviseur Jelle Hendrickx, die een spilrol vervult in de slepende affaire. Hij staat tientallen klanten bij die in 2008 onverantwoorde leningen kregen. In veel gevallen ziet Hendrickx de problemen acuut worden als DSB de hypotheekrente na de vaak korte rentevaste periode, sterk omhoog drijft. Zo hanteerde DSB in augustus vorig jaar een variabel rentetarief van 8,5 procent: veel meer dan andere banken, die toen gemiddeld circa 5,5 procent rekenden (zie kader over rente).
Brief aan Zalm
Zalm wist van de korte rentevaste periodes en het funeste effect van sterk gestegen rente na afloop daarvan. Hij werd er op 14 januari op geattendeerd door een alarmerende brief van een klant wiens rente rond die tijd steeg van 0,7 naar 6 procent. De oud-minister stuurt 17 januari een brief terug, in bezit van deze krant, waarin hij schrijft: ‘Ik wil u in ieder geval laten weten dat het door u gesignaleerde probleem inzake de rente tweede hypotheek mijn aandacht heeft.’ De betreffende klant heeft van Zalm nooit meer wat vernomen, wel van de incassoafdeling van DSB.
Terwijl de VVD-bankier vorig jaar doorwerkte om van DSB de ‘beste consumentenbank’ te maken, begon op 22 april een onderzoek van toezichthouder AFM, waarvan de bevindingen begin juli in concept op de deurmat in Wognum vielen. De AFM acht het kredietbeleid zoals vastgelegd in de in 2008 geldende ‘Kredietnota’ van DSB in strijd met de wet, omdat DSB een beleid hanteert dat overkreditering niet tegengaat. In een verweer verwijst DSB naar een brief die de bank in april stuurde aan De Nederlandsche Bank, waarin DSB stelt dat acceptanten afwijken van de normen in de Kredietnota. DSB schrijft letterlijk: ‘Naarmate de afwijking van grotere betekenis is voor het kredietrisico, is een hoger niveau in de organisatie vereist om de afwijking toe te staan.’ Met andere woorden: bij grote overkreditering kwam toestemming daarvoor van de top van de bank.
Risicovol beleid
In dit licht is het hierboven geciteerde antwoord van Bos op Kamervragen onbegrijpelijk. Dat de eisen van kredietverlening onder druk van een onderzoek van AFM zijn aangescherpt, zou best waar kunnen zijn, maar de stelling dat de dossiers die hebben geleid tot het opleggen van de boetes van vóór Zalms tijd zijn, is wel erg gemakkelijk. Want de hoogste van de twee boetes is niet opgelegd vanwege klantendossiers, maar vanwege het hanteren van een risicovol kredietbeleid tot en met medio 2008, waarvoor Zalm onverkort verantwoordelijk was. Bovendien heeft Zalm in 2008 zoals aangetoond geen korte metten gemaakt met hypotheekverlening die evident in het nadeel van klanten is.
Nadat Zalm in januari vertrok naar ABN Amro, volgde VVD-coryfee Frank de Grave hem op. Zoals bekend hield hij het maar twee maanden vol bij DSB, na een botsing met Scheringa. De precieze toedracht van De Graves vertrek is duister, maar de huidige financieel directeur Ronald Buwalda van DSB lichtte laatst in een interview met Het Financieele Dagblad een veelzeggend tipje van de sluier op. Over De Grave zei hij: ‘Maar hij is anders dan Zalm. Waar Gerrit zich rustig op de achtergrond houdt, is Frank veel meer aanwezig.’
Rustig op de achtergrond. Voor 750.000 euro per jaar lijkt dat geen zware opgave. Maar met eenzelfde inkomen betaald door de belastingbetaler wordt het voor Zalm zo langzamerhand tijd om over DSB eens op de voorgrond te treden.
http://www.depers.nl/economie/336028/Za ... -stil.html
